Σάββατο 26 Απριλίου 2014

λουτρο ελασσονας

Μορφωτικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Λουτρού Ελασσόνας


Το Λουτρό απέχει 40 χλμ. από την Ελασσόνα, 438 χλμ από την Αθήνα και 194 χλμ απο Θεσ/νίκη μέσω Κοζάνης. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 740 μ. και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή καταμετρά 709 κατοίκους. Ανήκει στο Νομό Λάρισας, υπάγεται στην επαρχία Ελασσόνας και είναι Δ.Δ του Δήμου Αντιχασίων.
 Η γεωγραφική του θέση είναι τέτοια όπου συνορεύει με τρεις Νομούς, Γρεβενών-Κοζάνης-Λάρισας, γι’αυτό και στο πρόσφατο παρελθόν έχει περιπλανηθεί αρκετά αφού είχε υπαχθεί και στο νομό Κοζάνης αλλά και στο Νομό Γρεβενών.








Λόγω των δύσβατων και κακοτράχαλων βουνών υπήρξε καταφύγιο πολλών αρματωλών και κλεφτών όπως ο Γιαγκούλας ο Μπαμπάνης ο Περικλής και ο Γκαντάρας,

 
* "Μη περπατήσεις τούτα τα βουνά.
Η μάνα λέει δεν κάνει
να πατάμε πεθαμένους..."





Με βάση τα ιστορικά στοιχεία είναι η γενέτειρα του Νικοτσάρα και του Ιερομόναχου αδερφού του Καλλίνικου Τσιάρα.
Όπως αναφέρει στο πόνημα του ο Λ. Παπαδόπουλος υπάρχει  ένα τραγούδι «...που είναι γνήσιο Λουτριώτικο και τραγουδιέται μόνο στο Λουτρό».
«Πέρα σε κίνου το ιβουνί, Νίκο μωρέ Τσαρόπουλε
στου πέρα και στου δώθε, Νίκο μου και γιός του Τσάρα...».
* "Πατρίδα των απόντων.
Οι φράχτες
κ’ οι φωλιές των βράχων
κρατούν ακόμα βογγητά..."



Ο επισκέπτης περπατώντας πάνω στα σοκάκια που κρατούν ακόμη το άρωμα εκείνων των εποχών μπορεί να επισκεφθεί τον Ι.Ν. Αγ.Νικολάου και τα παρεκκλήσια της Αγ.Παρασκευής του Αγ.Αθανασίου της Αγ.Κυριακής και της Αγ.Βαρβάρας.Απο την πλατεία του χωριού μπορεί να αντικρύσει τις κορφές που το αγκαλιάζουν λες και  θέλουν να το προφυλάξουν.Επιβλητικός απο ανατολικά  υψώνεται ο "Καραπέτσας",όπου βορειοανατολικά συναντά την "Σημαία" και δυτικά δεσπόζει το "Βουνί ή Βνί" με ψηλότερη κορφή την "Κανατσιόλα" όπου σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία στους πρόποδες του υπήρχε ο αρχικός οικισμός πριν μεταφερθεί στην σημερινή θέση.Αυτή η περιοχή σήμερα ονομάζεται από τους ντόπιους "Παλιχώρι" δηλ. παλιό χωριό.
















 









Πέμπτη 10 Απριλίου 2014

Οι ειδήσεις βλάπτουν σοβαρά την υγεία




Άρθρο του Rolf Dobelli, συγγραφέα του βιβλίου «The Art of Thinking Clearly» («Η τέχνη της καθαρής σκέψης»)   dobelli.com


Οι ειδήσεις κάνουν κακό στην υγεία. Οδηγούν σε φόβο και επιθετικότητα, μειώνουν τη δημιουργικότητα και  την ικανότητα σας να σκεφτόμαστε. Η λύση; Σταματήστε να τις καταναλώνετε. 


Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, κάποιοι τυχεροί ανάμεσά μας κατανόησαν τους κινδύνους που φέρνει στη ζωή μας η υπεραφθονία των τροφίμων (παχυσαρκία, διαβήτης) και ξεκίνησαν ν' αλλάζουν τη διατροφή τους.  Αλλά οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουν ακόμα συνειδητοποιήσει ότι οι ειδήσεις ​​είναι για τον εγκέφαλο, ότι η ζάχαρη για το σώμα. Οι ειδήσεις είναι εύκολο να χωνευτούν. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μας τροφοδοτούν με μικρές μπουκιές από ασήμαντα θέματα, μεζέδες που δεν αφορούν πραγματικά τη ζωή μας και δεν απαιτούν σκέψη. Αυτός είναι ο λόγος που δεν αισθανόμαστε σχεδόν καθόλου κορεσμό. Σε αντίθεση με τα βιβλία και τα μακροσκελή άρθρα (που απαιτούν σκέψη), μπορούμε να καταναλώνουμε απεριόριστες ποσότητες ευκολοχώνευτων ειδήσεων. Σήμερα, έχουμε φτάσει στο ίδιο σημείο που βρισκόμασταν πριν 20 χρόνια όσο αφορά με τις πληροφορίες σχετικά με τα τρόφιμα. Αρχίζουμε πια να αναγνωρίζουμε πόσο τοξικές μπορεί να είναι οι  ειδήσεις.




Οι ειδήσεις παραπλανούν
Σκεφτείτε το ακόλουθο συμβάν (δανεισμένο από τον Nassim Taleb). Μια γέφυρα καταρρέει ενώ διέρχεται ένα αυτοκίνητο. Σε τι θα εστιάσουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης; Στο αυτοκίνητο. Στον οδηγό. Από πού ερχόταν. Πού πήγαινε. Πώς βίωσε την κατάρρευση (εάν επέζησε). Αλλά όλα αυτά είναι ασήμαντα. Ποιο είναι το σημαντικό; Η κατασκευαστική αναξιοπιστία της γέφυρας. Αυτός ήταν ο υποκρυπτόμενος κίνδυνος στη συγκεκριμένη περίπτωση και ενδεχομένως υφίσταται και σε άλλες γέφυρες. Όμως, το αυτοκίνητο δημιουργεί πιο εύκολα εντυπώσεις, είναι συγκεκριμένο και όχι αφηρημένο, και είναι μια είδηση πιο εύκολη να αναπαραχθεί.
Οι ειδήσεις μας οδηγούν στο να ζούμε με μια εντελώς λανθασμένη αντίληψη κινδύνου στο μυαλό μας. Έτσι, η τρομοκρατία είναι υπερτιμημένη. Το χρόνιο στρες υποτιμημένο. Η κατάρρευση της Lehman Brothers υπερτιμημένη. Η δημοσιονομική επιπολαιότητα υποτιμημένη. Οι αστροναύτες υπερτιμημένοι. Οι νοσοκόμες υποτιμημένες.

 Το να εκτίθεσαι στον Τύπο είναι παραλογισμός. Βλέποντας στην τηλεόραση ένα αεροπορικό δυστύχημα μεταβάλλεται η αντίληψη σας ως προς αυτόν τον κίνδυνο, ανεξάρτητα από την πραγματική πιθανότητα που υπάρχει να συμβεί. Κάνετε λάθος αν νομίζετε ότι μπορείτε αυτό να το αντισταθμίσετε με την προσωπική σας περισυλλογή. Οι τραπεζίτες και οι οικονομολόγοι - οι οποίοι έχουν ισχυρά κίνητρα για να αντισταθμίζουν τους κινδύνους που μεταδίδονται από τις ειδήσεις - έδειξαν ότι δεν μπορούν. Η μόνη λύση: σταματήστε την κατανάλωση ειδήσεων.


Οι ειδήσεις είναι ασήμαντες
Από τις περίπου 10.000 ειδήσεις που έχετε διαβάσει τους τελευταίους 12 μήνες, μπορείτε να αναφέρετε μια που σας βοήθησε να πάρετε μια καλύτερη απόφαση για ένα σοβαρό θέμα που αφορά τη ζωή σας, την καριέρα σας ή την επιχείρησή σας; Ουσιαστικά, η «κατανάλωση» ειδήσεων δεν είναι σημαντική για τη ζωή σας. Αλλά οι άνθρωποι δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τι είναι σημαντικό, ενώ ευκολότερα αναγνωρίζουν τι είναι είδηση. Το σημαντικό εναντίον της είδησης είναι η βασική διαμάχη στην σύγχρονη εποχή. Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί θέλουν να πιστεύετε ότι οι ειδήσεις σας προσφέρουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Πολλοί όντως το πιστεύουν. Ανησυχούν όταν χάνουν τη ροή των ειδήσεων. Στην πραγματικότητα, η κατανάλωση ειδήσεων αποτελεί ανταγωνιστικό μειονέκτημα. Όσο λιγότερο καταναλώνετε ειδήσεις, τόσο μεγαλύτερο το πλεονέκτημα σας.


Οι ειδήσεις δεν έχουν ερμηνευτική αξία
Οι ειδήσεις είναι φυσαλίδες που αναδύονται στην επιφάνεια από έναν βαθύτερο κόσμο. Θα σας βοηθήσει η συσσώρευση γεγονότων να αντιληφθείτε τον κόσμο; Δυστυχώς, όχι. Η σχέση λειτουργεί αντίστροφα. Τα σημαντικά ζητήματα δεν αποτελούν ειδήσεις. Όσο περισσότερα δήθεν γεγονότα προσλαμβάνετε μέσω των ειδήσεων τόσο λιγότερο διακρίνετε την μεγάλη εικόνα. Εάν η πολύ πληροφόρηση οδηγούσε σε μεγαλύτερη οικονομική επιτυχία, οι δημοσιογράφοι θα βρισκόντουσαν στην κορυφή της πυραμίδας των πλουσίων. Όμως δεν συμβαίνει.


Οι ειδήσεις είναι τοξικές για τον οργανισμό
Ενεργοποιούν συνεχώς το μεταιχμιακό σύστημα. Οι ιστορίες πανικού προκαλούν την απελευθέρωση γλυκοκορτικοειδών (κορτιζόλη). Αυτό απορυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και αναστέλλει την απελευθέρωση των αυξητικών ορμονών. Με άλλα λόγια, το σώμα σας βρίσκεται σε κατάσταση χρόνιου στρες. Υψηλή επίπεδα των γλυκοκορτικοειδών προκαλούν διαταραχή της πέψης, έλλειψη ανάπτυξης (κυττάρων,  μαλλιών, οστών), νευρικότητα και ευαισθησία στις λοιμώξεις. Άλλες πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν το φόβο, την επιθετικότητα, απώλεια περιφερειακής όρασης και απευαισθητοποίηση.


Οι ειδήσεις αυξάνουν τα γνωστικά λάθη
Οι ειδήσεις τροφοδοτούν το μέγιστο από τα γνωστικά λάθη : προκατειλημμένη επιβεβαίωση. Όπως είπε ο Warren Buffett: «Ο άνθρωπος είναι πολύ καλός στο να ερμηνεύει όλες τις νέες πληροφορίες, έτσι ώστε να παραμένουν άθικτα τα συμπεράσματα που είχε εκ των προτέρων εξάγει».  Οι ειδήσεις επιτείνουν αυτό το ελάττωμα. Γινόμαστε επιρρεπείς σε υπερβολική αυτοπεποίθηση, αναλαμβάνουμε ανόητα ρίσκα και υποτιμούμε πραγματικές ευκαιρίες.  Οι ειδήσεις επιδεινώνουν επίσης άλλο ένα γνωστικό λάθος. Ο εγκέφαλος μας διψά για ιστορίες που «βγάζουν νόημα» – ακόμη και αν δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Κάθε δημοσιογράφος που γράφει «Η αγορά κινήθηκε λόγω του X» ή «Η εταιρεία χρεοκόπησε λόγω του Ψ» είναι ηλίθιος. Έχω απηυδήσει με αυτό το φθηνό τρόπο «ερμηνείας» του κόσμου.


Οι ειδήσεις αναστέλλουν τη σκέψη

Η σκέψη απαιτεί συγκέντρωση.  Η συγκέντρωση απαιτεί χρόνο χωρίς διακοπές. Οι σύντομες ειδήσεις είναι ειδικά σχεδιασμένες για να διακόπτουν. Σαν τους ιούς, παραπλανούν τον οργανισμό για να τον βλάψουν. Οι ειδήσεις μας κάνουν ρηχούς, επιπόλαιους στοχαστές.


Αλλά το χειρότερο, επηρεάζουν σοβαρά τη μνήμη. Υπάρχουν δύο τύποι μνήμης. Η «χωρητικότητα» της μακροπρόθεσμης μνήμης είναι σχεδόν άπειρη, αλλά η λειτουργική μνήμη είναι περιορισμένη και εξαντλείται όταν αποθηκεύει ποσότητες ευτελών δεδομένων. Η διαδρομή από τη βραχυπρόθεσμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη λειτουργεί ως σημείο φραγής στον εγκέφαλο, όμως ο,τιδήποτε θέλετε να κατανοήσετε οφείλει να περάσει από εκεί.  Εάν η δίοδος μπλοκαριστεί, δεν περνά τίποτα. Και επειδή οι ειδήσεις διασπούν τη συγκέντρωση, αποδυναμώνεται η κατανόηση. Οι ειδήσεις online έχουν ακόμα χειρότερη επίδραση. Μελέτη του 2001 στον Καναδά έδειξε πως η κατανόηση υποχωρεί όσο ο αριθμός των υπερσυνδέσμων (links) σε ένα έγγραφο αυξάνεται. Γιατί; Γιατί κάθε φορά που εμφανίζεται ένας υπερσύνδεσμος ο εγκέφαλος θα πρέπει να  αποφασίσει αν θα θα τον επιλέξει, κάτι που αποσπά την προσοχή.


Οι ειδήσεις λειτουργούν σαν ναρκωτικό
Καθώς οι ιστορίες ξετυλίγονται θέλουμε να μάθουμε πώς συνεχίζονται. Με εκατοντάδες αφηγήσεις στο μυαλό μας, αυτή η λαχτάρα γίνεται όλο και πιο συναρπαστική και τελικά δύσκολο να αγνοηθεί. Παλιά οι επιστήμονες πίστευαν ότι οι πυκνές συνδέσεις που σχηματίζουν κάπου 100 δισεκατομμύρια νευρώνες στον εγκέφαλο μας παγιώνονται όταν ενηλικιωνόμαστε. Αυτό δεν ισχύει. Τα νευρικά κύτταρα διαρκώς «σπάνε» παλιές συνδέσεις και σχηματίζουν καινούριες. Όσο περισσότερες  ειδήσεις καταναλώνουμε, τόσο περισσότερο ασκούμε τα νευρωνικά κυκλώματα που διατίθενται για πρόχειρα διαβάσματα και πολλαπλά καθήκοντα, ατροφώντας εκείνα που χρησιμοποιούνται για εμβριθή ανάγνωση και επικεντρωμένη σκέψη. Οι περισσότεροι καταναλωτές ειδήσεων – ακόμη και αν υπήρξαν μανιώδεις αναγνώστες βιβλίων – έχουν απολέσει την ικανότητα να αφομοιώσουν μακροσκελή άρθρα ή βιβλία. Μετά από τέσσερις, πέντε σελίδες κουράζονται, η συγκέντρωσή τους εξαφανίζεται, γίνονται ανήσυχοι. Δεν οφείλεται στο ότι γέρασαν ή στο ότι το  πρόγραμμά τους επιβαρύνθηκε. Είναι επειδή η φυσική δομή του εγκεφάλου τους άλλαξε.


Οι ειδήσεις είναι σπατάλη χρόνου
Αν διαβάζετε εφημερίδα για δεκαπέντε λεπτά κάθε πρωί, μετά ενημερώνεστε για δεκαπέντε επιπλέον λεπτά  ενώ γευματίζετε και δεκαπέντε λεπτά πριν κοιμηθείτε, προσθέστε πέντε λεπτά εδώ και εκεί ενώ εργάζεστε, συνυπολογίζεστε τον χρόνο περισπασμού και συγκέντρωσης ξανά, θα διαπιστώστε ότι χάνετε τουλάχιστον μισή ημέρα κάθε εβδομάδα. Οι πληροφορίες δεν είναι πλέον σπάνιο αγαθό. Αλλά η προσοχή είναι. Συνήθως αποφεύγετε επιπολαιότητες με τα χρήματα, τη φήμη ή την υγεία σας.  Γιατί το κάνετε με το μυαλό σας;


Οι ειδήσεις μάς κάνουν αδρανείς
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία αφορούν πράγματα που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε. Η καθημερινή επανάληψη ειδήσεων για πράγματα που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε, μας κάνει παθητικούς. Μας συνθλίβει μέχρι που υιοθετούμε μια απαισιόδοξη κοσμοθεώρηση, απευαισθητοποιημένη, σαρκαστική και μοιρολατρική. Ο επιστημονικός όρος είναι «επίκτητη ανημπόρια». Είναι λίγο υπερβολικό, αλλά δεν θα με εξέπληττε εάν η κατανάλωση ειδήσεων, τουλάχιστον εν μέρει, συμβάλλει στην ευρέως σήμερα διαδεδομένη κατάθλιψη.


Οι ειδήσεις σκοτώνουν τη δημιουργικότητα.
Τέλος, πράγματα που ήδη γνωρίζουμε περιορίζουν τη δημιουργικότητά μας. Είναι ένας λόγος που μαθηματικοί, λογοτέχνες, συνθέτες και επιχειρηματίες συνήθως παράγουν τα πλέον δημιουργικά τους έργα σε νεαρή ηλικία. Δεν γνωρίζω ούτε έναν πραγματικά δημιουργικό νου που να είναι εθισμένος στην κατανάλωση ειδήσεων – ούτε έναν συγγραφέα, συνθέτη, μαθηματικό, γιατρό, επιστήμονα, μουσικό, σχεδιαστή, αρχιτέκτονα ή ζωγράφο.  Από την άλλη, γνωρίζω ένα σωρό άκρως μη δημιουργικά μυαλά που καταναλώνουν ειδήσεις όπως τα ναρκωτικά. Όσοι ψάχνουν για καινούριες λύσεις αγνοούν την ειδησεογραφία. Όσοι την παρακολουθούν, καταλήγουν ξανά στις παλιές.

 Η κοινωνία χρειάζεται τη δημοσιογραφία – αλλά με διαφορετικό τρόπο. Η ερευνητική δημοσιογραφία είναι πάντοτε σημαντική. Χρειαζόμαστε ρεπορτάζ που ελέγχουν τους θεσμούς και αποκαλύπτουν την αλήθεια. Αλλά τα σημαντικά ευρήματα δεν πρέπει να αναδεικνύονται με τη μορφή ειδήσεων. Ουσία εμπεριέχουν τα μακροσκελή άρθρα σε περιοδικά και τα εμπεριστατωμένα βιβλία.




Έχοντας περάσει τέσσερα χρόνια χωρίς να παρακολουθώ ειδήσεις, μπορώ να δω και να αναφέρω τα αποτελέσματα αυτής της ελευθερίας: λιγότερη αποδιοργάνωση, λιγότερο άγχος, βαθύτερη σκέψη, περισσότερο χρόνο, περισσότερες γνώσεις. Δεν είναι εύκολο, αλλά αξίζει τον κόπο.

Αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα ή άμεση ανακούφιση;

Αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα ή άμεση ανακούφιση; Επικίνδυνο ψευτοδίλημμα!


Παναγιώτης Μαυροειδής
Τώρα κανείς δε προβάλλει εκτιμήσεις για το τι θα γίνει με την εφαρμογή των μνημονίων και την παραμονή στην ευρωζώνη, διότι υπάρχει η ωμή πλέον πραγματικότητα. Ας τη δούμε λίγο.
 
Η εργατική γενοκτονία στην Ελλάδα όπως  επιβλήθηκε από την ΕΕ και το ΔΝΤ
To απλό είναι να παρατηρήσουμε: Βαριά λιτότητα, θηριώδης ανεργία, αμόκ ιδιωτικοποιήσεων, διάλυση κάθε είδους και ίχνους κοινωνικών πολιτικών.
Πολύ σωστό, αλλά δε φτάνει. Πιο επείγον και από την ακριβή καταγραφή της κοινωνικής κατάστασης, είναι να δούμε τις τάσεις για το πώς αυτή πάει να εξελιχτεί.
Ας σημειώσουμε λοιπόν τα εξής.
Πρώτο: πεθαίνουν τα ασφαλιστικά ταμεία.
Οι συνταξιούχοι αυξάνονται με ρυθμό 100.000 άτομα ετησίως, αντί των 40.000 που συνταξιοδοτούνταν προ της οικονομικής κρίσης (Βήμα 23/3/14). Το 2009 το ασφαλιστικό σύστημα ήταν σε σχετική  ισορροπία, καθώς εισέρχονταν  σε αυτό  40.000 άτομα και έπαιρνε σύνταξη ο  ίδιος αριθμός ατόμων. Με την κρίση και τη γιγάντωση της ανεργίας,  δεν αυξάνονται οι ασφαλισμένοι, ενώ οι νέοι συνταξιούχοι - κατ' έτος - έχουν υπερδιπλασιαστεί, με τα γνωστά μέτρα εξώθησής τους από την κυβέρνηση.  Τα αποθεματικά των Ταμείων μειώθηκαν δραματικά μετά κούρεμα των ομολόγων το (PSI). Σήμερα τα Ταμεία διαθέτουν περίπου  4,5 δισ. ευρώ σε αποθεματικά από 26 δισ. ευρώ που ήταν το 2007! Ουσιαστικά καλύπτουν τις συντάξεις μόλις δύο μηνών.
Συνεπώς, νέο άνθρωπο σε δουλειά βλέπεις με το κιάλι… Ποιος θα δίνει σύνταξη αύριο, σε πόσους και πόσο θα είναι αυτή;
Δεύτερο: οι μη απασχολούμενοι  περισσότεροι από τους εργαζομένους
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Ελληνική Στατιστική Αρχή) τον  Αύγουστο  του 2012 κατέγραψαν για πρώτη φορά την  μεγάλη αντιστροφή: οι απασχολούμενοι έγιναν  λιγότεροι από τους μη απασχολουμένους (άνεργοι, μη οικονομικά ενεργοί) κατά 916.229 άτομα, όταν τον Αύγουστο του 2008 οι απασχολούμενοι από τους μη απασχολουμένους ήταν περισσότεροι κατά 800.000 άτομα. Η κατάσταση αυτή σήμερα έχει γίνει ακόμη χειρότερη (Τα Νέα, 9/11/2012).
Συνεπώς, η οικονομική και παραγωγική δραστηριότητα, μετά τα αλλεπάλληλα σοκ σωτηρίας από ΕΕ και ΔΝΤ, μπαίνει σε πλήρη παρακμή.
Τρίτο: η Ελλάδα γερνάει
Το 2011 καταγράφηκε μία ακόμη μεγάλη αντιστροφή στην ελληνική κοινωνία: Οι γεννήσεις από ελληνίδες μειώθηκαν και οι θάνατοι αυξήθηκαν, και το σύνολό τους ξεπέρασε το σύνολο των γεννήσεων για πρώτη φορά. Το 2012, η  κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά  εξαιτίας των μέτρων των Μνημονίων, με αποτέλεσμα το σύνολο των θανάτων να ξεπεράσει το σύνολο των γεννήσεων από ελληνίδες και  από αλλοδαπές.
Συνεπώς, δε γερνά μόνο ο πληθυσμός που παραμένει σε εργασία, αλλά και   ολόκληρη η Ελλάδα.
Τέταρτο:  η Ελλάδα γίνεται και πάλι χώρα αποστολής μεταναστών
Στη διάρκεια  της τετραετίας 2009-2012 σημειώθηκε μείωση του πληθυσμού κατά 128.146, η οποία οφείλεται στη φυσική μείωση του πληθυσμού κατά 5.669 και στην καθαρή εκροή πληθυσμού κατά 122.477. Η εκροή αυτή οφείλεται στην παλιννόστηση αλλοδαπών, οι οποίοι επιστρέφουν στις πατρίδες τους λόγω, κυρίως, της υψηλής ανεργίας (πολύ υψηλότερης από εκείνης των Ελλήνων) και στη μετανάστευση Ελλήνων, κυρίως νέων με προσόντα, οι οποίοι, λόγω είτε της ανεργίας είτε της δραστικής περικοπής των αποδοχών τους πηγαίνουν σε χώρες στις οποίες υπάρχει ζήτηση για τις ειδικότητές τους. (Εφημερίδα των Συντακτών, 28/3/2014)
Συνεπώς, η κατάρα της μετανάστευσης επιστρέφει, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση και οι φασίστες ‘’δείχνουν’’ αυτούς που έρχονται κυνηγημένοι και όχι αυτούς που διώχνει η άθλια πολιτική τους.
Η εικόνα έχει ολοκληρωθεί: Η επιχείρηση ‘’δομικής προσαρμογής’’ της ΕΕ και του ΔΝΤ στην Ελλάδα, όχι μόνο δεν θεράπευσε κάτι, αλλά οδήγησε σε εργατική γενοκτονία και ανθρωπιστική κρίση. Όσο και να χτυπιούνται διασκεδαστές τύπου Άδωνη, αυτό δεν αλλάζει.
Θυμόμαστε τη συζήτηση για τις αιτίες της κρίσης το 2009;
Ας γυρίσουμε τώρα ξανά πίσω. Γύρω στο 2009 ή 2010, η συζήτηση γινόταν για τις αιτίες μιας  κρίσης την οποία θα θεράπευαν τα μνημόνια και η παρέμβαση της ΕΕ. Η κουβέντα αυτή δραπέτευσε ξαφνικά από  τις μαρξιστικές αναλύσεις και εισέβαλε στα καφενεία, στα σπίτια, στους χώρους δουλειάς, παντού. Κρίση αληθινή ή ψεύτικη; Κόλπο για να μας τα πάρουν ή και κάτι παραπάνω; Κρίση του μεγάλου κράτους και των υψηλών μισθών ή κάτι άλλο; Κρίση ειδική για την Ελλάδα ή και για άλλες ή και όλες τις χώρες; Κρίση λόγω της ευρωζώνης και της ΕΕ ή επειδή αργήσαμε να γίνουμε σαν αυτούς;  
Πολλές οι απαντήσεις από τη μεριά των κυρίαρχων,  ξεχώρισαν  ωστόσο κάποιες συγκεκριμένες προπαγανδιστικές προσπάθειές τους.
Πρώτο, επιχείρησαν να παρουσιάσουν την κρίση περίπου σα φυσικό, αναπόδραστο  φαινόμενο. Ως εκ τούτου απαλλαγμένο από κάθε σχέση αιτίας-αιτιατού και αναζήτηση θυτών και θυμάτων. Κατά τα άλλα, η κρίση υποτίθεται πως θα είχε, όπως και όλες οι συμφορές  τύπου σεισμού ή πλημμύρας,  καταστρεπτικές  αλλά παροδικές συνέπειες.
Δεύτερο, στο βαθμό που υπήρχαν ευθύνες, σύμφωνα με τη συστημική ψευδολογία,  αυτές δεν επιμερίζονταν σε τάξεις, κόμματα και κυβερνήσεις, αλλά διαχέονταν σε όλους με ένα ακαθόριστο τρόπο. Από το ‘’όλοι μαζί τα φάγαμε’’ του Πάγκαλου, μέχρι τη δόλια ταύτιση της πώλησης ενός μαρουλιού στη λαϊκή χωρίς απόδειξη με το όργιο των εκατομμυρίων στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών μεγαλόσχημων, το μήνυμα ήταν το ίδιο.
Τι μας έφερε ως εδώ;
Άραγε μας έφεραν ως εδώ, οι υψηλοί μισθοί, η αλόγιστη κατανάλωση, οι πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι, η φοροδιαφυγή των πολλών, η μικρο-απατεωνιά; Εύκολα προπετάσματα καπνού στο εύφορο έδαφος της άγνοιας που οι ίδιοι οι θιασώτες αυτών των θεωριών καλλιέργησαν και επαίνεσαν.
Τώρα που τα ψεμματάκια αυτά αποδείχτηκαν με κοντά ποδάρια, είναι καιρός να δώσουμε τις πραγματικές αιτίες της κρίσης. Αλλά είναι και αναγκαίο, διότι αυτό θα δώσει και προσανατολισμό στη διέξοδο από αυτήν.
Η πρώτη ενότητα αιτιών, αφορά τις καθοριστικές ευθύνες του ίδιου του κυβερνήτη του καραβιού, δηλαδή της αστικής τάξης στην Ελλάδα. Αυτή φυσικά δεν εννοείται ως αφηρημένη οικονομική οντότητα αλλά ως  άρχουσα τάξη γενικά. Μέσω του κράτους που την υπηρετεί, του πολιτικού συστήματος που την στερεώνει και των αστικών κομμάτων που ταΐζονται από αυτήν, για να λαδώνουν τον όλο μηχανισμό της.
Θα ξεχάσουμε τα όργια που έκανε το κράτος τους στην κορυφή της επιχειρηματικής ολιγαρχίας, όταν μοίραζε αβέρτα χρήματα στο μεγάλο κεφάλαιο για να κάνει τα ολυμπιακά έργα που τώρα αραχνιάζουν;
Θα αφήσουμε εκτός συζήτησης το πάρτι των στρατιωτικών δαπανών για όπλα που ούτε χρειάστηκαν, ούτε  δοκιμάστηκαν και συχνά ούτε καν παρελήφθησαν;
Οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, βιομηχανικές, εμπορικές, κατασκευαστικές και άλλες, είχαν πάντα άπλετη δυνατότητα όχι μόνο πρόσβασης στον τραπεζικό δανεισμό/ενίσχυση με προνομιακούς όρους, αλλά και απευθείας χρηματοδότηση από τα κρατικά ταμεία με εθνικούς ή/και ευρωπαϊκούς δημόσιους πόρους. Το κράτος δεν παραπαίει λόγω μισθών ή συντάξεων σε ανύπαρκτους μισθούς, αλλά ακριβώς, επειδή το ίδιο, ως αστικό κράτος, οργάνωνε και οργανώνει την κλοπή του εαυτού του, από το μεγάλο κεφάλαιο, το οποίο πρωτίστως εξυπηρετεί. Αυτή είναι  και η βάση της διαφθοράς του.
Αν το κράτος έδινε απλόχερα προς τις μεγάλες επιχειρήσεις, την ίδια στιγμή νομοθετούσε ώστε οι τελευταίες να δίνουν πολύ λιγότερα σε αυτό. Το 2009 η ΝΔ κατέβασε το φορολογικό συντελεστή από το 35% στο 25% και το ΠΑΣΟΚ αμέσως μετά τον πήγε στο 20%, κάτω και από τον μέσο όρο της ευρωζώνης που είναι 25,3%.
Η δεύτερη ενότητα αιτιών της κρίσης  σχετίζεται με τη  διαπλοκή του ελληνικού καπιταλισμού με την καπιταλιστική ολοκλήρωση που λέγεται Ευρωπαϊκή  Ένωση και γενικά με το διεθνές περιβάλλον της ‘’αγοράς’’.  Το  δημόσιο χρέος ποτέ δεν θα έφτανε σε δυσθεώρητα ύψη αν δεν είχε υπάρξει η ένταξη σε ΕΟΚ/ΕΕ. Η τελευταία, ψαλίδισε αποφασιστικότητα την εγχώρια παραγωγή, άνοιξε τις εισαγωγές στις ευρωπαϊκές πολυεθνικές. Η δήθεν ευλογημένη ροή  ρευστότητας σε ευρώ, κατά βάση δεν έγινε επειδή έπρεπε να καλυφτούν κρατικά χρέη, αλλά για να χρηματοδοτηθεί η επέκταση δράσης των ευρωπαϊκών πολυεθνικών στην Ελλάδα (βλέπε πχ μεγάλα έργα), αλλά και για να …δημιουργηθούν χρέη με τη συνακόλουθη κερδοφορία της τοκογλυφίας που επιβλήθηκε.  Μόνο από το 1992 μέχρι σήμερα η Ελλάδα έχει πληρώσει σε τόκους και χρεολύσια 563 δις ευρώ, δηλαδή τρείς φορές πάνω από το ετήσιο ΑΕΠ ή σχεδόν δύο φορές πάνω από το τρέχον δημόσιο χρέος. Η αποστράγγιση αυτή προς όφελος των ηγεμονικών καπιταλιστικών δυνάμεων, αναπτύχθηκε φυσικά μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης και της αντιδραστικής απάντησης σε αυτήν από τις κυρίαρχες δυνάμεις του κεφαλαίου στο παγκόσμιο στερέωμα.
Αυτή η συζήτηση καλά κρατά ακόμη. Αλλά πρέπει να αλλάξουμε πλέον το πεδίο της. Η πραγματικότητα βοά πως η απάντηση που επιβλήθηκε από την αστική τάξη και το πολιτικό της σύστημα με την καθοδήγηση και στήριξη στην ΕΕ,  επιδείνωσε δραματικά τα πράγματα. Οδήγησε σε μια απόλυτη κοινωνική καταστροφή, ακριβώς διότι η ‘’απάντηση’’ δόθηκε με απότομα βάθεμα της αντιδραστικής πολιτικής που εφαρμοζόταν από τους ίδιους: Με επίθεση στον κόσμο της εργασίας.
Συνοψίζοντας, μπορούμε τεκμηριωμένα να ισχυριστούμε ότι η κοινωνική καταστροφή στην Ελλάδα όχι μόνο δεν οφείλεται σε στρεβλώσεις και υστερήσεις σε σχέση με το ‘’ορθό’’ μοντέλο της ελευθερίας δράσης της καπιταλιστικής αγοράς και της ανεμπόδιστης καπιταλιστικής ανάπτυξης που δήθεν αυθόρμητα ''μεγαλώνει την πίτα''. Αντίθετα, σχετίζεται με  τα βήματα βαθύτερης ένταξης της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας στους μηχανισμούς ανάπτυξης και αντιδραστικής μετάλλαξης του σύγχρονου καπιταλισμού, τόσο σε εθνικό  όσο και σε διεθνικό επίπεδο. Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν είχαμε ‘’επιχειρηματικό περιβάλλον’’ και ‘’υγιή καπιταλισμό’’, αλλά ακριβώς ότι αυτά  ήταν που είχαν υμνηθεί και υπηρετηθεί.
Δραματική ανατροπή της σχέσης κεφαλαίου εργασίας
Διατυπώνεται ο ισχυρισμός, ότι ανεξάρτητα από τις πιθανές ευθύνες, λάθη και αδεξιότητες της ελληνικής αστικής τάξης, πλέον είναι και αυτή θύμα της κρίσης και επομένως η διέξοδος από αυτήν, πρέπει να αναζητηθεί σε μια ιδιότυπη συμμαχία μαζί της. Οι αστικές δυνάμεις αυτό το βαφτίζουν ‘’εθνική και πατριωτική προσπάθεια’’. Κάποιοι αριστεροί της συμφοράς το παρουσιάζουν ως μια νέα λενινιστική …Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ). Κοινό στοιχείο, η παγκοινωνική συστράτευση, η καλλιέργεια της άποψης ότι δεν μπορούμε να γυρίσουμε σε μισθούς και κοινωνικές πολιτικές του 2009 και ένα κάλεσμα για μια κάποια διεκδίκηση απέναντι στη …Μέρκελ (αλλά όχι απέναντι στην ΕΕ).
Η αλήθεια είναι πώς,  ναι,  ο ελληνικός καπιταλισμός ‘’κόντυνε’’ σημαντικά, απαξιώθηκε απέναντι στους ευρωπαίους ανταγωνιστές του. Ψαλιδίστηκαν και τσακίστηκαν οι όποιες φιλοδοξίες για αναβαθμισμένο ρόλο σε Βαλκάνια και τη γύρω περιοχή.
Αλλά αυτή είναι μόνο η μια πλευρά. Στην άλλη όψη του νομίσματος, φαίνεται ότι η αστική τάξη στην Ελλάδα, μέσα από την αντεργατική καταιγίδα των μνημονίων, που επέβαλλε μαζί με την ΕΕ, ‘’ψήλωσε’’ απέναντι στον κόσμο της εργασίας.
Ας μιλήσουμε συγκεκριμένα.
Η συνολική μείωση των ονομαστικών αποδοχών ανά μισθωτό πριν από το φόρο εισοδήματος στο διάστημα 2010-2013 είναι 16,1%. Αυτό σε ένα διάστημα που οι τιμές δεν έπεσαν αλλά ανέβηκαν περίπου κατά 7,5%. Συνδυαστικά, αυτό οδηγεί σε μείωση της αγοραστικής δύναμης των ονομαστικών αποδοχών ανά μισθωτό κατά 22%.  Λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την μείωση των απασχολούμενων στο  ίδιο διάστημα κατά 10,4%, διαπιστώνεται μια μείωση της αγοραστικής δύναμης των αποδοχών του συνόλου των μισθωτών κατά 37,2%.

(Το διάγραμμα είναι από: ''Ηλίας ΙωακείμογλουΠαραμένει ηγετική δύναμη η αστική τάξη;'' )
Στο ίδιο διάστημα, στην αντίπερα κοινωνική όχθη, η κίνηση είναι αντίθετη. Έτσι, το διαθέσιμο εισόδημα των εταιρειών  υπολογισμένο μετά τους φόρους επί των κερδών και της περιουσίας, ως προς τις αμοιβές εργασίες, αυξήθηκε κατά 38%. Επίσης ο λόγος μικτών κερδών ως προς τις αμοιβές εργασίας στις εταιρείες, αυξήθηκε κατά 29% την ίδια περίοδο. (Στοιχεία από Ηλίας Ιωακείμογλου και Λευτέρης Τσουλφίδης)
(Το διάγραμμα είναι από:''Λευτέρης Τσουλφίδης: Εισοδηματικές Ανισότητες και Οικονομική Κρίση'')
Αν λοιπόν στόχος των μνημονίων ήταν, εκτός της πληρωμής του χρέους, να κάνουν τον ελληνικό καπιταλισμό πιο καθαρό, πιο …καπιταλιστικό, δηλαδή αρπακτικό, τότε ο στόχος έχει επιτευχθεί. Πάνω στην πλάτη, το αίμα, την ανεργία, τη δυστυχία των εργαζομένων.
Συνεπώς, οι δυνάμεις του κεφαλαίου που ευθύνονται για την κρίση, όχι μόνο δεν πλήρωσαν για αυτή, αλλά αντίθετα ωφελήθηκαν κιόλας.
Ποια θα ήταν η διέξοδος από την κρίση σήμερα;
Προοδευτικά, τίθεται άλλο ερώτημα: Ποια θα ήταν η διέξοδος από την κρίση σήμερα; Πώς  να απαντήσουμε σε αυτή την καταστροφή, ‘’όποια και αν είναι η αιτία της’’;
Στην ήπια εκδοχή των συστημικών  απαντήσεων, ‘’όλοι μαζί πρέπει να βάλουμε ένα χεράκι να ορθοποδήσουμε’’.
Στη χειρότερη παραλλαγή τους, πρέπει οι εργαζόμενοι να αιμοδοτήσουν τη νέα ανάπτυξη, είτε επειδή αυτοί ευθύνονται (νεοσυντηρητική επιθετική εκδοχή), είτε επειδή μόνο αυτοί έχουν ‘’φιλότιμο και πατριωτική συνείδηση’’ (‘’προοδευτική’’ παραλλαγή). Κοινός παρανομαστής είναι φυσικά η μετάθεση της επιχειρηματικότητας και των συμφερόντων των ιδιωτικών καπιταλιστικών επιχειρήσεων στο χώρο του ‘’ιερού και απαραβίαστου’’.
Στον αντίποδα όλων αυτών των σκόπιμων ψευδολογιών και ταξικά στρατευμένων (υπέρ του κεφαλαίου)  απαντήσεων, προκύπτει η ζωτική ανάγκη προσεγγίσεων που να αποδίδουν ‘’τα του καίσαρος τω καίσαρι’’. Όχι απλά για λόγους αποκατάστασης της αλήθειας, αλλά  και για να ανιχνευτεί πραγματικά ένας δρόμος διεξόδου από την κοινωνική καταστροφή σε ότι αφορά τους εργαζόμενους, τους ανέργους, την παραγωγική κοινωνική πλειονότητα που ζει έντιμα από τον κόπο της.
Αυτή η αντιπαράθεση έχει καίρια σημασία. Όπως πάντα η ‘’διάγνωση’’ καθορίζει τη ‘’θεραπεία’’. Αλλά και η κάθε ‘’θεραπεία’’ αποφασίζει τι θα εξοντώσει, ώστε να προστατεύσει κάτι άλλο.
Αν έτσι έχουν τα πράγματα και με την τεκμηρίωση που παρουσιάστηκε, η απάντηση από τη σκοπιά των συμφερόντων του κόσμου της εργασίας και συνεπώς της κοινωνίας, δεν μπορεί παρά να αναζητηθεί παρά σε μια κατεύθυνση αποφασιστικών μέτρων κατά του κεφαλαίου και σε βάρος των ‘’ελευθεριών’’ και των βασικών λειτουργιών της καπιταλιστικής αγοράς. Εδώ εντάσσονται μια σειρά μέτρων από την αναγκαία βαριά φορολογία του κεφαλαίου, έως την εθνικοποίηση των τραπεζών και των μεγάλων καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Από την έξοδο από ευρωζώνη και ΕΕ, έως την απαίτηση για προώθηση ενός γιγαντιαίου προγράμματος δημόσιων επενδύσεων ώστε και να βελτιωθούν οι υποδομές και να τονωθεί η απασχόληση.
Στην προβολή αυτών των προτάσεων οι αστικές δυνάμεις απαντούν: ‘’Μα είναι της ώρας, σε μια στιγμή καθίζησης, να προβάλλονται αντικαπιταλιστικά μέτρα κομμουνιστικής κατεύθυνσης;’’. Έτσι, το αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα, λοιδορείται, απαξιώνεται, υποβαθμίζεται, ακόμη  και από ρεφορμιστικές αριστερές δυνάμεις και επιχειρείται η αντικατάστασή του από ένα ‘’ρεαλιστικότερο’’ πρόγραμμα ‘’εθνικής ανόρθωσης’’.
Εδώ γίνεται μια μεγάλη λαθροχειρία, ανεπίτρεπτη και σκόπιμη: Ταυτίζονται τα εντελώς αναγκαία σήμερα μέτρα ενός αντικαπιταλιστικού προγράμματος, με τον …κομμουνισμό.
Βεβαίως η αντικαπιταλιστική αριστερά δεν έχει κανένα λόγο να κρύψει τη στόχευσή της που δεν είναι άλλη από το να αποτελέσει η διεκδίκηση των στόχων ενός αντικαπιταλιστικού προγράμματος, το πεδίο της επαναστατικής τομής για την ανατροπή και το σοσιαλιστικό/κομμουνιστικό μετασχηματισμό. Αλλά, αυτό δεν αποτελεί το μοναδικό λόγο για τον οποίο προβάλλεται ένα πρόγραμμα αντικαπιταλιστικών μέτρων.
Υπάρχει και η άλλη διάσταση: Τα μέτρα κατά του κεφαλαίου σήμερα  και του πολιτικού συστήματος που το υπηρετεί, μαζί με δίδυμα μέτρα ενίσχυσης της θέσης των εργατών (αυξήσεις στους μισθούς, κοινωνικά μέτρα κλπ), αποτελούν το μοναδικό ρεαλιστικό και ορθολογικό δρόμο ανάταξης της κοινωνίας και εξόδου από τη μαζική ανεργία και την απέραντη φτώχεια.  Όποιος περιμένει σε περίοδο παρατεταμένης κρίσης  τους ‘’επενδυτές’’ να βάλουν τα χρήματά ‘’τους’’ στην Ελλάδα, σε έκταση που να δώσει δουλειά σε 1.500.000 ανέργους, είναι βαθειά νυχτωμένος ή λέει συνειδητά ψέμματα.
 Αυτή ακριβώς η πραγματικότητα, αυτή η ιδιότυπη συνάντηση της άμεσης ανάγκης για επιβίωση, με την αντικαπιταλιστική πάλη και ανατροπή, είναι που έχει δώσει και ‘’αξία χρήσης’’ στην αντικαπιταλιστική επαναστατική αριστερά. Είναι μια μεγάλη κατάχτηση που δεν πρέπει να υποτιμηθεί, ούτε να σπαταληθεί, αλλά να βαθύνει και να επεκταθεί.http://aristeroblog.gr/node/2394

Κυριακή 6 Απριλίου 2014

κοινωνικός αναρχισμός και το ελευθεριακό κίνημα

Για να τελειώνουμε με τους τρελούς καιρούς”




SANYO DIGITAL CAMERA
Σημειώσεις για τον κοινωνικό αναρχισμό και το ελευθεριακό κίνημα
Του Νίκου Νικολαΐδη μέσω: Άνθος του Κακού
Στις μέρες μας εμφανίζεται μια αντιπαράθεση μεταξύ του λεγόμενου κοινωνικού αναρχισμού και του λεγόμενου ατομικιστικού ή μηδενιστικού αναρχισμού. Αυτό το κείμενο δεν θα ασχοληθεί με τη δεύτερη τάση, ούτε θα αναφερθεί στον κοινωνικό αναρχισμό ως τάση που αντιπαρατίθεται στον ατομικιστικό και το μηδενιστικό αναρχισμό, όπως συχνά συνηθίζεται. Σκοπός αυτού του κειμένου είναι να συμβάλει στη συζήτηση για το ελευθεριακό κίνημα, όρος που ίσως εκφράζει πιο ξεκάθαρα αυτό που πολλοί περιγράφουν ως «κοινωνικό αναρχισμό». Και να υπενθυμίσει ότι ο αναρχισμός είναι εξ ορισμού κοινωνικός και οικουμενικός.
Εδώ και τρεις δεκαετίες στην Ελλάδα διαμορφώνεται ένα διάχυτο αντιεξουσιαστικό ρεύμα που σε πολλές περιπτώσεις έχει παίξει αποφασιστικό ρόλο, τόσο σε αργές κοινωνικές διεργασίες, όσο και σε γεγονότα της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Στην προηγούμενη φάση της παγκοσμιοποίησης και μετά την κατάρρευση των κατ’ όνομα κομμουνιστικών καθεστώτων, η «αναρχία με μικρό α» είχε καθοριστική επίδραση στα νέα κινήματα, ένα μεγάλο μέρος της αριστεράς ένιωσε την υποχρέωση να αυτοκαθοριστεί ως αντιεξουσιαστική, ενώ η αυτοοργάνωση αποτέλεσε απαραίτητο επιθετικό προσδιορισμό όλων σχεδόν των προσπαθειών.
Σήμερα η ελληνική κοινωνία μεταβαίνει από την ενσωμάτωση και την εσωτερίκευση της καπιταλιστικής λογικής και ηθικής στον βίαιο αποκλεισμό. Ο φασισμός υποδεικνύεται ως θεραπεία για τα προδομένα όνειρα και τις απατηλές υποσχέσεις του καπιταλιστικού παραδείσου. Η αυτοσυνείδηση του διάχυτου αντιεξουσιαστικού ρεύματος είναι πλέον επιτακτική.
Οι πρώτες ενότητες αυτού του κειμένου θα αναφερθούν στην προέλευση του όρου «κοινωνικός αναρχισμός» και θα προσπαθήσουν να περιγράψουν συνοπτικά τον κλασικό αναρχισμό και την ευρύτερη έννοια του ελευθεριακού κινήματος. Στη συνέχεια θα αναφερθούν συμπεριφορές και αντιλήψεις που κρίνονται ως εμπόδια στην ανάπτυξη του κινήματος για την κοινωνική απελευθέρωση. Τέλος, θα καταγραφούν ορισμένα σημεία με την ελπίδα να φανούν χρήσιμα στη συζήτηση για την εξέλιξη του διάχυτου αντιεξουσιαστικού ρεύματος στον ζωντανό εκείνο ιστό που όχι μόνο θα σταθεί εμπόδιο στη βαρβαρότητα, αλλά και θα επαναφέρει την ουτοπία.
Ο «κοινωνικός αναρχισμός»
To 1995 o Μάρραιη Μπούκτσιν, στο βιβλίο του «Κοινωνικός ή lifestyle αναρχισμός» (στα ελληνικά εκδ. Ισνάφι, 2005), επιχείρησε μια εναντίωση σε αυτό που αποκαλούσε lifestyle αναρχισμό, κατηγορώντας τον ως ατομικιστικό, αντιοργανωτικό, μισάνθρωπο και μεταφυσικό. Σε αντιπαράθεση σε αυτόν, πρότεινε τον κοινωνικό αναρχισμό, προσδίδοντάς του τέσσερα γνωρίσματα κατάλληλα (σύμφωνα με τον Μπούκτσιν) για τη σύγχρονη εποχή: την ανυποχώρητη αντίθεση στον κρατισμό, την πίστη στην άμεση δημοκρατία, τη δράση για δημιουργία συνομοσπονδίας αποκεντρωμένων δήμων και ένα όραμα για μια ελευθεριακή κομμουνιστική κοινωνία. Αποκαλούσε κοινωνικό αναρχισμό την εξέλιξη του κλασικού αναρχοκομμουνισμού και του ιστορικού αναρχοσυνδικαλισμού, επιχειρώντας μια επικαιροποιημένη κοινωνική μορφή και περιεχόμενο των δύο αυτών ρευμάτων του αναρχισμού, μπολιασμένων επιπλέον με την οικολογική σκέψη, στην κατεύθυνση πάντα της δημιουργίας ενός οργανωμένου λαϊκού κινήματος. Παράλληλα με αυτόν τον προσδιορισμό του κοινωνικού αναρχισμού αναπτύχθηκαν τα ρεύματα της συμμετοχικής δημοκρατίας, του ελευθεριακού κοινοτισμού, της κοινωνικής οικολογίας και του Κομμουναλισμού. Στην Ελλάδα, σήμερα, ως κοινωνικός αναρχισμός γενικά εννοείται η τάση εκείνη που αντιτίθεται στον ατομικιστικό και μηδενιστικό αναρχισμό, χωρίς απαραίτητα να συμφωνεί με τον ορισμό του κοινωνικού αναρχισμού από τον Μπούκτσιν.
Το ελευθεριακό κίνημα
Ο αναρχισμός υπήρξε γέννημα της δυτικής κοινωνίας, συγκεκριμένα του διαφωτισμού και του εργατικού κινήματος, ενσωματώνοντας συγχρόνως προκαπιταλιστικές κοινωνικές δομές και παραδόσεις, όπως οι αγροτικές κοινότητες και ο κολεκτιβισμός. Η γέννησή του συμπίπτει με την εγκαθίδρυση της βιομηχανικής κοινωνίας, υπήρξε προϊόν της αναγκαιότητας οργάνωσης των αντιστάσεων σε αυτήν και διαφοροποιήθηκε από το υπόλοιπο σοσιαλιστικό κι εργατικό κίνημα της εποχής στο βαθμό που έθεσε ως απαραίτητο συστατικό του αγώνα για κατάργηση της οικονομικής εκμετάλλευσης την αντίθεση σε κάθε μορφή εξουσίας, κυρίως υπό την επιροή της σκέψης του Μ. Μπακούνιν. Ο Π. Κροπότκιν συνεισέφερε την ανάδειξη ως κεντρικών των αξιών της αλληλεγγύης και της αλληλοβοήθειας, με στόχο την ανυποχώρητη εναντίωση στην αυξανόμενη επιρροή του Κοινωνικού Δαρβινισμού, δηλαδή της κυριαρχίας του πνεύματος του ανταγωνισμού και της φυσικής επιλογής μέσω της επικράτησης του ισχυροτέρου, που οι καπιταλιστές υποδείκνυαν ως κύρια χαρακτηριστικά της φύσης και της ανθρωπότητας.
Ο αναρχισμός επιπλέον συμπεριέλαβε στοιχεία προσωπικής και συλλογικής ηθικής και ανέπτυξε ελευθεριακές εκδοχές της παιδείας και του πολιτισμού. Στα τέλη του 19ου αιώνα μέσα στο αναρχικό κίνημα αναπτύχθηκαν παράλληλα οι τάσεις του ατομικιστικού αναρχισμού (που σε κάποιες εκδοχές του συνδέθηκαν με τον ιλλεγκαλισμό και το νετσαγιεφισμό), του αναρχοκομμουνισμου και του αναρχοσυνδικαλισμού. Στις χώρες εκείνες όπου κυρίως ο αναρχοσυνδικαλισμός (Ισπανία) αλλά και ο αναρχοκομμουνισμός (Ουκρανία) έλαβαν τη μορφή οργανωμένου λαϊκού κινήματος, οι τάσεις του ατομικισμού και του ιλλεγκαλισμού έπαιξαν ελάχιστο ρόλο και πρακτικά εξαφανίστηκαν, ενώ ο νετσαγιεφισμός κατατάχτηκε στην εξουσιαστική πτέρυγα του επαναστατικού κινήματος και όχι στον αναρχισμό.
Το να αντιλαμβανόμαστε όμως τον αναρχισμό απλά ως μια έκφραση του ευρωπαϊκού εργατικού κινήματος, τον περιορίζει σε κάτι που έχει ολοκληρώσει τον ιστορικό του ρόλο. Διάφοροι μεταμοντέρνοι αναρχικοί, αντί να διαβάσουν καλύτερα την Ιστορία, αποφάσισαν να την διαγράψουν μια και καλή, προσθέτοντας στο «τέλος της ιστορίας» του Φουκουγιάμα και το «τέλος των πολιτικών οραμάτων».
O ισπανικός αναρχοσυνδικαλισμός ήταν αναμφισβήτητα η υψηλότερη έκφραση του κλασικού αναρχισμού. Τι κρατάμε όμως από αυτόν; Τις φωτογραφίες από τα τεθωρακισμένα της CNT και τις διαμάχες για τη συμμετοχή των αναρχικών στην κυβέρνηση; Είναι δυνατόν η προσέγγισή μας να εξαντλείται στην ύπαρξη ή όχι συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και στο αν στις κολεκτίβες υπήρχε υπερβολική πειθαρχία ή αν τα μέλη τους αισθάνονταν ανία και άγχος; Ποιο τελικά είναι το νήμα εκείνο που συνδέει το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας με την επανάσταση του Αριστόνικου, το κίνημα του Μπεντρεντίν, τους Ταμπορίτες, τις εξεγέρσεις των σκλάβων στις αποικίες της Καραϊβικής, τη μακραίωνη ινδιάνικη αντίσταση;
Αποφεύγοντας τη γραμμική δυτικοκεντρική ανάγνωση της ιστορίας, ας αναρωτηθούμε: ποιες εκφράσεις του αναρχισμού ήταν προϊόν δεδομένων ιστορικών συνθηκών και ποια είναι τα διαχρονικά εκείνα χαρακτηριστικά που οδηγούν στην αέναη επανεμφάνιση σε όλη την πορεία της ανθρώπινης Ιστορίας του αιτήματος για πανανθρώπινη ελευθερία και πολιτική και οικονομική ισότητα; Ποια η δομή, οι μηχανισμοί, οι αρχές, οι αξίες, τα νοήματα, οι σχέσεις που επιτρέπουν στο αίτημα για πανανθρώπινη ελευθερία και πολιτική και οικονομική ισότητα να μεταμορφώνεται σε ένα οργανωμένο κίνημα, στο ελευθεριακό κίνημα;
Αν ορίσουμε (λίγο σχηματικά) το ελευθεριακό κίνημα ως την κίνηση ενός σημαντικού τμήματος της κοινωνίας προς τη συνολική απελευθέρωση με μέσο την ελευθερία, δηλαδή προς την ελευθερία μέσω της ελευθερίας, μπορούμε επίσης να συμπεράνουμε ότι το ελευθεριακό ρεύμα συγκροτείται ως κίνημα όταν φτάνουν σε κρίσιμο επίπεδο ανάπτυξης και αλληλεπίδρασης οι ελευθεριακές ιδέες, οι πρακτικές, οι δομές και οι καθημερινές σχέσεις. Ποια είναι τα εμπόδια στην ανάπτυξη αυτού του κινήματος, ενός κινήματος που (μην το ξεχνάμε) είναι γέννημα της κοινωνίας στην οποία ζούμε και άρα κουβαλά εντός του, ως προπατορικό αμάρτημα, όλα τα προβλήματα που αυτή δημιουργεί; Ένα κίνημα-γέννημα της δυτικής κοινωνίας: πολέμιος και συγχρόνως φορέας των προβλημάτων της:
1. συνομωτικό ύφος – «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»
Η αστική τάξη στη μακρόχρονη πορεία της για κατάληψη της εξουσίας γέννησε και κληροδότησε την παράδοση των μυστικών εταιρειών και το συνωμοτικό στυλ. Η γένεση της φιγούρας του συνωμότη δεν αποτελεί πρόβλημα για μια τάξη που στοχεύει στην κατάληψη της εξουσίας και τον έλεγχο της κοινωνίας, βρίσκεται όμως σε αντιπαράθεση προς την κοινωνική απελευθέρωση.
Ο Βίκτωρ Σερζ, στο βιβλίο του Τι πρέπει να ξέρει κάθε επαναστάτης (Παρίσι 1926, στα ελληνικά εκδ. Θεωρία, 1982) εξετάζει τη δράση της τσαρικής μυστικής αστυνομίας Οχράνα, έχοντας πρόσβαση στα αρχεία της που ήρθαν στα χέρια των σοβιέτ μετά την επανάσταση του 1917. Συμπεραίνει ότι καμία αστυνομία δεν μπορεί να ανακόψει το οργανωμένο επαναστατικό κίνημα, επισημαίνοντας ότι πολύ μεγαλύτερο εμπόδιο για το επαναστατικό κίνημα είναι η εσωτερίκευση, από τα μέλη του κινήματος, μιας αστυνομικής αντίληψης της ιστορίας. Η επαναστατική πόζα, η γοητεία της συνωμοσίας, το φλερτάρισμα με την παραβατικότητα σταδιακά αντικαθιστούν την αγάπη για την ελευθερία και το όραμα για μια απελευθερωμένη κοινωνία με την σαγήνη της παρανομίας και της ριψοκίνδυνης ζωής. Ο επαναστάτης που δεν μάχεται πια για μια απελευθερωμένη κοινωνία παύει να αισθάνεται τον εαυτό του ως τμήμα ενός άλλου κόσμου που γεννιέται. Μετατρέπεται τελικά σε ένα υποκείμενο που βιώνει το νιτσεϊκό «ζειν επικινδύνως», το ίδιο σύνθημα (vivere pericolosamente) που προέτασσαν οι Ιταλοί φασίστες.
2. ιεραρχική οργάνωση – το κόμμα-στρατώνας/εργοστάσιο
Η συγκροτημένη και μεθοδική ιεραρχική οργάνωση της αστικής κοινωνίας άφησε το αποτύπωμά της στο επαναστατικό κίνημα. Ο Λένιν αποτιμούσε θετικά το γεγονός ότι το οργανωτικό μοντέλο των εργοστασίων προσέφερε το οργανωτικό μοντέλο του «αποτελεσματικού», ιεραρχικά δομημένου, πειθαρχημένου κόμματος της εργατικής τάξης. Η υπακοή, η πειθαρχία, ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, η δικτατορία του προλεταριάτου μετατράπηκαν σε αξίες. Αυτό δεν ήταν βέβαια κατάκτηση του επαναστατικού κινήματος αλλά αντανάκλαση της βιομηχανικής ζωής.
Τελικά η ενσωμάτωση σε έναν «αποτελεσματικό» μηχανισμό συνετέλεσε στη δημιουργία του σταλινικού ολοκληρωτισμού, ενώ η ουτοπία της ισπανικής επανάστασης του 1936 ήταν προϊόν της οργάνωσης της αντιπειθαρχίας, του ζωογόνου πνεύματος της ελευθερίας, της απελευθέρωσης των δημιουργικών δυνατοτήτων των ανθρώπων στο πλαίσιο του ελευθεριακού κινήματος που «κουβαλούσε έναν καινούργιο κόσμο στην καρδιά του».
3. μονοδιάστατη σκέψη-επιστημονισμός
Ο αστικός κόσμος αντικατέστησε την πίστη στους παπάδες με την πίστη στην επιστήμη. Πολύ νωρίς ο Μπακούνιν προειδοποιούσε για τη διανοητική χειραγώγηση που ασκούσε ο Μαρξ μέσω αυτού που κατόπιν ονομάστηκε «επιστημονικός σοσιαλισμός». Οι ειδικοί της επανάστασης, που κατείχαν τη συνείδηση της επαναστατικής νομοτέλειας και τους μηχανισμούς της, δεν διέφεραν από τους ειδικούς της αστικής κοινωνίας που κατείχαν, με εξίσου αναμφισβήτητο, επιστημονικό τρόπο, όλους τους νόμους της βιολογικής ζωής και τους κανόνες για τη βελτίωση της ανθρωπότητας.
Η κάστα των ειδικών της επανάστασης βρισκόταν στη θέση του θεού, πάνω από τη ζωή – και ό,τι έχει αποσυνδεθεί από τη ζωή, σύντομα στρέφεται ενάντια στη ζωή. Η ηθική χαρακτηρίστηκε «μικροαστικό κατάλοιπο», το πάθος για ζωή και για ελευθερία δυσφημίστηκαν ως «ουτοπικός σοσιαλισμός».
Πέραν της οικοδόμησης μιας κολοσσιαίας άτυπης ιεραρχίας, τα θέσφατα του «επιστημονικού σοσιαλισμού» είχαν και μια περαιτέρω καταστροφική λειτουργία: δημιουργώντας ένα κλειστό σύστημα το οποίο αποδείκνυε την ακλόνητη αλήθεια των ισχυρισμών του αναφερόμενο απλά στον εαυτό του, προσέφεραν μασημένη πνευματική τροφή στους εκμεταλλευόμενους. Η τροφή αυτή ωστόσο ήταν τοξική. Δεν υπήρχε πλέον ανάγκη για σκέψη: οι ειδικοί είχαν αποδείξει τη νομοτέλεια, κατείχαν τους μηχανισμούς της, είχαν κατονομάσει τους εχθρούς. Αλλά βέβαια:
«το να καταδικάσεις απαιτεί λιγότερη διανοητική προσπάθεια από το να σκεφτείς» (Έμμα Γκόλντμαν).
4. οικονομισμός
Η βαριά σκιά της αστικής κοινωνίας στο επαναστατικό κίνημα φαίνεται πολύ περισσότερο στη θεώρηση της οικονομίας, όχι απλά ως κεντρικής παραμέτρου της κυριαρχίας, αλλά ως του αποκλειστικού εργαλείου ερμηνείας της κοινωνίας. Με τον ίδιο αυθαίρετο και αφηρημένο τρόπο που η αστική κοινωνία αντικατέστησε τη θρησκεία με την οικονομία, οι οικονομιστές της «ταξικής ανάλυσης» ερμηνεύουν το σύνολο των εκμεταλλευτικών σχέσεων και της εξουσιαστικής καταπίεσης καταφεύγοντας στον «καθορισμό των τάξεων στη βάση της σχέσης τους με τα μέσα παραγωγής και την κατοχή κεφαλαίου». Σε αυτό το πλαίσιο, καθήκον του προλεταριάτου είναι «να κατακτήσει την ταξική συνείδηση συνυφασμένη με τον διαρκή αγώνα για κατανόηση της ολότητας του ιστορικού προτσές», σε αντίθεση με «την ψευδή συνείδηση της αστικής τάξης».
Στην αναρχική παράδοση αναγνωρίζεται φυσικά η ταξική εκμετάλλευση, αλλά ως ένα μόνον τμήμα του συμπλέγματος των εξουσιαστικών σχέσεων. Γι’ αυτό άλλωστε το ελευθεριακό κίνημα, αντί της πολιτικής επανάστασης (που θα επιτελούσε το πρωτοπόρο κόμμα-εκφραστής της ταξικής συνείδησης) προέτασσε την κοινωνική επανάσταση, την επανάσταση σε όλες τις σφαίρες της ζωής, σε μία διαρκή διαδικασία δημιουργίας και απελευθέρωσης, έτοιμης ανά πάσα στιγμή να υπερασπιστεί αποφασιστικά τις κατακτήσεις της (που δεν πρέπει να συγχέεται με την «κοινωνική επανάσταση» για την οποία μιλούσαν οι τροτσκιστές, θεωρώντας την μια διαδικασία που θα ακολουθούσε την πολιτική επανάσταση).
Απέναντι στη σύνθετη κοινωνική ολότητα, η παραδοσιακή ταξική ανάλυση είναι προφανώς ένα πολύ στενό ερμηνευτικό σχήμα. Όταν πάλι η ταξική ανάλυση επιχειρεί να διευρύνει το αντικείμενό της τόσο ώστε να περιλάβει εννοιολογικά τις δεκάδες άλλες παραμέτρους της καταπίεσης που έχουν έρθει στο προσκήνιο των αγώνων τις τελευταίες δεκαετίες, τότε ξεχειλώνει τόσο ώστε να καθίσταται άχρηστη.
Μπρος σε αυτήν την αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα, η ταξική ανάλυση, προκειμένου να επιβιώσει, μετατρέπεται σε ιδεολογία, δηλαδή σε ψευδή συνείδηση (Γιόζεφ Γκάμπελ). Και λαμβάνει όλα τα συνακόλουθα χαρακτηριστικά της ιδεολογίας: γίνεται χειραγώγηση, κατασκευή οπαδών, φανατισμός, τύφλωση.
Μοιάζει με χοντροκομμένο αστείο αλλά δυστυχώς είναι γεγονός: σήμερα, αντί να αξιοποιήσουμε τα θετικά στοιχεία της σκέψης του Μαρξ (το έργο του για την αλλοτρίωση, την αφηρημένη εργασία και τον φετιχισμό του εμπορεύματος) επιστρέφουμε σε έναν οικονομισμό του χειρίστου είδους. Στις πορείες μας ακούμε ιαχές που καλούν σε «ταξικό μίσος»… Πόσο άραγε παραγωγικό κι απελευθερωτικό συναίσθημα είναι το μίσος; Αντί απάντησης, ας αρκεστούμε στη διατύπωση του Ζαν-Πιερ Βουαγιέ: «Η οικονομία δεν υπάρχει!».
5. υιοθέτηση της αστικής αντίληψης για την πρόοδο
Η συνείδηση είναι συνάρτηση του τρόπου ζωής μας. Δεν είναι λοπόν περίεργο το ότι άνθρωποι που γεννήθηκαν στη βιομηχανική κοινωνία, όχι απλά πίστευαν ότι η αστική επανάσταση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την προλεταριακή επανάσταση, αλλά επιπλέον υιοθετούσαν όλη την αστική αντίληψη για την πρόοδο. Η ιστορία της ανθρωπότητας προέκυπτε από μιαν αντεστραμμένη γραμμική ανάγνωση της ιστορίας, ολοφάνερα ευρωκεντρική, που θεωρούσε πρωτόγονες και καθυστερημένες όλες τις προηγούμενες μορφές κοινωνικής οργάνωσης. Η «πρόοδος» ήταν μια αξία αδιαμφισβήτητη, μπρος στην οποία οι αξίες άλλων μορφών κοινωνικής οργάνωσης ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, ασήμαντες λεπτομέρειες, αφού στερούνταν του μεγαλείου της επαναστατικής νομοτέλειας ή του δυναμικού κινητήρα του ευρωπαϊκού καπιταλισμού.
Ο ύμνος των ισπανών αναρχικών, γραμμένος σε μια εποχή όπου στη χώρα επιβίωναν ακόμα προκαπιταλιστικές μορφές κοινωνικής οργάνωσης, εξέφραζε μια πολύ βαθύτερη αντίληψη της πραγματικότητας από αυτήν της τυφλής πίστης στην ανάπτυξη:
Οι αστοί, οι πωρωμένοι εγωιστές
που υποτιμούν την ανθρωπότητα
θα σαρωθούν από τους αναρχικούς
με τη δυνατή κραυγή της ελευθερίας
(…)
Οι προλετάριοι απέναντι στη μπουρζουαζία
πρέπει να φέρονται αγέρωχα
και να πολεμούν χωρίς συμβιβασμό
την καταραμένη της ηλιθιότητα
Δυστυχώς όμως η «καταραμένη ηλιθιότητα» είχε μολύνει και τα μυαλά των Ευρωπαίων επαναστατών. Ο δυναμικός κινητήρας του καπιταλισμού δεν τέθηκε σε κίνηση απλά από τις περιφράξεις και την πρωταρχική συσσώρευση ή την κατακράτηση της υπεραξίας. Την κύρια ώθηση έδωσε η κατάκτηση του «νέου κόσμου», η εξολόθρευση των ινδιάνων, η βίαιη μεταφορά ως σκλάβων εκατομμυρίων Αφρικανών, η αποικιοκρατία. Η πολιτισμένη Ευρώπη του διαφωτισμού δημιουργήθηκε χάρις στην «πρόοδο» μιας αμέτρητης σειράς λεηλασιών και σφαγών. Αλλά όσοι θεωρούσαν την ευρώπη κορωνίδα των ανθρώπινων πολιτισμών, δυσκολεύονταν προφανώς να κατανοήσουν το «ιστορικό παράδοξο» μιας αναρχοκομμουνιστικής επανάστασης που δεν ήταν προϊόν των ευρωπαϊκών διεργασιών. Μέσα στο «νέο κόσμο» των αποικιοκρατών υπήρχε ένας αόρατος παλιός κόσμος που αντιστεκόταν για αιώνες, στο Μεξικό, στις Άνδεις και στη Βόρεια Αμερική – και μάλιστα ενώ οι ινδιάνικες αυτοκρατορίες (Ίνκας και Αζτέκοι) είχαν υποταχθεί πολύ εύκολα στους κονκισταδόρες.
Οι «ασήμαντες λεπτομέρειες» των ινδιάνικων κοινοτήτων που έκαναν εφικτή τη μακραίωνη αντίσταση ήταν η κυκλική εναλλαγή των καθηκόντων και η απουσία μόνιμης εξουσίας, η λήψη αποφάσεων σε συνελεύσεις, η κοινοκτημοσύνη και ο συνειδητός αγώνας για την υπεράσπισή της.

Ξεχωριστό παράδειγμα αυτής της ανυποχώρητης και ολικής αντίστασης αποτέλεσε η φυλή των Γιάκις στο Μεξικό. Αφού επί αιώνες κατέφευγαν στα δάση και τα βουνά υπερασπιζόμενοι την κοινοκτημοσύνη και την αυτονομία, στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα οι Γιάκις βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα πόλεμο μέχρις εξόντωσης, καθώς ούτε μια στιγμή δεν δέχτηκαν να απαρνηθούν τις παραδόσεις τους στο όνομα του εκσυγχρονισμού της χώρας και ξεκίνησαν έναν ανταρτοπόλεμο δεκαετιών. Υπέστησαν εκτοπίσεις, σφαγές, φυλακίσεις κι εκτελέσεις κι έπαψαν να αντιστέκονται μόνον όταν, τη δεκαετία του 1930, η νέα πολεμική τεχνολογία έδωσε τη δυνατότητα στην «επαναστατική κυβέρνηση» του Μεξικού να τους εξολοθρεύσει βομβαρδίζοντας με πολεμικά αεροπλάνα τις κοινότητές τους.
Την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, οι Γιάκις συναντιούνται συνειδητά με τον Ρικάρντο Φλόρες Μαγκόν και τους αναρχικούς του PLM: Με το χέρι στην καρδιά σάς προσκαλούμε να επισκεφθείτε το στρατόπεδό μας, όπου τα αδέρφια σας στην εξαθλίωση θα σας υποδεχτούν με ανοιχτές αγκαλιές. Δεν έχουμε λόγια για να εκφράσουμε την αναγνώρισή μας των θυσιών σας για εμάς κι ελπίζουμε να είσαστε πάντα διατεθειμένοι να σας σφίξουμε το χέρι, μέχρις ότου ο καπιταλισμός εξαφανιστεί από αυτή τη γη των Γιάκις και η κόκκινη σημαία της Γης κι Ελευθερίας δεν θα έχει πια άλλους εχθρούς να πολεμήσει. Δεχθείτε τους χαιρετισμούς όλης της φυλής των Γιάκις και μια αδερφική αγκαλιά των συντρόφων σας στον αγώνα για Γη κι Ελευθερία… (Juan Carlos Beas και Manuel Ballesteros, Magonismo y Movimiento Indígena en México, εκδ. Antorcha, Πόλη του Μεξικού, 1986, εμπλουτισμένη επανέκδοση Σεπτέμβρης 1997).
Δεν ήταν όμως μόνο η ινδιάνικη κοινοτιστική παράδοση με τις «ασήμαντες λεπτομέρειες» που γεννούσε εξεγέρσεις στο νέο κόσμο:
«Η φυλή είναι σαν μια συστάδα δέντρων που όταν είσαι μακρυά μοιάζουν μπλεγμένα μεταξύ τους αλλά όταν τα βλέπεις από κοντά το κάθε δέντρο μοιάζει να στέκεται μόνο του» (παροιμία των λαών της δυτικής Αφρικής).

«Ubuntu»: η απελευθερωτική ουσία του δεν οφείλεται στο ότι πρόκειται για μια ελεύθερη διανομή του Linux, όπως φαντασιώνονται οι μεταμοντέρνοι θιασώτες του ελεύθερου λογισμικού. Ubuntu είναι η σύνοψη της παραδοσιακής κοσμοθεωρίας των λαών της νότιας Αφρικής. Περιφραστικά ubuntu σημαίνει «είμαι αυτό που είμαι εξαιτίας αυτού που είμαστε όλοι» και «υπάρχω επειδή υπάρχεις». Ασήμαντες λεπτομέρειες…
Η επιβίωση των κοινοτιστικών παραδόσεων στους αφρικανικούς σκλάβους που μεταφέρθηκαν στο νέο κόσμο αποτέλεσε τη βάση για το ξέσπασμα δεκάδων εξεγέρσεων που κλόνισαν συθέμελα τις ευρωπαϊκές αποικίες τον 18ο αιώνα. Οι μεγαλύτερες εξεγέρσεις των Αφρικανών σκλάβων συνέβησαν στην Αϊτή. Η πρώτη ξέσπασε 40 χρόνια πριν τη γαλλική επανάσταση, (όμως πάντα μιλάμε για τη γαλλική επανάσταση ως τη μητέρα των επαναστάσεων και όχι για την εξέγερση των σκλάβων…). Η εξέγερση συνετρίβη. Ως αρχηγός της υποδείχτηκε από τους Γάλλους αποικιοκράτες ο François Mackandal, ο οποίος θεωρήθηκε μάγος βουντού επειδή καλούσε σε επιστροφή στις αφρικανικές παραδόσεις. Κάηκε πολιτισμένα και παραδειγματικά στην πυρά το 1758. Οι εξεγέρσεις όμως συνεχίστηκαν για άλλες 4 δεκαετίες και 400.000 Αφρικανοί σκλάβοι έχασαν τη ζωή τους σε αυτές, μέχρι την παραχώρηση της ανεξαρτησίας στην Αϊτή, το 1804.
Σήμερα η μορφή του Mackandal βρίσκεται σε ένα νόμισμα της Αϊτής, της φτωχότερης οικονομίας του κόσμου, όπου τα παιδιά τρέφονται με μπισκότα φτιαγμένα από ψημένο χώμα. Η Αϊτή, ως αποικία, ήταν το πλουσιότερο νησί της Καραϊβικής, καθώς από εκεί προερχόταν το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής ζάχαρης και καφέ. Ως προϋπόθεση όμως για την παραχώρηση της ανεξαρτησίας τέθηκε η σύναψη δανείων με τις γαλλικές τράπεζες για την αποπληρωμή των εξόδων του γαλλικού στρατού και την αποζημίωση των γαλλικών εταιρειών. Η υποδούλωση μέσω του χρέους δεν είναι και τόσο καινούργια ιδέα, δεν θα έπρεπε να χρειάζονται ούτε αριστεροί οικονομολόγοι, ούτε επιτροπές λογιστικού ελέγχου για να εξηγηθεί…
6. ενσωμάτωση στην αυτοσυνείδηση της κυριαρχίας
Οι αστικές κοινωνίες κομπάζουν ότι είναι προοδευμένες λόγω της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων στο εσωτερικό τους, αδιαφορώντας για το ότι η κατοχύρωση αυτή των δικαιωμάτων επιτεύχθηκε παράλληλα με τη συγκρότηση της μέγιστης πλανητικής διαίρεσης. Τα όποια δικαιώματα/προνόμια παραχωρούνταν πάντοτε κατόπιν αγώνων ή για να αποτραπούν οι αγώνες των πολιτών των δυτικών κοινωνιών και προέρχονταν από τη λεηλασία του υπόλοιπου πλανήτη, που ήταν «καθυστερημένος και πρωτόγονος» σύμφωνα με τη δυτικοκεντρική οπτική.
Τη δεκαετία του ’50 υπαρξιστές και λεττριστές μπορούσαν να αμφισβητούν την ευτυχία της εμπορευματικής κοινωνίας στα παριζιάνικα καφέ, ενώ η γαλλική αποικιοκρατία ξεκινούσε τον πόλεμο στην Ινδοκίνα και οι Γάλλοι αλεξιπτωτιστές στην Αλγερία πραγματοποιούσαν οργανωμένα μαζικά βασανιστήρια και σφαγές. Όλοι μιλάμε για τον παρισινό Μάη του ’68, τον θεωρούμε άμεσο πρόγονο του σύγχρονου ριζοσπαστικού κινήματος. Οι αφίσες και τα συνθήματα του Μάη κατακλύζουν ακόμη την εικονογραφία μας. Και όμως, λίγα χρόνια πριν, στις 17 Οκτώβρη 1961, στο Παρίσι και πάλι, συνέβη κάτι για το οποίο δεν μιλά κανείς. Η γαλλική αστυνομία κατέστειλε βάναυσα τη συγκέντρωση 5.000 αλγερινών, οι οποίοι επιχείρησαν να διαδηλώσουν ενάντια στην απαγόρευση κυκλοφορίας των Αράβων που είχε επιβάλει η γαλλική κυβέρνηση λόγω της όξυνσης του πολέμου της Αλγερίας. Οι μπάτσοι επιτέθηκαν χτυπώντας και πυροβολώντας. Εγκλώβισαν ένα μεγάλο μέρος της διαδήλωσης σε μια παρισινή γέφυρα και άρχισαν να πετούν στον Σηκουάνα τους δολοφονημένους, τους τραυματίες, αλλά και όποιον έπεφτε στα χέρια τους! Σύμφωνα με μεταγενέστερες κυβερνητικές έρευνες, τη μέρα εκείνη δολοφονήθηκαν 70 διαδηλωτές. Ανεξάρτητες έρευνες ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών στους 200. Προσφάτως, ο σοσιαλιστής και φίλος της Ελλάδας πρόεδρος Ολάντ, αναγνώρισε τη σφαγή και την υπαιτιότητα της γαλλικής αστυνομίας – και λίγο μετά διέταξε τους βομβαρδισμούς της γαλλικής αεροπορίας στο Μάλι! Δεν μας κάνει εντύπωση. Στην Ελλάδα το 2009, το κίνημα μεθούσε ακόμα με την εξέγερση του Δεκέμβρη, αδυνατώντας να δει ότι είχε ήδη ξεκινήσει η αντιεξέγερση με την επίθεση ενάντια στους μετανάστες. Και δεν θα μπορούσε να είχε γίνει και αλλιώς. Την περίοδο της ευμάρειας, η ελληνική κοινωνία συνολικά σχεδόν αντιμετώπισε τους μετανάστες όχι ως ανθρώπους αλλά ως εργαλεία. Τα μεγάλα και μικρά αφεντικά τους αντιμετώπισαν ως φτηνό εργατικό δυναμικό και ως μέσο υπονόμευσης των δικαιωμάτων των ντόπιων, οι ευϋπόληπτοι πολίτες ως πεδίο άσκησης μικροσαδισμού. Συγχρόνως, στις γυναίκες μετανάστριες ανέθεσαν είτε τη φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων είτε το ξεχαρμάνιασμα και την επιβεβαίωση της αρρενωπότητας του εθνικού κορμού. Τέλος, για κάποιους “επαναστάτες”, οι μετανάστες αντιπροσώπευαν την ευκαιρία δημιουργίας ενός νέου επαναστατικού υποκειμένου, δυστυχώς όμως γι’ αυτούς, αντί να είναι έτοιμοι να «πυκνώσουν τις γραμμές του ταξικού αγώνα», οι περισσότεροι μετανάστες ονειρεύονταν μια ζωή που να θυμίζει, έστω και στις επιφανειακές της λεπτομέρειες, τη δική μας ζωή…
Το life-style είναι death-style
Ας μιλήσουμε λοιπόν για τη ζωή μας… Σήμερα, στην Eλλάδα, η συγκαλυμμένη εκμετάλλευση και η ενσωμάτωση ολοκληρώνουν έναν κύκλο. Κυρίαρχη σε κάθε όψη της ζωής είναι πλέον η ωμή βαρβαρότητα. Όταν όμως σήμερα στην Eλλάδα εντοπίζεται ως κοινωνικό ζήτημα μόνο το γεγονός ότι υποβιβαζόμαστε στην πλανητική κλίμακα εκμετάλλευσης και όχι το ότι μέχρι τώρα αποδεχόμασταν την ύπαρξή της (έχοντας και το δικαίωμα να εξεγειρόμαστε ενάντια στην κενότητα και την πλήξη), δεν είναι περίεργο που ο φασισμός πλασάρεται επιτυχώς ως λαϊκό κίνημα. Εδώ και χρόνια, ο θάνατος γεμίζει το ιλιγγιώδες κενό της ύπαρξης: με τις ταινίες του Ταραντίνο, τα πρωινάδικα, τα παρατράγουδα, τον καθημερινό μοριακό φασισμό, την εξαχρείωση, τον εξευτελισμό, την απανθρωπιά, τη μιζέρια που γεννούν την ανάγκη για ήρωες. Η αποδοχή της απόγνωσης, της μισανθρωπίας, του ατομισμού οδηγούν στην αποδοχή της κουλτούρας του μίσους.
Λέγεται συχνά πως κύριο γνώρισμα της σύγχρονης κοινωνίας είναι η αυξημένη συνθετότητα, ότι καλές είναι οι ρομαντικές ουτοπικές ιδέες, αλλά είναι ανεφάρμοστες σε μια κοινωνία τόσο αυξημένης συνθετότητας. Κι όμως. Η σημερινή κοινωνία είναι η πιο μονοδιάστατη και απλοϊκή κοινωνία που έχει υπάρξει. «Τίποτα έξω από την οικονομία, τίποτα πάνω από την οικονομία, τίποτα ενάντια στην οικονομία», αυτός είναι ο απαράβατος νόμος της. Σύνθετες σε αυτήν την κοινωνία είναι μόνον οι νευρώσεις που γεννά η απόλυτη υποταγή στις νόρμες της οικονομίας. Ο κυνισμός, οι ατομικές λύσεις, ο ανταγωνισμός, το ανικανοποίητο, φαινομενικά δημιουργούν ένα κουβάρι αξεδιάλυτο. Αν όμως πιάσεις το νήμα του από την αρχή, διαπιστώνεις ότι η κυριαρχία αναπαράγεται με το χειρισμό και την καλλιέργεια των πιο απλών και βάρβαρων ενστίκτων. Κι αυτά τα απλά και βάρβαρα ένστικτα του φοβισμένου ατομικισμού εδώ και χρόνια καλλιεργούνται μεθοδικά στον καθένα…
Γι’ αυτό και δεν υπάρχει ο αθώος λαός που θα αγκαλιάσει αίφνης την άμεση δημοκρατία ή θα αφυπνισθεί από την εξεγερτική πρακτική. Η σημερινή κοινωνία είναι ένα συνονθύλευμα από μοναχικές υπάρξεις, ακρωτηριασμένες ψυχικά και πνευματικά την περίοδο της καταναλωτικής ευμάρειας. Όσοι έχασαν την ικανότητα να φαντάζονται τη ζωή τους έξω από το κάτεργο της αλλοτριωμένης ζωής, τώρα αμφιταλαντεύονται μεταξύ του να εύχονται την επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση και του να περιμένουν τη σωτηρία από τον κάθε κουραδοχίτωνα.
Όμως σε ένα μέρος της κοινωνίας έχουν αρχίσει να επανεμφανίζονται αξίες όπως η αλληλεγγύη και ο αλληλοσεβασμός. Και καθώς καταρρέει η πίστη στις απατηλές υποσχέσεις τόσο της νεοφιλελεύθερης ευτυχίας όσο και της αριστεράς του κοινωνικού συμβολαίου, εκεί δημιουργείται το πιο πρόσφορο έδαφος για το ελευθεριακό κίνημα. Το κίνημα αυτό πρέπει να είναι θεραπευτικό, να επανεφεύρει την κοινωνία, την κοινότητα, τις αξίες, την ανθρωπιά, την ευαισθησία. Να διατρανώνει συνεχώς ότι απεχθανόμαστε αυτήν την κοινωνία ακριβώς επειδή αγαπάμε την κοινωνία.
Ας μην υποτιμούμε τις δυνατότητές μας. Ο αντίπαλος ξέρει καλύτερα. Και φοβάται. Παρά τους ψυχικούς και πνευματικούς ακρωτηριασμούς που επέφεραν δεκαετίες εμπορευματικής κυριαρχίας, η βλάβη δεν είναι ανεπίστρεπτη. Η ελευθερία βγάζει στους ώμους μας φτερά. Παρά την κρατική κατασκευή του φασιστικού ξόανου, το διάχυτο αντιεξουσιαστικό ρεύμα δεν υποχωρεί. Ο λόγος είναι ότι ένα μεγάλο μέρος του διάχυτου αυτού ρεύματος έχει ήδη αρχίσει να συγκροτείται σε ελευθεριακό κίνημα.
Ένας κύκλος που το κέντρο του είναι παντού και η περιφέρειά του πουθενά

«Τι θα απομείνει μετά τον πόλεμο, τις σφαίρες που ρίχνουμε; To έργο που έχετε ξεκινήσει στα χωριά σας είναι πιο σημαντικό απ’ το να σκοτώνεις φασίστες, γιατί αυτό που σκοτώνετε με το έργο σας είναι το αστικό σύστημα. Με αυτή την έννοια, είναι το μόνο που θα καταγράψει η Ιστορία». (Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι)
«Το αίτημα για ίσα δικαιώματα σε κάθε έκφραση της ζωής είναι φυσικά δίκαιο, αλλά τελικά το πιο ζωτικό δικαίωμα είναι το δικαίωμα να αγαπάς και να σε αγαπάν». (Έμμα Γκόλντμαν)
Στις 18 Ιούλη του 1936 ο στρατηγός Φράνκο κήρυξε το στρατιωτικό πραξικόπημα, γιατί δεν υπήρχε άλλος τρόπος να αντιμετωπιστεί ο ζωντανός ιστός τον οποίο επί δεκαετίες ύφαινε στην Ισπανία το ελευθεριακό κίνημα. Αυτός ο ζωντανός ιστός θυμίζει στα εξωτερικά του χαρακτηριστικά αυτό που είχε προτείνει ως «ηγεμονία» ο Γκράμσι. Η διαφορά είναι ότι για το ελευθεριακό κίνημα ο γαλαξίας των απελευθερωτικών πρακτικών δεν ήταν μια τεχνική πολιτικής επικυριαρχίας, αλλά η βάση για την οικοδόμηση της μελλοντικής κοινωνίας. Έτσι, μπορεί εξωτερικά να θυμίζει τις πρακτικές που σήμερα εφαρμόζουν η Χαμάς και η Χεσμπολάχ, αλλά δεν έχει καμία σχέση με αυτές, όπως δεν έχει καμία σχέση με όσους σήμερα σχεδιάζουν “δίκτυα αλληλεγγύης” ως μέσο για την αύξηση της πολιτικής τους επιρροής.
Ο ζωντανός ιστός που το ελευθεριακό κίνημα δημιουργεί μέσα στην κοινωνία της αλλοτρίωσης δεν εξαντλείται σε κάποιο πρόγραμμα, μεθοδολογία, πολιτική οργάνωση, ατομικό ή συλλογικό βολονταρισμό, παρ’ όλο που τα έχει ανάγκη όλ’ αυτά – και πολλά περισσότερα ακόμη. Το ελεύθερο πνεύμα, η αγάπη για τον άνθρωπο, η αντιεξουσιαστική ηθική, η ικανότητα για προσωπική δέσμευση, καθώς και η αποφασιστικότητα και η τόλμη που γεννιούνται από το δίκιο και τη συλλογική δύναμη είναι που δίνουν περιεχόμενο στις πράξεις.
Οι εκδοτικές προσπάθειες, οι απόπειρες πολιτικής συγκρότησης, τα δίκτυα πρακτικής αλληλεγγύης, ο συνδικαλισμός βάσης, οι κουζίνες ανέργων, οι ομάδες συγγένειας, οι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι, τα ελεύθερα μαθήματα, η αυτοδιαχείριση σε εργασιακούς χώρους, οι συνελεύσεις γειτονιάς, οι ομάδες αυτομόρφωσης, οι συνεργατικές, η παραγωγή αντικουλτούρας, ο μαχητικός αντιφασισμός, η αλληλεγγύη στους μετανάστες, η συμμετοχή στους αγώνες για την υπεράσπιση των κοινών δεν είναι μέσο για την πολιτική επικυριαρχία, είναι η βάση για την κοινωνική απελευθέρωση. Είναι ο ζωντανός ιστός που ξαναγεννά τη ζωή. Καμία εξουσία δεν μπορεί να τον νικήσει.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Αναγνώστες