Το φρούριο στη μικρή νησίδα του λιμένος του Ναυπλίου, που είναι γνωστό με την ονομασία «Μπούρτζι», κατασκευάστηκε το 1471, από τους Ενετούς από τον αρχιτέκτονα Antonio Gambello και είναι ένα από τα σημαντικότερα τμήματα των οχυρώσεων της ιστορικής πόλης. Η κάτοψη είναι επιμήκης, με άξονα προσανατολισμένο κατά την κατεύθυνση ανατολής – δύσης.
Στα άκρα σχηματίζονται προμαχώνες με καμπύλες απολήξεις. Στις μακρές πλευρές διαμορφώνονται πύργοι, μέσω των οποίων γίνεται η είσοδος στο φρούριο, που προστατεύονται από barbacane, ημικυκλικό στα βόρεια και τετράγωνο στα νότια. Εκατέρωθεν του νότιου barbacane διαμορφώνονται πυροβολεία, πολυγωνικής κάτοψης. Ο ογκώδης κεντρικός πύργος έχει κάτοψη εξαπλεύρου και καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του φρουρίου.
Μικρό νησί μπροστά στο λιμάνι του Ναυπλίου καλυμμένο πλήρως από ένα παλιό ενετικό κάστρο, στο οποίο οφείλει και το όνομά του.
Αρχικά ονομαζόταν από τους ναυτικούς νησάκι του Αγίου Θεοδώρου. Κατά την πρώτη Ενετική κυριαρχία (1389 – 1540) και συγκεκριμένα το 1473, μετά την αποχώρηση του Μαχμούτ Πασά, οι Ενετοί το οχύρωσαν με πύργο, όπου τοποθέτησαν πυροβόλα. Από τότε ονομάστηκε Καστέλλι ή Μπούρτζι και αργότερα Πασσάζ – πέρασμα. Πρόσθετα οχυρωματικά έργα έγιναν κατά την δεύτερη ενετική κυριαρχία (πύργος με περίβολο και προμαχώνα).
Η πρώτη οχύρωση -του 1473- έγινε από τον Ενετό Προβλεπτή Pasqualigo, ο οποίος ανέθεσε τις εργασίες στον αρχιτέκτονα Antonio Gambello.
Οι Τούρκοι επανήλθαν το 1540. Ο Μοροζινης κυρίευσε και πάλι το Μπούρτζι το 1686 και κατέσφαξε τη φρουρά των Τούρκων. Από το Μπούρτζι έως τον απέναντι λιμενοβραχίονα απλωνόταν τη νύχτα μια αλυσίδα που έκλεινε το λιμάνι. Εξαιτίας αυτού ονομαζόταν το Ανάπλι Πόρτο Κατένα ή «Λιμήν της Αλύσου», στα χρόνια της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας.
Μετά τη συνθήκη του Κάρλοβιτς (1698), οι Ενετοί ανήγειραν στο νησάκι ισχυρό πύργο και προμαχώνες με πυροβόλα δημιουργώντας έτσι το γνωστό κάστρο που δεσπόζει σήμερα στην είσοδο του λιμανιού του Ναυπλίου.
Οι Τούρκοι ξαναπήραν το κάστρο, όπως και την υπόλοιπη περιοχή, από τους Ενετούς το 1715.
Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821, το Μπούρτζι καταλήφθηκε το 1822 από 50 οπλοφόρους και 150 πυροβολητές των οποίων ηγούνταν οι Άστιγξ, Άνερμαν, Χάνεκ και Δημ. Καλλέργης, υπό τη γενική διοίκηση του Γάλλου ταγματάρχη Φ. Γκιουρντέν, που κανονιοβολούσε το Ναύπλιο από το Μπούρτζι και κατάφερε να ματαιώσει απόπειρα τροφοδοσίας των πολιορκούμενων Τούρκων από αγγλικό πλοίο. Στις αιματηρές ελληνικές εμφύλιες διαμάχες (1823–1833), δύο φορές η τότε κυβέρνηση αναγκάσθηκε να καταφύγει στο Μπούρτζι για την ασφάλειά της, στις 25 Μαΐου του 1824 και στις 2 Ιουλίου του 1827.
Μετά την έλευση του βασιλιά Γεωργίου Α' και με εντολή του, το 1865, το Μπούρτζι αφοπλίστηκε, έπαψε να είναι φρούριο κι έγινε τόπος διαμονής του δήμιου της γκιλοτίνας. Η γκιλοτίνα "λειτουργούσε" στο φρούριο του Παλαμηδίου (όταν δεν περιόδευε) και οι δήμιοι υπήρξαν ανέκαθεν λίαν μισητά πρόσωπα, οπότε προφανώς θεωρήθηκε καλή ιδέα ο τόπος διαμονής των δημίων να είναι απομονωμένος.
Από το 1930 ο χώρος στο Μπούρτζι μετατράπηκε σε ξενοδοχείο, που λειτουργούσε έως το 1970 και φιλοξένησε πολλές προσωπικότητες στην πρώτη περίοδο της τουριστικής ανάπτυξης της Ελλάδας.
Το κάστρο είναι ωραιότατο και φαίνεται να είναι σε καλή κατάσταση.
