του Λεωνίδα Καστανά
Παρακολουθώ με αμηχανία όλες τις πολιτικές και μη δυνάμεις
να προσπαθούν να δώσουν λύση στο μεταναστευτικό. Αλήθεια πέρασε ποτέ από το
μυαλό μας ότι υπάρχουν και προβλήματα που δεν μπορούμε να λύσουμε; Που δεν
έχουν πολιτική ή τεχνική λύση. Που ακόμα και αν
υπάρχει λύση δεν εξαρτάται από μας; Προφανώς όχι, γι’ αυτό ακούγονται
και γράφονται διάφορα που θέλουν να συμβάλλουν στη λύση, αλλά είναι τόσο ατελέσφορα.
Φτιάξτε φράκτες, βάλτε σκοπιές, στήστε στρατόπεδα συγκέντρωσης,
ανοίξτε τα ξερονήσια, βάλτε πολυβόλα στον Έβρο να τους αφανίζουν σαν μπεκάτσες,
φωνάξτε την Ευρώπη, τη Frontex,
το Ράμπο και τους Γκαούρ - Ταρζάν. Δείξτε τη φρίκη του φόβου σας.
Οι άνθρωποι θα είναι
πάντοτε άνθρωποι και θα πηγαίνουν όπου θέλουν πάνω στη γη.
Οι προϊστορικοί τους πρόγονοι πριν από 100, 60 ή 15 χιλιάδες
χρόνια ξεκίναγαν με τα πόδια από το κέντρο της Αφρικής και απλώνονταν σε όλη την
υφήλιο. Άντεξαν τις παγετώδεις περιόδους χωρίς επαρκή ρουχισμό, σίγουρη τροφή
και τεχνολογία, επέζησαν, πολλαπλασιάστηκαν,
πέρασαν τον Βερίγγειο πορθμό και έφτασαν ποδαράτο μέχρι τη Χιλή. Σιγά μη
κωλώσουν οι απόγονοί τους στο Χρυσοχοΐδη.
Ας είμαστε ρεαλιστές. Μήπως σταμάτησε κανείς τον Αννίβα να πάει από την
Καρχηδόνα στη Ρώμη, ή τους Μακεδόνες του
Μεγαλέξανδρου να ανέβουν στα Ιμαλάια;
Οι άνθρωποι, είτε
εποχούμενοι, είτε πεζή, ένοπλοι ή άοπλοι, με καλές ή κακές προθέσεις θα
μεταναστεύουν αναζητώντας την τύχη τους και κανείς μα κανείς δεν θα μπορέσει
ποτέ να τους σταματήσει.
«Διασκεδαστικές» για το μεταναστευτικό είναι και οι
αφηγήσεις της Αριστεράς, με ιστορίες για τον ιμπεριαλισμό που τους έφαγε τις
πλουτοπαραγωγικές τους πηγές και τους ανάγκασε να ξενιτευτούν. Αλήθειες είναι,
αλλά τι σημασία έχουν; Και πρέπει λέει εμείς να αγωνιστούμε για την ανάπτυξη
των χωρών του 3ου κόσμου, μόλις βέβαια τελειώσουμε με την ανάπτυξη
του δικού μας. Και να φροντίσουμε για την κλιματική αλλαγή που ερημοποίησε τα
εδάφη τους, και να φροντίσουμε εμείς να απαλλαγούν από τα φαύλα καθεστώτα τους,
αφού βέβαια φροντίσουμε πρώτα να απαλλαγούμε από τα δικά μας. Μόνο που αυτά
αργούν να γίνουν. Άσε που δεν θα γίνουν και ποτέ.
Ο άνθρωπος
μετακινούνταν, παλαιόθεν, αναζητώντας νέους τόπους επιβίωσης. Οι κλιματικές
και περιβαλλοντικές αλλαγές επηρέαζαν τη φυτική τροφή του, επηρέαζαν τα ζώα που
κυνηγούσε και τα ανάγκαζαν να μεταναστεύσουν με αποτέλεσμα να μετακινείται και
αυτός. Ειδικά στις παγετώδεις περιόδους, η επέκταση της ερημοποίησης στην κεντρική Αφρική ανάγκαζε ανθρώπους και
ζώα να μετακινηθούν βορειότερα και ανατολικότερα για να επιβιώσουν.
Σήμερα ζούμε μια άλλη
«παγετώδη» περίοδο. Υπερπληθυσμός, έλλειψη πόσιμου νερού και τροφής,
ανίατες ασθένειες, θρησκευτικές
διαμάχες, πόλεμοι και καταπίεση αναγκάζουν τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν σε
αναπτυγμένες οικονομικά και τεχνολογικά περιοχές, σε πιο ανεκτικές κοινωνίες,
όχι μόνο για να επιβιώσουν, αλλά και για να δοκιμάσουν άλλα πολιτιστικά μοντέλα
που τους φαντάζουν ελκυστικά. Μπορεί οι
«μαύροι» να μας «ενοχλούν» όταν έρχονται στην αυλή μας, αλλά έχουν και αυτοί το
δικαίωμα στον κοσμοπολιτισμό.
Όσοι κάνουν σήμερα αυτό
το τεράστιο και επικίνδυνο ταξίδι είναι οι πιονιέροι του λαού τους, τα πιο ανήσυχα
πνεύματα, οι πιο απελπισμένοι, οι πιο τολμηροί, οι πιο ικανοί; Τι να σας πω,
πάντως είναι κάτι διαφορετικό, εγώ τους θαυμάζω.
Νομίζουμε ότι εδώ εξαθλιώνονται επειδή κάνουν δουλειές που κανείς
μας δεν καταδέχεται; Μήπως έχουμε ιδέα πως ζούσαν στα χωριά τους; Μήπως ξέρουμε
τίποτα για AIDS, για
επιδημίες, για καιρικά φαινόμενα, για παιδική θνησιμότητα, για πείνα, όχι από
έλλειψη χρημάτων, αλλά από έλλειψη τροφής;
Ζούμε ένα τεράστιο
μεταναστευτικό ρεύμα, βρισκόμαστε στην απαρχή μιας νέας εποχής. Η
οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη της Κίνας και της Ινδίας μπορεί να
συγκρατεί μεγάλο μέρος αυτών των πολυάριθμων λαών στις χώρες τους, αλλά οι λαοί
της υπόλοιπης Ασίας και της Αφρικής που λιμοκτονούν ή ζουν σε ένα ασφυκτικό από
κοινωνική και πολιτιστική άποψη περιβάλλον, έχουν ανάγκη τη μετανάστευση και θα
την κάνουν, ανατρέποντας τις μέχρι χτες παγκόσμιες γεωπολιτικές
ισορροπίες.
Η μαζική είσοδος των ξένων στην Ευρώπη προκαλεί τεράστια
προβλήματα, ειδικά σε μια περίοδο οικονομικής ύφεσης. Ανατρέπει τις σταθερές
στις εργασιακές και κοινωνικές σχέσεις των βιομηχανικών κέντρων, ενισχύει την
εγκληματικότητα, τη ξενοφοβία και το ρατσισμό, υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής κυρίως
στις μεγάλες πόλεις. Ωστόσο, είναι ένα
ανθρωπολογικό φαινόμενο που είναι αδύνατο να ακυρωθεί.
Μπορούμε αλήθεια να κάνουμε κάτι; Κάτι που να αντιμετωπίζει τους μετανάστες ως ανθρώπους, να κατανοεί το
πρόβλημά τους, χωρίς όμως και να καταργεί και τα δικαιώματα των γηγενών πολιτών
στον τόπο τους;
Φαντάζομαι πως το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να
ανοίξουμε και να διευκολύνουμε τη μετακίνησή τους προς όλη την Ευρώπη. Αν αυτό
σημαίνει ότι θα πρέπει να τους χορηγούμε ταξιδιωτικά έγγραφα για να φύγουν
βορειότερα, θα πρέπει να το κάνουμε. Αν η συσσώρευση στις μεγάλες πόλεις είναι
πρόβλημα, θα πρέπει να τους ενθαρρύνουμε να διαχυθούν σε όλη τη χώρα και να ενταχθούν
στις κοινωνίες μας. Για την εγκληματικότητα δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι
διαφορετικό από την αστυνόμευση και την πρόληψη. Άλλά όσο γίνονται περισσότεροι
και η πείνα αυξάνεται, το έγκλημα θα θεριεύει. Στην κατάσταση που βρισκόμαστε δεν μπορούμε να
τους βοηθήσουμε σημαντικά να στήσουν εδώ τη νέα ζωή τους, σίγουρα όμως
χρειαζόμαστε σύγχρονα κέντρα υποδοχής για μια στοιχειώδη πρώτη περίθαλψη και
καταγραφή και όχι στρατόπεδα συγκέντρωσης. Χρειαζόμαστε πιο οργανωμένα δίκτυα
αλληλεγγύης, περισσότερα συσσίτια, καλύτερη περίθαλψη και υποστήριξη. Αν τους αφήσουμε να εξαθλιωθούν ακόμα
περισσότερο, αν προσθέσουμε περισσότερη βία κάνουμε το πρόβλημα ακόμα χειρότερο,
ακόμα πιο άλυτο.
Καταλαβαίνω ότι τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα
για όλους, αλλά μάλλον θα γίνουν χειρότερα. Δεν υπάρχει μεταναστευτική πολιτική που να
είναι αποδοτική, ποτέ κανείς δεν είχε, ούτε θα την αποκτήσει τώρα η χώρα μας,
σε εποχή κρίσης.
Το πρόβλημα είναι
παγκόσμιο και άλυτο, γιατί είναι μια φυσική εξέλιξη. Ο άνθρωπος περπατάει, μετακινείται,
μεταναστεύει. Κάποτε οι μετανάστες ήμασταν εμείς, αύριο, έτσι όπως πάμε, θα είμαστε
και πάλι εμείς. Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με μνημόνιο και σκούρους άγνωστους
ανθρώπους. Επειδή όμως δεν έχουμε αποδεχθεί το πρώτο, μας είναι δύσκολο να
αποδεχθούμε και το δεύτερο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου