H
Τρίτη ματιά
Του Γιώργου Σταματόπουλου
Αχ, αυτές οι μάζες. «Αλλοίμονο! Πρέπει να αναγνωριστεί ότι οι μάζες επέτρεψαν στον εαυτό τους να διαφθαρεί βαθιά και να γίνει απαθής, για να μην πούμε ευνουχισμένος, απ” την καταστρεπτική επίδραση του διεφθαρμένου, συγκεντρωτικού πολιτισμού τού κρατισμού.
Συγχυσμένες, αποκαρδιωμένες έχουν περιοριστεί στη μοιραία συνήθεια της υποταγής, της παθητικής παραίτησης. Εχουν μεταβληθεί σ” ένα μεγάλο κοπάδι…».
Μήπως οι μάζες μεταβλήθηκαν σε κοπάδι επειδή δεν έχουν αναπτύξει πολιτική συνείδηση; Και τι σημαίνει πολιτική συνείδηση; «Από τη σκοπιά των προνομιούχων τάξεων η πολιτική συνείδηση σημαίνει κατάκτηση, υποδούλωση και τον αδιαχώριστο μηχανισμό γι” αυτή την εκμετάλλευση των μαζών: τη δεσποτική κρατική οργάνωση! Από τη σκοπιά των μαζών έχει το νόημα της καταστροφής του κράτους».
Αρα, αν δώσουμε δίκιο στα γραφόμενα, λίγο μετά την ήττα της Παρισινής Κομμούνας του 1871, του Μιχαήλ Μπακούνιν, αυτό που μένει στις μάζες είναι η εξέγερση, εξάλλου αυτήν την κοινωνική εξέγερση προπαγάνδιζε κι ευαγγελιζόταν ο μεγάλος αντίπαλος του Μαρξ. Ηξερε πολύ καλά ότι «στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων οι άνθρωποι ζουν σ” αντίφαση με τον εαυτό τους και, κάτω από συνεχείς παρανοήσεις, γενικά δεν το αντιλαμβάνονται. Και αυτό συμβαίνει, μέχρις ότου ένα ασυνήθιστο γεγονός τούς αφυπνίσει απ” τον συνηθισμένο τους λήθαργο και τους ωθήσει να κοιτάξουν τον εαυτό τους και γύρω τους».
Δεν είναι και τόσο πολιτική η προσέγγιση του Ρώσου διανοητή (ακτιβιστής ήταν κυρίως ο άνθρωπος), έχει αποδειχτεί, όμως, ιστορικά, πιο κοντά στην αλήθεια, στη ροή των γεγονότων, στην πραγματικότητα. Υπάρχει σήμερα το αφυπνίζον ασύνηθες; Ναι, υπάρχει. Είναι η άνευ όρων παράδοση της χώρας στις μνημονιακές επιταγές, η εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στους εταίρους. Αφυπνίζει αυτό το γεγονός; Ναι, αφυπνίζει, αλλά δεν οδηγεί στην εξέγερση. Ξανά ο Μπακούνιν: «Ακόμα κι η πιο τρομερή μιζέρια που επηρεάζει εκατομμύρια εργαζόμενων δεν είναι αρκετή από μόνη της για να τους παρακινήσει να επαναστατήσουν. Ο άνθρωπος είναι προικισμένος (ή καταραμένος) με θαυμαστή υπομονή και μόνο ο διάβολος ξέρει πως ο άνθρωπος μπορεί να υποφέρει υπομονετικά την αφάνταστη μιζέρια, ακόμα και τον αργό θάνατο που προέρχεται απ” την εξαθλίωση” ακόμα και η τάση να καταφύγει στην απόγνωση καταπνίγεται από μια ολοκληρωτική αναισθησία απέναντι στα δικαιώματά του και μια παθητική υπακοή…».
Εχει συνέχεια (κρίσιμη): «Η φτώχεια κι η απόγνωση επακολουθούν να μην είναι αρκετές για να γεννήσουν την Κοινωνική Επανάσταση. Πιθανόν να προκαλέσουν τοπικές εξεγέρσεις, όχι όμως μεγάλες και πλατιά εξαπλωμένες μαζικές επαναστάσεις. Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητο οι άνθρωποι να εμπνέονται από ένα παγκόσμιο ιδεώδες, ανεπτυγμένο ιστορικά μέσα στα ενστικτώδη άδυτα των λαϊκών αισθημάτων».
Μπορεί κάποιος να δει αντίφαση στα γραπτά του, είναι όμως, ακόμη και σήμερα, μια εξαιρετική ανάλυση της προαιώνιας ραθυμίας του ανθρώπου και της οικοδόμησης, ταυτόχρονα, της εξουσίας, αλλά και μια ζεστή προσέγγιση της ανάγκης να εξεγείρεται, κοντά στη θουκυδίδεια ψυχαναλυτική (βαθιά πολιτική εντούτοις) ανάλυση. Σαν απόσταγμα: Να αποκτήσουμε πολιτική συνείδηση για ν” αποδιώξουμε τη ραθυμία (να αφυπνιστούμε) και να εξεγερθούμε. Χρειαζόμαστε κάποια έμπνευση παγκοσμίου κύρους. Υπάρχει κάτι στον ορίζοντά μας;
Βεβαίως, η αξιοπρέπεια. (Τοπικές εξεγέρσεις γίνονται σ” όλη τη χώρα…)
gstamatopoulos@efsyn.gr
Του Γιώργου Σταματόπουλου
Αχ, αυτές οι μάζες. «Αλλοίμονο! Πρέπει να αναγνωριστεί ότι οι μάζες επέτρεψαν στον εαυτό τους να διαφθαρεί βαθιά και να γίνει απαθής, για να μην πούμε ευνουχισμένος, απ” την καταστρεπτική επίδραση του διεφθαρμένου, συγκεντρωτικού πολιτισμού τού κρατισμού.
Συγχυσμένες, αποκαρδιωμένες έχουν περιοριστεί στη μοιραία συνήθεια της υποταγής, της παθητικής παραίτησης. Εχουν μεταβληθεί σ” ένα μεγάλο κοπάδι…».
Μήπως οι μάζες μεταβλήθηκαν σε κοπάδι επειδή δεν έχουν αναπτύξει πολιτική συνείδηση; Και τι σημαίνει πολιτική συνείδηση; «Από τη σκοπιά των προνομιούχων τάξεων η πολιτική συνείδηση σημαίνει κατάκτηση, υποδούλωση και τον αδιαχώριστο μηχανισμό γι” αυτή την εκμετάλλευση των μαζών: τη δεσποτική κρατική οργάνωση! Από τη σκοπιά των μαζών έχει το νόημα της καταστροφής του κράτους».
Αρα, αν δώσουμε δίκιο στα γραφόμενα, λίγο μετά την ήττα της Παρισινής Κομμούνας του 1871, του Μιχαήλ Μπακούνιν, αυτό που μένει στις μάζες είναι η εξέγερση, εξάλλου αυτήν την κοινωνική εξέγερση προπαγάνδιζε κι ευαγγελιζόταν ο μεγάλος αντίπαλος του Μαρξ. Ηξερε πολύ καλά ότι «στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων οι άνθρωποι ζουν σ” αντίφαση με τον εαυτό τους και, κάτω από συνεχείς παρανοήσεις, γενικά δεν το αντιλαμβάνονται. Και αυτό συμβαίνει, μέχρις ότου ένα ασυνήθιστο γεγονός τούς αφυπνίσει απ” τον συνηθισμένο τους λήθαργο και τους ωθήσει να κοιτάξουν τον εαυτό τους και γύρω τους».
Δεν είναι και τόσο πολιτική η προσέγγιση του Ρώσου διανοητή (ακτιβιστής ήταν κυρίως ο άνθρωπος), έχει αποδειχτεί, όμως, ιστορικά, πιο κοντά στην αλήθεια, στη ροή των γεγονότων, στην πραγματικότητα. Υπάρχει σήμερα το αφυπνίζον ασύνηθες; Ναι, υπάρχει. Είναι η άνευ όρων παράδοση της χώρας στις μνημονιακές επιταγές, η εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στους εταίρους. Αφυπνίζει αυτό το γεγονός; Ναι, αφυπνίζει, αλλά δεν οδηγεί στην εξέγερση. Ξανά ο Μπακούνιν: «Ακόμα κι η πιο τρομερή μιζέρια που επηρεάζει εκατομμύρια εργαζόμενων δεν είναι αρκετή από μόνη της για να τους παρακινήσει να επαναστατήσουν. Ο άνθρωπος είναι προικισμένος (ή καταραμένος) με θαυμαστή υπομονή και μόνο ο διάβολος ξέρει πως ο άνθρωπος μπορεί να υποφέρει υπομονετικά την αφάνταστη μιζέρια, ακόμα και τον αργό θάνατο που προέρχεται απ” την εξαθλίωση” ακόμα και η τάση να καταφύγει στην απόγνωση καταπνίγεται από μια ολοκληρωτική αναισθησία απέναντι στα δικαιώματά του και μια παθητική υπακοή…».
Εχει συνέχεια (κρίσιμη): «Η φτώχεια κι η απόγνωση επακολουθούν να μην είναι αρκετές για να γεννήσουν την Κοινωνική Επανάσταση. Πιθανόν να προκαλέσουν τοπικές εξεγέρσεις, όχι όμως μεγάλες και πλατιά εξαπλωμένες μαζικές επαναστάσεις. Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητο οι άνθρωποι να εμπνέονται από ένα παγκόσμιο ιδεώδες, ανεπτυγμένο ιστορικά μέσα στα ενστικτώδη άδυτα των λαϊκών αισθημάτων».
Μπορεί κάποιος να δει αντίφαση στα γραπτά του, είναι όμως, ακόμη και σήμερα, μια εξαιρετική ανάλυση της προαιώνιας ραθυμίας του ανθρώπου και της οικοδόμησης, ταυτόχρονα, της εξουσίας, αλλά και μια ζεστή προσέγγιση της ανάγκης να εξεγείρεται, κοντά στη θουκυδίδεια ψυχαναλυτική (βαθιά πολιτική εντούτοις) ανάλυση. Σαν απόσταγμα: Να αποκτήσουμε πολιτική συνείδηση για ν” αποδιώξουμε τη ραθυμία (να αφυπνιστούμε) και να εξεγερθούμε. Χρειαζόμαστε κάποια έμπνευση παγκοσμίου κύρους. Υπάρχει κάτι στον ορίζοντά μας;
Βεβαίως, η αξιοπρέπεια. (Τοπικές εξεγέρσεις γίνονται σ” όλη τη χώρα…)
gstamatopoulos@efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου