Τετάρτη 22 Ιουλίου 2015

Μπατζίνα, Παραδοσιακή Πίτα



Μπατζίνα Πίτα
Η μπατζίνα είναι μία παραδοσιακή πίτα από την Θεσσαλία,  πανεύκολη αλλά πεντανόστιμη πολύ λεπτή αλμυρή κολοκυθόπιτα.
Αυτή η πιτούλα εκείνα τα χρόνια αποτελούσε το κολατσιό όλων για τα παιδιά στο σχολείο, για τους μεγάλους που δούλευαν στα χωράφια, σαν κέρασμα, σαν εύκολη λύση για να χορτάσουν την «πείνα» τους εκείνα τα δύσκολα χρόνια!
Φυσικά τα υλικά τότε ήταν αγνά, συνήθως ψηνόταν στο ξυλόφουρνο!
Μία πίτα που «κρύβει» την ελληνική παράδοση και τον τρόπο ζωής των προηγούμενων χρόνων!


Μπατζίνα, Παραδοσιακή Πίτα Θεσσαλίας
•Προετοιμασία: 20′  •Έτοιμη σε: 1 ώρα και 10′  •Ποσότητα: 10-12 άτομα   •Επίπεδο Δυσκολίας: Εύκολο
Υλικά
500 gr. κολοκύθα πράσινη
400 gr. φέτα σκληρή
2 αυγά
120 ml. γάλα
80 ml. ελαιόλαδο
250 gr. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
3 κουταλιές της σούπας βούτυρο
Αλάτι
Εκτέλεση βήμα-βήμα

Για να φτιάξουμε την τέλεια μπατζίνα θα χρειαστούμε μια μεγάλη πράσινη κολοκύθα.
Συνταγές για Πίτες με Κολοκύθι
Κόβουμε την κολοκύθα στην μέση, με ένα κουτάλι αφαιρούμε τους σπόρους.
Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 200°C Κελσίου.
Κολοκυθόπιτα Συνταγές
Βγάζζουμε την ψίχα της κολοκύθας ξύνοντας με κουτάλι , διαφορετικά τρίβουμε την κολοκύθα στο χοντρό μέρος του τρίφτη και την βάζουμε σε τρυπητό.
Πατάμε με το χέρι μας καλά την τριμμένη κολοκύθα να βγάλει τα υγρά και αλατίζουμε.
Συνταγές με Κολοκύθι και Κολοκύθες
Θρυμματίζουμε την φέτα με ένα πηρούνι και την βάζουμε σε ένα μπώλ.
Κρατάμε στην άκρη μία χούφτα από το τυρί για το τέλος.
Προσθέτουμε στο μπώλ τα αυγά,το γάλα, το ελαιόλαδο, την φέτα και ανακατεύουμε καλά.
Εύκολες Πίτες Συνταγές
Προσθέτουμε το την τριμμένη κολοκύθα και αν χρειάζεται, ανάλογα την φέτα λίγο αλάτι, ανακατεύουμε καλά και προσθέτουμε το αλεύρι σταδιακά, ανακατεύουμε μέχρι να πάρουμε ένα σχετικά σφιχτό χυλό.
Μπατζίνα Καρδίτσα Συνταγές
Βουτυρώνουμε καλά ένα μεγάλο ταψί.
Το ταψί πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο, ώστε η πίτα να έχει πάχος το περισσότερο 1 εκατοστό, γιατί πρέπει να είναι λεπτή.
Προσθέτουμε πάνω από την πίτα το τυρί που κρατήσαμε, θρυμματισμένο και μερικά κομματάκια βούτυρο στην επιφάνεια.
Ψήνουμε για 50-60 λεπτά στους 180°C Κελσίου, στο χαμηλό ράφι του φούρνου. Αν την θέλουμε ξεροψημένη ψήνουμε 15 λεπτά ακόμη, αφού καλύψουμε με λαδόκολλα.
Αφήνουμε να κρυώσει λίγο η μπατζίνα και κόβουμε σε κομμάτια.
Συνταγή για Μπατζίνα Καρδιτσιώτικη
Μπατζίνα Καρδίτσας
http://www.funkycook.gr/mpatzina-paradosiaki-pita-thessalia/

Κυριακή 19 Ιουλίου 2015

Γάμος είναι…

Γάμος είναι…

Στην ερώτηση “τι πραγματικά σημαίνει γάμος;” απαντούν οι φωτογραφίες που θα δείτε στη συνέχεια, παρουσιάζοντας την έννοια “γάμος” από μια άλλη… πιο φαιδρή οπτική γωνία. Με αρκετές δόσεις χιούμορ, γαμπρός και νύφη βάζουν τα δυνατά τους σε μια… αναπαράσταση άνευ προηγουμένου. Σημείωση: Αν βρείτε έστω και μία ομοιότητα στις εικόνες αυτές με την κοινή σας ζωή δεν συντρέχει κανένας λόγος πανικού! Πιστέψτε με δεν είστε οι μόνοι που γνωρίζετε καλά ότι γάμος σημαίνει…
1. …να είμαστε μαζί, τώρα και για πάντα!
perierga.gr - Γάμος είναι...
2. ..να ακολουθούμε ίδιους δρόμους!
perierga.gr - Γάμος είναι...
3. …να δίνουμε ο ένας στον άλλον τρυφερά παρατσούκλια!
perierga.gr - Γάμος είναι...
4. …να κάνουμε μαζί τα ψώνια στο σουπερμάρκετ!
perierga.gr - Γάμος είναι...
5. …να βλέπουμε το ίδιο κανάλι στην τηλεόραση!
perierga.gr - Γάμος είναι...
6. …να λύνουμε όλα τα προβλήματα πολιτισμένα!
perierga.gr - Γάμος είναι...
7. …να του δίνεις τις παντόφλες όταν γυρνά κουρασμένος από τη δουλειά!
perierga.gr - Γάμος είναι...
8. …να τον περιμένεις υπομονετικά να γυρίσει σπίτι!
perierga.gr - Γάμος είναι...
9. …να κάνουμε ένα ωραίο μπάνιο μαζί!
perierga.gr - Γάμος είναι...


Παρασκευή 17 Ιουλίου 2015

Η Κριτική Σκέψη απέναντι στη Λερναία Ύδρα του καπιταλισμού


07Liges_fotografies_apo_oaxaca...
Ομιλία του Τζον Χόλογουεϊ στο ζαπατιστικό συνέδριο Η Κριτική Σκέψη απέναντι στη Λερναία Ύδρα του καπιταλισμού, CIDECI-Unitierra, Σαν Κριστόμπαλ, Τσιάπας, Μεξικό (3-9 Μαΐου 2015)

Είναι τιμή και χαρά να βρίσκομαι εδώ. Νιώθω πως θέλω να χορέψω, αλλά δεν θα το κάνω, θα επικεντρωθώ σε αυτό που μας ζήτησαν. Θα μιλήσω για την κριτική σκέψη και θα εξηγήσω πώς μπορούμε να σκοτώσουμε τη λερναία ύδρα του καπιταλισμού. Γι’ αυτό πρόκειται: μιλάμε για λερναία ύδρα όχι για να νιώσουμε τρόμο, αλλά για να σκεφτούμε πώς θα τη νικήσουμε. Ο μύθος της λερναίας ύδρας είχε ευτυχισμένο τέλος. Αντίστοιχα, κι εμείς πρέπει να φτάσουμε σε ένα αίσιο τέλος. Κριτική σκέψη θεωρώ όχι τη σκέψη της καταστροφής, αλλά εκείνη που ψάχνει την ελπίδα σε έναν κόσμο όπου μοιάζει να μην υπάρχει ελπίδα. Κριτική σκέψη είναι αυτή που ανοίγει το κλειστό και ταρακουνάει το σταθερό. Είναι η προσπάθεια να κατανοήσουμε την καταιγίδα αλλά και κάτι παραπάνω, να καταλάβουμε ότι στο κέντρο της καταιγίδας υπάρχει κάτι που μας ανοίγει δρόμους προς άλλους κόσμους.
Η καταιγίδα έρχεται, ή καλύτερα βρίσκεται ήδη εδώ και συνεχώς δυναμώνει. Έχουμε ένα όνομα για την καταιγίδα που είναι εδώ: Αγιοτσινάπα[1]. Η Αγιοτσινάπα ως φρίκη αλλά και ως σύμβολο πολλών άλλων φρικαλεοτήτων, η Αγιοτσινάπα ως συμπυκνωμένη έκφραση του Δ’ παγκοσμίου πολέμου[2].
Από πού έρχεται η καταιγίδα; Όχι από τους πολιτικούς – αυτοί είναι απλώς οι εκτελεστές της καταιγίδας. Ούτε από τον ιμπεριαλισμό, αφού δεν είναι παράγωγο των κρατών, oύτε καν των πιο ισχυρών. Η καταιγίδα προέρχεται από τη μορφή με την οποία είναι οργανωμένη η κοινωνία. Είναι έκφραση της απόγνωσης, της ευθραυστότητας και της αδυναμίας μιας μορφής κοινωνικής οργάνωσης που ξεπέρασε πλέον την ημερομηνία λήξης της, είναι έκφραση της καπιταλιστικής κρίσης. Το κεφάλαιο είναι από μόνο του μια συνεχής επίθεση. Μας λέει καθημερινά: «Πρέπει να βάλεις σε συγκεκριμένο καλούπι αυτό που κάνεις. Η μόνη έγκυρη δραστηριότητα σε αυτή την κοινωνία είναι αυτή που στηρίζει την εξάπλωση της κερδοφορίας του κεφαλαίου».
Η επίθεση του κεφαλαίου έχει μια δυναμική. Για να επιβιώσει, πρέπει να υποτάσσει τη δική μας δραστηριότητα στη λογική του κέρδους, κάθε μέρα και πιο εντατικά: «Σήμερα πρέπει να δουλέψεις πιο γρήγορα από χθες, σήμερα πρέπει να σκύψεις το κεφάλι περισσότερο από χθες».
Αυτό ήδη μας δηλώνει την αδυναμία του κεφαλαίου. Το κεφάλαιο εξαρτάται από εμάς, από το αν θέλουμε ή αν μπορούμε να αποδεχτούμε αυτό που μας επιβάλλει. Εάν πούμε «Συγνώμη, αλλά σήμερα θα καλλιεργήσω το χωράφι μου» ή «Σήμερα θα παίξω με τα παιδιά μου» ή «Σήμερα θα κάνω κάτι που έχει νόημα για μένα» ή απλώς «Όχι, δεν θα υποκύψουμε», τότε το κεφάλαιο δεν μπορεί να αντλήσει το απαιτούμενο κέρδος, το ποσοστό κέρδους πέφτει και το κεφάλαιο περιέρχεται σε κρίση. Με άλλα λόγια, εμείς είμαστε η κρίση του κεφαλαίου, η δική μας άρνηση υποταγής, η δική μας αξιοπρέπεια και ανθρωπιά. Εμείς, ως κρίση του κεφαλαίου, ως υποκείμενα αξιοπρέπειας και όχι ως θύματα, είμαστε η ελπίδα που ψάχνει η κριτική σκέψη. Εμείς είμαστε η κρίση του κεφαλαίου και είμαστε περήφανοι που αποτελούμε την κρίση ενός συστήματος που μας σκοτώνει.
Αυτή η κατάσταση προκαλεί απόγνωση στο κεφάλαιο, το οποίο αναζητά όλες τις πιθανές μεθόδους για να επιβάλει την υποταγή που χρειάζεται: τον αυταρχισμό, τη βία, τις εργασιακές και εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Εισάγει, επίσης, ένα παιχνίδι, μια φαντασία· αν δεν μπορούμε να αντλήσουμε το απαιτούμενο κέρδος, θα προσποιηθούμε ότι υπάρχει, θα φτιάξουμε τη χρηματική αναπαράσταση μιας αξίας που δεν έχει παραχθεί, θα επεκτείνουμε το χρέος για να επιβιώσουμε και, ταυτόχρονα, θα το χρησιμοποιήσουμε ώστε να επιβάλουμε την απαιτούμενη πειθαρχία. Η επέκταση του χρέους είναι επέκταση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και αποτελεί έκφραση της βίαιης αδυναμίας του. Ωστόσο, αυξάνει την αστάθειά του και, επιπλέον, δεν κατορθώνει να επιβάλει την απαιτούμενη πειθαρχία. Οι κίνδυνοι για το κεφάλαιο από την πλασματική επέκταση είναι σαφείς με την κατάρρευση του 2008, ενώ γίνεται όλο και περισσότερο εμφανές ότι η μοναδική διέξοδος για το κεφάλαιο είναι μέσω του αυταρχισμού: όλη η διαπραγμάτευση για το ελληνικό χρέος μάς δείχνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα για έναν πιο ήπιο καπιταλισμό, ο μόνος δρόμος για το κεφάλαιο είναι αυτός της λιτότητας και της βίας. Αυτή είναι η καταιγίδα που που έρχεται, η καταιγίδα είναι ήδη εδώ.
Εμείς είμαστε η κρίση του κεφαλαίου, εμείς που λέμε «Όχι», εμείς που λέμε «Αρκετά με τον καπιταλισμό!», εμείς που λέμε ότι είναι ώρα να σταματήσουμε να παράγουμε κεφάλαιο, ότι πρέπει να δημιουργήσουμε μια άλλη μορφή ζωής. Το κεφάλαιο εξαρτάται από εμάς, επειδή αν σταματήσουμε να παράγουμε κέρδος (υπεραξία) με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, τότε το κεφάλαιο θα σταματήσει να υπάρχει. Εμείς δημιουργούμε το κεφάλαιο, και αν αυτό βρίσκεται σε κρίση, είναι επειδή δεν παράγουμε το κέρδος που είναι απαραίτητο για την επιβίωσή του. Γι’ αυτόν το λόγο μας επιτίθενται με τόσο βίαιο τρόπο.
Μέσα σε αυτή την κατάσταση έχουμε, στην πραγματικότητα, δύο επιλογές αγώνα. Μπορούμε να πούμε «Ναι, συμφωνώ, ας συνεχίσουμε να παράγουμε κεφάλαιο και να στηρίζουμε την κεφαλαιοκρατική συσσώρευση, αλλά θέλουμε καλύτερες συνθήκες ζωής για όλους». Αυτή είναι η επιλογή των κυβερνήσεων και των κομμάτων της Αριστεράς: του ΣΥΡΙΖΑ, του Podemos, των κυβερνήσεων στη Βενεζουέλα και τη Βολιβία. Το πρόβλημα είναι ότι, ακόμη κι αν μπορούσαν να βελτιώσουν ορισμένες πτυχές των συνθηκών ζωής, υπάρχει πολύ μικρή πιθανότητα για έναν ηπιότερο καπιταλισμό εξαιτίας της ίδιας της απόγνωσης του κεφαλαίου.
Η άλλη επιλογή είναι να πούμε «Άντε γεια, κεφάλαιο. Φύγε, θα βρούμε άλλους τρόπους να σχετιζόμαστε μεταξύ μας και με μη ανθρώπινες μορφές ζωής, θα βρούμε άλλους τρόπους να ζούμε, που δεν καθορίζονται από το χρήμα και την επιδίωξη του κέρδους αλλά από τις δικές μας συλλογικές αποφάσεις».
Εδώ, σε αυτό το σεμινάριο βρισκόμαστε στο επίκεντρο της δεύτερης επιλογής. Το σημείο συνάντησης ανάμεσα σε ζαπατίστας, Κούρδους, χιλιάδες κινήματα είναι ότι απωθούμε τον καπιταλισμό προσπαθώντας να δημιουργήσουμε κάτι διαφορετικό. Όλες και όλοι λέμε «Φτάνει, κεφάλαιο, η εποχή σου πέρασε, φύγε, δημιουργούμε κάτι καινούργιο». Το εκφράζουμε με πολλούς διαφορετικούς τρόπους: με το να ανοίγουμε ρωγμές στον τοίχο του κεφαλαίου και να προκαλούμε τη σύγκλισή τους, με το να δημιουργούμε το κοινό, να κομμουνιστικοποιούμε, να είμαστε το κίνημα του πράττειν ενάντια στην εργασία, το κίνημα της αξίας χρήσης ενάντια στην ανταλλακτική αξία, το κίνημα της αξιοπρέπειας ενάντια σε έναν κόσμο βασισμένο στην ταπείνωση. Δεν έχει μεγάλη σημασία με ποιον τρόπο το εκφράζουμε – το σημαντικό είναι ότι δημιουργούμε εδώ και τώρα έναν κόσμο πολλών κόσμων.
Αλλά, έχουμε αρκετή δύναμη; Έχουμε δύναμη ικανή ώστε να πούμε ότι δεν μας ενδιαφέρει η καπιταλιστική επένδυση και η καπιταλιστική απασχόληση; Έχουμε δύναμη να απωθήσουμε εντελώς τη σημερινή μας εξάρτηση από το κεφάλαιο για επιβίωση; Έχουμε τη δύναμη να πούμε το οριστικό αντίο στο κεφάλαιο;
Πιθανώς δεν την έχουμε, για την ώρα. Πολλοί από όσους βρισκόμαστε εδώ παίρνουμε μισθό ή υποτροφία που προέρχεται από τη συσσώρευση του κεφαλαίου ή, αν όχι, θα αρχίσουμε την επόμενη εβδομάδα να ψάχνουμε για καπιταλιστική εργασία. Η άρνησή μας προς το κεφάλαιο είναι μια άρνηση σχιζοφρενική: θέλουμε να πούμε ένα κατηγορηματικό αντίο και δεν μπορούμε ή δυσκολευόμαστε πολύ. Δεν υπάρχει καθαρότητα σε αυτό τον αγώνα. Η πάλη για να σταματήσουμε να παράγουμε κεφάλαιο είναι επίσης μια πάλη ενάντια στη δική μας εξάρτηση από το κεφάλαιο. Είναι, δηλαδή, μια πάλη για να χειραφετήσουμε τις δικές μας δημιουργικές ικανότητες, τη δική μας δύναμη να παράγουμε, τις δικές μας παραγωγικές δυνάμεις.
Σε αυτή τη θέση βρισκόμαστε, γι’ αυτό ήρθαμε εδώ. Είναι ανάγκη να οργανωθούμε, φυσικά· όχι όμως να δημιουργήσουμε μια οργάνωση με Ο κεφαλαίο, αλλά να οργανωθούμε με πολλαπλούς τρόπους, για να ζήσουμε από τώρα τους κόσμους που θέλουμε να δημιουργήσουμε.
Το πρωί οι εξεγερμένοι υποδιοικητές μας ζήτησαν να παραθέσουμε κάποιες προκλητικές ιδέες. Υποθέτω πως η ομιλία μου μπορεί να συνοψιστεί σε τρεις θεωρητικές προκλήσεις:
1) Κριτική σκέψη δεν είναι εκείνη που μιλάει για την καταστροφή, αλλά η σκέψη που αναζητά την ελπίδα μέσα στην καταστροφή.
2) Εμείς είμαστε η κρίση του κεφαλαίου και νιώθουμε περήφανοι γι’ αυτό. Όλη η σκέψη σχετικά με την καταιγίδα ξεκινά από αυτό το σημείο.
3) Ο μόνος τρόπος για να νικήσουμε τη λερναία ύδρα είναι να σταματήσουμε να παράγουμε κεφάλαιο και να ασχοληθούμε με τη δημιουργία άλλων κόσμων, που δεν βασίζονται στο χρήμα και το κέρδος, αλλά στην αξιοπρέπεια και την αυτοδιάθεση.
Ακούγεται εύκολο, αλλά ξέρουμε πως δεν είναι. Επομένως, πώς συνεχίζουμε; Πώς προχωράμε; Ρωτώντας, φυσικά. Να ρωτάμε, να αγκαλιαζόμαστε, να οργανωνόμαστε.
[1] (Σ.τ.Μ.) Πόλη στο Γκερέρο του Μεξικού. Η πορεία διαμαρτυρίας των φοιτητών της παιδαγωγικής σχολής της Αγιοτσινάπα στις 26-09-2015 κατέληξε στη βίαιη καταστολή και εξαφάνιση 43 φοιτητών από τις αστυνομικές δυνάμεις.
[2] (Σ.τ.Μ.) Οι ζαπατίστας έχουν αναφερθεί επανειλημμένα στον τέταρτο παγκόσμιο πόλεμοhttp://www.respublica.gr/2015/06/column/holloway/

Δευτέρα 13 Ιουλίου 2015

Η Ελλάδα τελείωσε πια

«Η Ελλάδα τελείωσε πια» – Του Γεράσιμου Κακλαμάνη

Τό βλέμμα τοῦ Όδυσσέα – Θ. Ἀγγελόπουλος, Θ. Βέγγος, Χ. Καϊτέλ «Ξέρεις κάτι; Ἡ Ἑλλάδα πεθαίνει. Πεθαίνουμε σὰ λαός. Κάναμε τὸν κύκλο μας, δὲν ξέρω πόσες χιλιάδες χρόνια, ἀνάμεσα σὲ σπασμένες πέτρες καὶ ἀγάλματα. Καὶ πεθαίνουμε…. Ἀλλὰ ἂν εἶναι νὰ πεθάνει ἡ Ἑλλάδα, νὰ πεθάνει γρήγορα. Γιατί ἡ ἀγωνία κρατάει πολὺ καὶ κάνει πολὺ θόρυβο…»
«Ἡ Ἑλλάδα τελείωσε πιὰ» λέει ὁ Θανάσης Βέγγος ὡς ταξιτζὴς σ” ἕναν Ἀλβανό, στὸ νέο διεθνοῦς ἐμβέλειας φὶλμ τοῦ Θ. Ἀγγελόπουλου.
Ἡ Ἑλλάδα τελείωσε πιά. Ἡ Ἑλλάδα τῶν σκοτεινῶν ἐπῶν καὶ τῶν ἀνόητων «ἐθνικῶν γιορτῶν» τελείωσε ἀμετάκλητα – καὶ ἔπρεπε ἤδη νὰ ἔχει τελειώσει πρὸ πολλοῦ. Κράτησε ὑπὲρ τὸ δέον εἰς βάρος τοῦ ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς περιοχῆς τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου, καὶ ἐδυσκόλεψε ἀφάνταστα στὸ ἱστορικὸν ἀποτέλεσμα μίας φυσικῆς ἐννοίας Εὐρώπης. Γιατί ἐτούτη ἡ Ἑλλάδα τῶν «ἐπῶν» προϋπέθετε σὲ μέγαν βαθμὸ τὴν εὐτέλεια τῶν προσώπων, καὶ ἡ Ἑλλάδα ὡς «ἐθνική κυριαρχία», συναρμολογημένη ἀπὸ τὰ πέρατα τῆς Οἰκουμένης, εὑρέθηκε ἀναγκαστικὰ μὲ πλεονάζον τὸ εἶδος. Ἡ μέθοδος ἁπλή: γενικὸ διανοητικὸ κατέβασμα καὶ ἡ ἱστορία παραμύθι. Τὰ μέσα ἁπλούστατα: τὸ ὑπουργεῖο «ἐθνικῆς παιδείας» καὶ τὰ ἐξ ἴσου «ἐθνικὰ» βιβλιοπωλεῖα ποὺ δούλευαν μὲ καταλόγους. Μέσα σὲ τούτην τὴν Ἑλλάδα τῶν «ἐπῶν» τίποτε ἄλλο δὲν ἦταν φυσικῶς δυνατόν, παρὰ κάποιες ὁμάδες (καὶ καθόλου τάξεις) νὰ ἐπιβιώνουν, ξεπουλώντας ὅ,τι μποροῦσαν καὶ παριστάνοντας τοὺς «εὐρωπαίους» καὶ τοὺς «ἰδεολόγους τοῦ συστήματος». . Στὴν οὐσία, μὲ πλήρην συνείδηση τῆς ποιότητας των ποὺ ἦταν καὶ ἡ ἐγγύηση τοῦ ρόλου των, ἐνδιαφερόμενοι μόνο γιὰ τὴν τσέπη τους καὶ τὰ «δικά τους παιδιά». Αὐτὴ ἡ Ἑλλάδα τελείωσε πιά. Κανένας δὲν τὴν τελείωσε ἀλλὰ ἡ ἴδια ἡ ἱστορία. Μόνο τὰ κόμματα μοιάζει νὰ μὴν ἔχουν καταλάβει καὶ νὰ μοιράζουν ὁράματα καὶ «διπλωματικὲς ἐπιτυχίες», ἀλλὰ τὰ κόμματα στὴν Ἑλλάδα ποὺ τελείωσε δὲν εἶχαν εὐθύνη ποτέ. Γιατί ἂν εἶχαν, ἁπλῶς αὐτὴ δὲν θὰ τελείωνε. Ἔτσι θὰ συνεχίσει ἡ κατάσταση καὶ ὡς τὸ τυπικὸ τέλος.
Οἱ Ἄγγλοι ἐνίκησαν τοὺς Ἰταλοὺς στὴν Ἀλβανία, ἡ Ἑλλάδα γιορτάζει. Οἱ Γερμανοὶ ἐτάιζαν τοὺς πεινασμένους ἀπὸ τοὺς ἀγγλικοὺς ἀποκλεισμοὺς στὴν Ὁμόνοια, ἡ Ἑλλάδα ζητάει ἀπὸ τοὺς Γερμανοὺς ἀποζημιώσεις. «Ὄχι» εἶπε ὁ Μεταξᾶς στοὺς Ἄγγλους (καὶ γι’αὐτὸ πέθανε ὑγιέστατος ἀπὸ γρίππη!…), τὸ «ὄχι» πρὸς τοὺς Ἰταλοὺς γιορτάζουν τὰ σχολεῖα. Πρέπει κανένας νὰ ἐμβαθύνει πολὺ στὴν «ἰδεολογικὴ σύνθεση» τῶν κατοχικῶν τραγουδιῶν τῆς Βέμπο, γιὰ νὰ καταλάβει πῶς συνέβη νὰ βουλιάξει ἡ «Ἕλλη» σὲ μία μεγάλη «ἐθνικοθρησκευτική γιορτή». Ἕνας ἐχθρὸς πού θέλει νὰ ἀποδυναμώσει τὸν ἀντίπαλό του, εἶναι δυνατὸν νὰ υἱοθετήσει τὴν στρατηγική τῆς ἐθνικῆς του ἔξαψης; Καὶ ὅμως: στὴν Ἑλλάδα ποὺ τελείωσε ὑπῆρξε δυνατὸν νὰ πιστευθεῖ καὶ νὰ μεταβληθεῖ σὲ «ἐθνικὴ γιορτή».
Αἰσθήματα φιλοπατρίας ὡδήγησαν τοὺς ἕλληνες στρατιῶτες στὰ ἀλβανικὰ βουνά; Τί εἴδους φιλοπατρία θὰ μποροῦσε νὰ τοὺς ὁδηγήσει ἐκεῖ ἀφοῦ ἡ Ἑλλάδα ἐν ὄψει τοῦ πολέμου ( ἤδη μὲ τὴν ἐπάνοδο τοῦ Γεωργίου) θὰ ἔπρεπε νὰ παίξει ἀποκλειστικῶς καὶ μόνο ρόλους καθ’ ὑπαγόρευση, τίποτε κατ’ ἰδίαν πρωτοβουλία, καὶ συνεπῶς ἔπρεπε ὁ στρατός της νὰ εἶναι γυμνὸς καὶ πεινασμένος, καὶ χωρὶς ὅπλα; Ἡ «ἐθνικὴ ἰδεολογία», ἡ πεποιημένη «ἐθνικὴ ἰδεολογία» ποὺ συνιστοῦσε τὴν Ἑλλάδα σὰν κράτος, «ὁ Λεωνίδας καὶ τὸ ’21» (ἡ «ἀδιάσπαστη συνέχεια τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους»), ἦταν ποὺ τοὺς ὡδήγησε ἐκεῖ καὶ πάνω σ” αὐτὴ εἶναι «κομμένα» καὶ τὰ τραγούδια τῆς Βέμπο. Τί εἴδους «ἐθνικὰ» τραγούδια εἶναι αὐτά, τὰ συνθεμένα πάνω σὲ μουσικὴ καμπαρὲ καὶ ἐμβατηρίου, πού κάνουν λόγο γιὰ σχέδια τοῦ Μουσολίνι γιὰ τὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο; Πρόβλημα τῆς Ἑλλάδας τὸ ’40 ἦταν νὰ μὴ χάσει τὴν κυριαρχία της στὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο; Τὴν εἶχε ποτέ;… Ἀλλοίμονο ἂν καταλάβαιναν οἱ ἀποβλακωμένοι στρατιῶτες τοῦ ’40 τοῦτα τὰ νοήματα, ποὺ τοὺς ἐδίνονταν μὲ τὸ κλαρίνο. Γιατί τότε θὰ ἐκάθονταν στὰ σπίτια τους… Καὶ ἀλλοίμονο ἂν τὰ καταλάβαιναν καὶ οἱ σημερινοὶ ποὺ παρελαύνουν, γιατί θὰ προτιμοῦσαν νὰ πᾶνε στὸ γήπεδο. Τὰ «βιβλιοπωλεῖα» ὅμως κάνουν τὴ δουλειὰ τους καλά. Ἡ πιὸ ἀκριβή δουλειὰ στὸν κόσμο: νὰ μὴν πουλᾶς καὶ νὰ εἰσπράττεις…
Μία τέτοια Ἑλλάδα ἑνὸς τέτοιου μεγαλείου, τί δάφνες θὰ μποροῦσε νὰ δρέψει μεταπολεμικά; Τὰ μεταπολεμικὰ κατακάθια ποὺ ἐγκαθιδρύθηκαν μετὰ τὸν πόλεμο ἄρχισαν νὰ γίνονται στὶς ἀπαιτήσεις των ἐνοχλητικά. Ἀλήθεια εἶναι ὅτι αὐτὸ ποὺ ἐπεδίωκαν οἱ βρεττανοί, νὰ παρασύρουν τὶς δυνάμεις τοῦ ἄξονος στὸν ἀστάθμητον γι” αὐτὲς χῶρο τῶν Βαλκανίων καὶ τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου, τελικῶς τὸ πέτυχαν. Μετὰ τὸ πραξικόπημα γιὰ τὴν ἀνατροπὴ τῆς ἐπίσημης κυβέρνησης τῆς Γιουγκοσλαβίας, ποὺ εἶχε κλείσει συνθῆκες οὐδετερότητας μὲ τὸν Χίτλερ, οἱ Γερμανοὶ ἀναγκάσθηκαν νὰ ἀσχοληθοῦν μὲ τὰ Βαλκάνια καὶ νὰ χάσουν πολύτιμον καιρό. Ὁ χειμώνας ἔκαμε τὴν δουλειά του στὸ ρωσσικὸ μέτωπο, ἀλλὰ πρὶν ἀπ” αὐτὸν (10/42) ἀπὸ στρατηγικῆς ἀπόψεως, κατὰ τὴν κρίση δυτικῶν εἰδημόνων, ὅλη ἡ ἐκβάση τοῦ πολέμου εἶχε κριθεῖ ἀπὸ τὶς ἐπιχειρήσεις τῆς Ἀφρικῆς. Καὶ μὲ τὴν συμμετοχὴ φυσικὰ ἑλληνικῶν μονάδων. Ἀλλὰ πῶς μποροῦσε κανεὶς ν” ἀφήσει περιθώρια διεκδικήσεως στεφάνων σὲ μία χώρα πιόνι ἐκ κατασκευῆς καὶ σὲ κυβερνήσεις δωσιλόγων; Καὶ κυρίως πῶς, ἀφοῦ οἱ συμμαχικὲς δυνάμεις ἤξεραν τὴν πραγματικότητα, μιά καὶ αὐτὲς ἐξώπλιζαν τὸν ἑλληνικὸ στρατὸ καὶ ἤξεραν τὶς δυνατότητές του; Κανονικὰ ἡ μυθολογία τοῦ «ἔπους» ἔπρεπε νὰ σταματήσει μ” ἕναν ἔμμεσον «ἔπαινο». Μετὰ τὴν «κοινὴ νίκη», ἡ Βέμπο τραγουδοῦσε: «Ἕλληνες καὶ Βρεττανοὶ ἔχουν κοινὰ σημεῖα, τῆς τιμῆς τὸ αἴσθημα καὶ τὴν ψυχὴ στὴν τρικυμία». Αὐτὸ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι γιὰ τοὺς Ἕλληνες ἀρκετό, γιατί ἄλλο «κοινὰ σημεῖα» καὶ ἄλλο κοινὴ τσέπη. Ἡ Ἑλλάδα ἔπρεπε νὰ ξαναγυρίσει στὴν φυσική της κατάσταση τοῦ παρία καὶ τοῦ πολιτικοῦ ἐνεργούμενου, καὶ οὔτε καὶ ἡ Ἀγγλία ἤλπιζε αὐτὸ ποὺ θὰ ἐπακολουθοῦσε: νὰ κατεβεῖ τὸ βιοτικό της ἐπίπεδο κάτω ἀπὸ αὐτὸ τῆς Ἑλλάδας καὶ νὰ ζητάει νὰ κρατηθεῖ ἐκχωρώντας τὴν βιομηχανική της παραγωγὴ στοὺς Γιαπωνέζους. Ὅλα τὰ χάλασε ὁ ἐμφύλιος, ποὺ ἐπετάχυνε τὴν ἔλευση τῶν ἀμερικανῶν. Καὶ πάλι ἡ Βέμπο μὲ τὸν ἐμφύλιο προσπάθησε νὰ συμφιλιώσει τοὺς Ἕλληνες ξεθάβοντας τὸν Κολοκοτρώνη. Τί νὰ ἔκανε ὅμως ὁ Κολοκοτρώνης ἀφοῦ τὰ μουστάκια τοῦ Στάλιν ἦταν μακρύτερα ἀπὸ αὐτὰ τοῦ Κολοκοτρώνη; Οἱ ἀμερικανοὶ ἦταν ἀναπότρεπτο νὰ ἐπικρατήσουν στὴν πολύτιμη κτήση. Ἐχάρισαν λοιπὸν τὰ «λίμπερτυ» στοὺς «ἐφοπλιστές» μας -τὰ καράβια δηλαδὴ ἐκεῖνα ποὺ θὰ μεταφέρναν τὸ πολεμικὸ ὑλικὸ στὴν Εὐρώπη καὶ ποὺ ἡ κατασκευὴ τοῦ καθενὸς διαρκοῦσε 14 ἡμέρες- ἔδωσαν καὶ μερικὰ σκαμπίλια στοὺς παραδεδομένης νοοτροπίας πολιτικοὺς τῶν «ἐπῶν» καὶ ἀγόρασαν πλήρως τὴν κτήση μὲ τὸ σχέδιο Μάρσαλ. Ὅσο τώρα γιὰ τὶς δόξες τοῦ πόλεμου, αὐτὲς ἔδυσαν ἄδοξα: ὁ στατηγὸς Sir Francis de Guingand ἄνοιξε τὸ μετεωρολογικὸ δελτίο τοῦ 1940 καὶ διεπίστωσε ὅτι οἱ καιρικὲς συνθῆκες δὲν ἦταν τέτοιες ποὺ θὰ ἐπέτρεπαν στὸν Χίτλερ νὰ ἐκστρατεύσει νωρίτερα ἐναντίον τῆς Ρωσίας! Τό κοπυράϊτ γιά τό « ἔπος τοῦ 40», συνεπῶς, τό πῆρε ἡ βιομηχανία SOFTEX… Στά βιβλία τῆς νεοελληνικῆς ἱστορίας ἔμεινε μόνο τὸ «αἴσθημα τιμῆς», – κι αὐτὸ ἀμφίβολο. Γιατὶ βέβαια τὸ αἴσθημα τιμῆς τοῦ Κορυζῆ καὶ τοῦ Τσολάκογλου δὲν ἦταν ἀκριβῶς τὸ ἴδιο μὲ τὸ ἀντίστοιχο τοῦ Γεωργίου. Πῶς νὰ καταφέρουν νὰ τὸ σκάσουν οἱ δεκάδες χιλιάδες βρεττανῶν καὶ νεοζηλανδῶν στρατιωτῶν μὲ τὴν ἀκάθεκτη προέλαση τῶν Γερμανῶν; Ἰδοὺ λοιπὸν ἡ «διαταγή»: νὰ ρίχνονται οἱ ἕλληνες στρατιῶτες ἁπλῶς σὰν μάζα κρέατος στὰ τάνκς, ὅπως ὅταν θέλης νὰ καθυστερήσεις ἕνα φορτηγὸ καὶ ρίχνεις στὸ δρόμο του ἕνα κοπάδι πρόβατα. Καὶ ὁ μὲν Κορυζῆς τίναξε τὰ μυαλά του στὸν ἀέρα, ὁ δὲ Τσολάκογλου, ποὺ μὲ τὴν πράξη του ἔσωσε τὰ ὑπολείμματα τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ -αὐτοῦ δηλαδὴ ποὺ θὰ ἐχρησιμοποιεῖτο ἐν συνεχείᾳ στὴν Μέση Ἀνατολὴ καὶ στὸν ἐμφύλιο-, καρτεροῦσε ἀπὸ ὥρα σὲ ὥρα στὴν φυλακὴ νὰ μποῦν οἱ «προοδευτικοὶ» νὰ τὸν καθαρίσουν. Ἡ γιορτὴ τοῦ «ἔπους» νικάει κάθε χρόνο καὶ τὸ αἴσθημα τιμῆς αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων…
Ἡ Ἑλλάδα λοιπὸν τελείωσε, ἐπειδὴ ἔπρεπε νὰ τελειώσει. Τί ἀπαιτήσεις ὑπάρξεως μπορεῖ νὰ ἔχει ἕνα κράτος μὲ τέτοιο ἰδεολογικὸ κομφούζιο, ποὺ τὸ γιορτάζει ἐπιδεικτικὰ δύο φορὲς τὸν χρόνο καὶ καθημερινὰ ἀλλοιῶς;…
Σημείωση: Το πιο πάνω άρθρο του Γεράσιμου Κακλαμάνη είχε δημοσιευθεί τό 1995 στην έφημερίδα «Λευκαδίτικος Λόγος» και μας το έστειλε ο αναγνώστης μας Γιώργος Βλάχος.
Ο Γεράσιμος Κακλαμάνης γεννήθηκε στις 25 Απριλίου 1940 στη Λευκάδα και πέθανε στις 15 Οκτωβρίου 2003 στη Γερμανία. Υπήρξε μια από τις πιο αξιοσημείωτες και μοναχικές περιπτώσεις της ελληνικής διανόησης. Με το συνολικό έργο του ανατρέπει κατεστημένες αντιλήψεις και ιδεολογικές βεβαιότητες με τις οποίες γεννηθήκαν και μεγάλωσαν γενιές νεοελλήνων.http://www.kolivas.de/archives/121817

Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015

ιστορία του τραπεζικού συστήματος

H ιστορία του τραπεζικού συστήματος


- Από τους αποθεματικούς ναούς της αρχαιότητας στο σύγχρονο χρηματοπιστωτικό σύστημα - Πώς και πότε ξεκίνησαν όλα.. 
http://aetostz.blogspot.gr/2015/07/h.html
Ο πλούτος που συμπιέζεται στη βολική μορφή πολύτιμων μετάλλων, όπως ο χρυσός και το ασήμι, ενείχε πάντα ένα μεγάλο μειονέκτημα: αν δεν τον αποθήκευες σε ασφαλές μέρος, μπορούσε εύκολα να εξαφανιστεί.



Κι έτσι ήδη από τους πρώιμους πολιτισμούς οι λατρευτικοί τόποι έπαιζαν ταυτοχρόνως τον ρόλο των ασφαλών καταφυγίων για τον πλούτο της κοινότητας.

Ο ναός ήταν εξάλλου ένα συμπαγές κτίριο με συνεχή ανθρώπινη παρουσία, την ίδια ώρα που ο ιερός του χαρακτήρας θα μπορούσε από μόνος του να αποτρέψει τους επίδοξους κλέφτες.

Στη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο τα αποθέματα χρυσού φυλάσσονταν πράγματι σε ναούς για ασφάλεια, όπως έχει αποκαλύψει η αρχαιολογική σκαπάνη. Ο πλούτος που παρέμενε όμως αποθηκευμένος την ίδια ώρα που οι πολίτες και η κεντρική διοίκηση τον είχαν απόλυτη ανάγκη κάλεσε σε δραστική αναθεώρηση της πολιτικής, κι έτσι ήδη από τη Βαβυλώνα του Χαμουραμπί, τον 18ο αιώνα π.Χ., οι ιερείς μετατράπηκαν στους πρώτους τραπεζίτες!

nbbanksytsmmm1

Οι θρησκευτικοί λειτουργοί δάνειζαν λοιπόν τα αποθέματα του χρυσού, όπως υποδεικνύουν τα πιστωτικά μητρώα που έχουν ανασυρθεί, κι έτσι η ιδέα της τράπεζας γεννήθηκε χωρίς τυμπανοκρουσίες. Ο Κώδικας του Χαμουραμπί όριζε εξάλλου επακριβώς τα επίπεδα των τόκων για τα ιερά αυτά δάνεια…

Τα θεϊκά αποθέματα

nbbanksytsmmm3a

Οι τράπεζες φαίνεται να υπάρχουν από την εποχή που κόπηκαν τα πρώτα νομίσματα, αν και αρκετά μητρώα υποδεικνύουν ότι ενδέχεται να είναι ακόμα παλιότερες και από το χρήμα ακόμα! Δάνεια σε σιτηρά και άλλα αγαθά δίνονταν άλλωστε από τα σπάργανα του ανθρώπινου πολιτισμού, πολύ πριν η φορολογία οδηγήσει στην ανάγκη για κοινό μέσο διαπραγμάτευσης γεννώντας έτσι το χρήμα.

Στις πρώτες μέρες των αρχαίων πολιτισμών, ο φόρος ενός υγιούς γουρουνιού τον χρόνο μπορεί να φαινόταν λογικός, όσο όμως οι αυτοκρατορίες επεκτείνονταν η φορολογία σε αγαθά δεν κάλυπτε πια τις ανάγκες της κεντρικής διοίκησης. Την ίδια στιγμή, το εμπόριο με άλλους πολιτισμούς και η ανταλλαγή υπηρεσιών ανάγκασε στην εφαρμογή ενός πιο εύκολα ανταλλάξιμου αγαθού, με τα νομίσματα διαφόρων μεγεθών και μετάλλων να επιστρατεύονται για αντικατάσταση των ευαίσθητων φυσικών αγαθών.

Όπως είπαμε, αυτά τα πολύτιμα νομίσματα χρειάζονταν ένα ασφαλές μέρος να αποθηκεύονται και τα σπίτια των αρχαίων δεν διέθεταν θωρακισμένα θησαυροφυλάκια. Κι έτσι οι πλούσιοι πολίτες κρατούσαν το κομπόδεμά τους στους ναούς, με τη συνεχή παρουσία του ανθρώπινου παράγοντα εκεί αλλά και τη θεϊκή φύση του κτίσματος να εγγυώνται την ασφάλεια των καταθέσεων.

nbbanksytsmmm2

Πέρα από τους πανάρχαιους λαούς της Μεσοποταμίας, Έλληνες και κατόπιν Ρωμαίοι είχαν μετατρέψει τους λαμπρούς ναούς τους σε τραπεζικές θυρίδες αλλά και πιστωτικά ιδρύματα, καθώς τα δάνεια δίνονταν σωρηδόν από ιερείς και κρατικούς λειτουργούς. Το γεγονός ότι οι περισσότεροι ναοί ήταν τα χρηματοδοτικά κέντρα των πόλεων ήταν ο Νο 1 λόγος που λεηλατούνταν από τον εχθρό σε περιόδους πολέμου.

Τα νομίσματα εξάλλου ανταλλάσσονταν και συσσωρεύονταν ευκολότερα από τα γουρούνια και τα βοοειδή, οπότε η τάξη των πλούσιων εμπόρων που ξεπήδησε κάποια στιγμή ανέλαβε τώρα το έργο του δανεισμού των περίσσιων νομισμάτων σε όσους τα είχαν ανάγκη, πάντα με περισσότερο ή λιγότερο ευνοϊκούς τόκους. Οι ναοί δάνειζαν τώρα μόνο μεγάλα ποσά, συνήθως σε ηγεμόνες και άρχοντες, οι οποίοι αναλάμβαναν το έργο να τα διαμοιράζουν σε όσους τα χρειάζονταν, με το «κατιτίς» φυσικά…

Ο Ιούλιος Καίσαρας και η πρώτη τράπεζα

nbbanksytsmmm4

Ήταν οι Ρωμαίοι, άσοι στη δημόσια διοίκηση και την αρχιτεκτονική καθώς ήταν, που πήραν την τραπεζική δραστηριότητα από τα λατρευτικά κέντρα και την επισημοποίησαν σε κτίρια αφιερωμένα στον σκοπό αυτό. Οι τοκογλύφοι συνέχιζαν να υφίστανται φυσικά, αν και το νόμιμο εμπόριο και όλες σχεδόν οι κρατικές δαπάνες περιστρέφονταν τώρα γύρω από τη θεσμικά κατοχυρωμένη τράπεζα.

Ο Ιούλιος Καίσαρας, σε ένα από τα περίφημα διατάγματά του που άλλαξαν το ρωμαϊκό Δίκαιο, μας δίνει το πρώτο παράδειγμα τραπεζικής κατάσχεσης ακίνητης περιουσίας (γης) εξαιτίας αδυναμίας αποπληρωμής δανείου. Αυτό θεωρείται για την ιστορία του τραπεζικού συστήματος κολοσσιαίο γεγονός, καθώς άλλαξε τις σχέσεις πιστωτή-οφειλέτη. Μέχρι τότε, οι ευγενείς ήταν στο απυρόβλητο, καθώς το χρέος τους περνούσε στους απογόνους τους μέχρι να ξεκληριστεί η γενιά είτε του δανειστή είτε του χρεώστη!

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία γονάτισε τελικά, αν και το τραπεζικό της σύστημα επιβίωσε μέσω των παπικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που αναδύθηκαν στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αλλά και των διαβόητων τραπεζών των Ναϊτών Ιπποτών κατά τις Σταυροφορίες και των Μεδίκων φυσικά στην Αναγέννηση!

Όσο για τους τοκογλύφους που ανέκαθεν ζητούσαν μερίδιο από την αγορά των δανείων, τώρα είχαν να τα βάλει με την εκκλησία, η οποία συνήθιζε να τους αφορίζει για τοκογλυφία…

Η βασιλική βίζα

nbbanksytsmmm5

Δεν θα έπαιρνε πολύ στους ηγεμόνες της Ευρώπης να συνειδητοποιήσουν τη δύναμη που χάριζαν τα τραπεζικά ιδρύματα στους κατόχους τους, αποζητώντας μερίδιο από την πλούσια πίτα. Καθώς οι τράπεζες λειτουργούσαν υπό τις βασιλικές ευλογίες (αν και συχνά βασίζονταν σε ρητούς καταστατικούς χάρτες), οι μονάρχες άρχισαν να παίρνουν δάνεια για να καλύψουν τις κρατικές ανάγκες αλλά και να ισορροπήσουν τα βασιλικά θησαυροφυλάκια σε δύσκολους καιρούς. Τους όρους της δανειακής σύμβασης τους όριζαν μάλιστα συχνά οι ίδιοι οι ηγεμόνες!

nbbanksytsmmm6

Ο εύκολος δανεισμός και το άφθονο παραδάκι των τραπεζών οδήγησε τους μεσαιωνικούς βασιλιάδες της Ευρώπης σε αχρείαστες σπατάλες, δαπανηρούς πολέμους αλλά και εξοπλιστικές κούρσες με τους γείτονές τους, φέρνοντας συχνά βασίλεια και αυτοκρατορίες στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Το 1557, για παράδειγμα, ο Φίλιππος Β’ της Ισπανίας κατάφερε να χρεώσει τόσο την αυτοκρατορία του, ως αποτέλεσμα μιας σειράς από αχρείαστους πολέμους, που κήρυξε την πρώτη πτώχευση που έβλεπε ποτέ ο πλανήτης! Αλλά και τη δεύτερη, την τρίτη και την τέταρτη, σε μια καταιγιστική διαδοχή κρατικών χρεοκοπιών, με το 40% του ΑΕΠ της Ισπανίας να πηγαίνει στην κάλυψη των τρεχουσών δανειακών συμβάσεων…

Ο Άνταμ Σμιθ και το σύγχρονο τραπεζικό σύστημα

nbbanksytsmmm7a

Το τραπεζικό σύστημα ήταν εδώ και καιρό εγκαθιδρυμένο στη Βρετανική Αυτοκρατορία όταν ήρθε ο Άνταμ Σμιθ με τη θεωρία του «Αόρατου Χεριού» το 1776. Με όχημα την πεποίθησή του για την αυτό-οργάνωση των αγορών και της οικονομίας, τραπεζίτες και πιστωτικά ιδρύματα κατάφεραν να περιορίσουν τον κρατικό παρεμβατισμό στην τραπεζική, με τον ανερχόμενο καπιταλισμό και τον υγιή ανταγωνισμό που ευαγγελιζόταν ο σκοτσέζος οικονομολόγος να βρίσκουν γόνιμο έδαφος στη Δύση και κυρίως στον Νέο Κόσμο, καθώς οι ΗΠΑ ήταν έτοιμες να αναδυθούν ως υπολογίσιμη παγκόσμια δύναμη.

Στην αρχή, οι φιλελεύθερες οικονομικά ιδέες του Σμιθ δεν βρήκαν άμεση εφαρμογή στο τραπεζικό σύστημα της Δύσης, με τη μέση διάρκεια ζωής μιας αμερικανικής τράπεζας της περιόδου να κυμαίνεται μόλις στα πέντε χρόνια. Μετά την παρέλευση του χρονικού διαστήματος, τα τραπεζογραμμάτια που είχαν τυπωθεί από τις παρακμασμένες τράπεζες ήταν τώρα άχρηστα.
Η κατάσταση καλούσε σε επιτακτική λύση, καθώς τα τραπεζογραμμάτια αντιστοιχούσαν τότε σε αποθέματα χρυσού και ασημιού και μια ληστεία σε κάποιο υποκατάστημα σήμαινε στην εποχή αυτή πολύ περισσότερα απ’ ό,τι σήμερα. Η κρίση μετρητών ήταν προ των πυλών.

Απάντηση έδωσε ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Αλεξάντερ Χάμιλτον, ο οποίος ίδρυσε την Κεντρική Τράπεζα, με σκοπό τη χρηματοδότηση των μελών της σε δύσκολους καιρούς. Αυτό το εθνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, μέσα από πολλές περιπέτειες, δημιούργησε ένα ενιαίο και ομοιόμορφο νόμισμα, αλλά και ένα σύστημα που ενίσχυε τις συνεργαζόμενες τράπεζες με την απαραίτητη ρευστότητα. Οι τράπεζες υποστήριζαν τα χαρτονομίσματά τους αγοράζοντας κρατικές ομολογίες και το πράγμα φάνηκε να δουλεύει αρχικά, αν και αργότερα η φορολογία στις κρατικές τράπεζες τις κράτησε εκτός ανταγωνισμού από τις ιδιωτικές.

Ως αποτέλεσμα των περιπετειών του τραπεζικού συστήματος των ΗΠΑ, ο μέσος Αμερικανός σταμάτησε να εμπιστεύεται το τραπεζικό σύστημα, με το διάχυτο αίσθημα δυσπιστίας να αναγκάζει την πολιτεία του Τέξας να κηρύξει εκτός νόμου τους τραπεζίτες, σε έναν νόμο που ίσχυσε μάλιστα μέχρι το 1904!

Εμπορικές τράπεζες

nbbanksytsmmm8

Προοδευτικά, οι δραστηριότητες των εθνικών τραπεζών πέρασαν στα χέρια ιδιωτών τραπεζιτών, οι οποίοι ρύθμιζαν τώρα τις δανειακές συμβάσεις και τους όρους χρηματοδότησης εταιριών και φυσικών προσώπων. Η καταρράκωση του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος οδήγησε λοιπόν στη δημιουργία των εμπορικών τραπεζών, με την ταραγμένη οικονομικά περίοδο να κρατά μέχρι και τη δεκαετία του 1920.

Οι εμπορικές τράπεζες απέκτησαν πολιτική επιρροή και πρωτόγνωρη δύναμη, με τα ονόματα που ξεπήδησαν να είναι δηλωτικά: Goldman & Sachs, J.P. Morgan και Loeb, για να αναφέρουμε μερικές μόνο. Τα κεφάλαιά τους βασίζονταν τώρα σε προμήθειες από τη διαπραγμάτευση ξένων ομολόγων (βλέπε Ευρώπη), την ίδια ώρα που την περίοδο αυτή η διαφάνεια δεν ήταν ποτέ ζητούμενο: οι τράπεζες δεν είχαν τη νομική υποχρέωση να αποκαλύπτουν τα ταμειακά αποθέματα και τους ισολογισμούς τους, κάτι που συσκότιζε τελικά την ικανότητά τους να επιβιώνουν από τις επισφάλειες.

Η ακατανόητη αυτή πρακτική σήμαινε ότι η αξιοπιστία και η ιστορία μιας τράπεζας μετρούσε περισσότερο από καθετί άλλο, δίνοντας έτσι το πάνω χέρι στις οικογενειακές τράπεζες με μακρά ιστορία, οι οποίες ήταν και οι μόνες που μπορούσαν να χρηματοδοτούν τις πρωτόγνωρες επιχειρηματικές ανάγκες του νεότευκτου βιομηχανικού κλάδου.

nbbanksytsmmm9

Οι επενδυτές και το κοινό σε Ευρώπη και ΗΠΑ δεν γνώριζαν τίποτα για την ευρωστία της τράπεζας, καθώς όπως είπαμε δεν δημοσίευαν τα πεπραγμένα τους. Την ίδια ώρα, μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, πολλές εμπορικές τράπεζες αξίωναν θέση στα διοικητικά συμβούλια των χρηματοδοτούμενων εταιριών και όταν παρουσιαζόταν πρόβλημα επιβίωσης, δεν ήταν ασυνήθιστο να αναλαμβάνουν τη διοίκηση αποκλειστικά οι τραπεζικοί πιστωτές…

Η Morgan και τα μονοπώλια

nbbanksytsmmm10
Η J.P. Morgan αναδύθηκε ως η ισχυρότερη εμπορική τράπεζα στα τέλη του 19ου αιώνα με τρομερές διασυνδέσεις στο Λονδίνο, οικονομική καρδιά της οικουμένης την περίοδο αυτή, αλλά και μεγάλη πολιτική επιρροή τόσο εντός ΗΠΑ όσο και εκτός. Η Morgan ίδρυσε μια σειρά από πανίσχυρες βιομηχανίες στον χάλυβα και τις τηλεπικοινωνίες, αλλά και πληθώρα σχεδόν μονοπωλιακών αγορών στους σιδηροδρόμους και τις μεταφορές.

Παρά την εγκαθίδρυση του εμπορικού τραπεζικού συστήματος, ο μέσος Αμερικανός στις αρχές του 20ού αιώνα δεν μπορούσε να πάρει δάνειο, καθώς αυτές οι τράπεζες σπάνια επέκτειναν τις δανειοδοτικές τους δραστηριότητες στον κοινό θνητό. Τα καταναλωτικά μικροδάνεια στον κοσμάκη δίνονταν από αμφιβόλου ευρωστίας τραπεζικά ιδρύματα, τα οποία έκλειναν το ένα πίσω από το άλλο, οδηγώντας στον διαβόητο τραπεζικό πανικό του 1907, όταν κατέρρευσε το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ.

Το βάρος της διάσωσης έπεσε στον J.P. Morgan, ο οποίος επιφορτίστηκε με το έργο να μαζέψει τα μεγάλα κεφάλια της Wall Street και να ανακατευθύνει τα κεφάλαια και τις πιστώσεις με τον τρόπο που θα έκανε σήμερα η κεντρική τράπεζα κάθε έθνους. Η επίδειξη της δύναμής του ωστόσο και η διάσωση της αμερικανικής οικονομίας σήμαινε ταυτοχρόνως και ότι καμιά ιδιωτικών συμφερόντων τράπεζα δεν θα μπορούσε πια να τα βάλει με την J.P. Morgan and Co!

nbbanksytsmmm11

Οι ΗΠΑ εξαναγκάστηκαν έτσι στη δημιουργία της Federal Reserve Bank το 1913, ως εθνικό ανάχωμα στις ορέξεις του μεγαλοτραπεζίτη. Μετά ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος, που μετέτρεψε τις ΗΠΑ σε παγκόσμιο δανειστή, ενθρονίζοντάς τη στη θέση που κατείχε άλλοτε το Ηνωμένο Βασίλειο, ξεπηδώντας μεταπολεμικά ως παγκόσμια δύναμη.

Με τη Μαύρη Τρίτη του 1929 και τη νέα κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού τομέα, το τραπεζικό σύστημα πήρε φθίνουσα πορεία και ήταν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος που έσωσε την παρτίδα για τις τράπεζες: ήταν η πρωτόγνωρη δυναμική της βιομηχανίας που πυροδότησε ο πόλεμος αυτή που εμφύσησε εκ νέου πνοή στις οικονομίες της Δύσης, βγάζοντας τις αγορές από τη βαθιά μεσοπολεμική ύφεση.

Ο πόλεμος καλούσε σε οικονομική χρηματοδότηση δισεκατομμυρίων πια δολαρίων και η πρωτόγνωρη αυτή επιχείρηση δημιούργησε εταιρίες με τεράστιες πιστωτικές ανάγκες, κάτι που κατέληξε σε τράπεζες να συγχωνεύονται με ανθηρότατες βιομηχανίες. Οι νέοι διευρυμένοι τραπεζικοί όμιλοι έδωσαν την απαραίτητη δανειακή πνοή στις αγορές…

Τελικά

nbbanksytsmmm100a

Οι τράπεζες έχουν διανύσει μεγάλο δρόμο και πέρασαν από χίλια κύματα στην ιστορία τους, αν και η ουσία της δράσης τους παραμένει απαράλλακτη από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα.
Παρά το γεγονός ότι η ίδια η Ιστορία έχει μετασχηματίσει το μοντέλο λειτουργίας τους, η βασική τους δουλειά είναι η ίδια: η διασφάλιση των καταθέσεων και η παροχή δανείων.

Ακόμα κι αν το μέλλον εξαφανίσει τις τράπεζες από τις γειτονιές κάνοντάς τες αποκλειστικά online καταστήματα, ο τραπεζικός τομέας θα συνεχίσει να υφίσταται, καθώς μοιάζει συνυφασμένος με την ίδια την ανθρώπινη ανάγκη για επιβίωση και ευημερία…

Κυριακή 5 Ιουλίου 2015

Η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο

ΚΙΜΠΙ: Η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο



Άκουσα κάτι νόστιμο: το μεγαλύτερο λάθος του είδους μας ήταν ότι αποφάσισε να κατέβει από τα δέντρα. Και τώρα, ιδού το αποτέλεσμα.

Εν μέρει έχει δίκιο ο ποιητής. Τι θες να μπαίνεις σε περιπέτειες, κάτσε στο κλαδί σου, τρώγε τη μπανάνα σου, μάσα τα φιστίκια σου, πήδα, παίξε, κοιμήσου. Και κρύψου. Προ παντός κρύψου όταν εμφανιστεί ο κίνδυνος. Σ’ έφαγε όμως η περιέργεια: Να δω τι θα γίνει αν κατέβω απ’ το δέντρο, τι θα συμβεί αν σταματήσω να περπατώ στα τέσσερα, τι μπορώ να κάνω με τα μπροστινά μου πόδια, τι θα αλλάξει αν σταθώ στα δυο πισινά μου. Κάπως έτσι άρχισαν όλα, έτσι δεν είναι;

Η όρθια στάση έκανε τον άνθρωπο. Είχε τα ρίσκα της, δε λέω. Αλλά μάλλον άξιζε τον κόπο. Αν βάλεις στο δεξί χέρι όλα τα δεινά, όλο τον ζόφο που σώρευσε ο ανθρώπινος πολιτισμός στο πέρασμά του και στ’ αριστερό όλα όσα μεγαλειώδη έχει πετύχει σε μαγικές εικόνες, απίστευτα τεχνολογικά επιτεύγματα, θεσπέσια αρχιτεκτονήματα, υπέροχα γλυπτά, νότες, σκέψεις, ιδέες, θεωρίες, λύσεις που κάνουν τη ζωή ευκολότερη, να ‘σαι σίγουρος, το αριστερό σου χέρι θα λυγίσει απ’ το βάρος. Το ισοζύγιο καταστροφής- δημιουργίας βγάζει συντριπτικό πλεόνασμα υπέρ της δεύτερης. Αν και εκ φύσεως απαισιόδοξος, δεν μπορώ να αφαιρέσω ούτε γραμμάριο από τον στόμφο που μπορεί να έχει η διαπίστωση: ό,τι πετυχαίνει ο άνθρωπος, το πετυχαίνει όρθιος. Όχι σκυφτός, ούτε πολύ περισσότερο γονατιστός ή έρπων.

Από την περασμένη Παρασκευή βλέπω ανθρώπους σκυφτούς μπροστά στις οθόνες των ΑΤΜ. Ουρές από σκυφτούς ανθρώπους που αγωνιούν να φτάσουν στα πλήκτρα του μηχανήματος που ξερνάει ευρώ, πριν αυτό στερέψει (σ.σ. μεταξύ μας, ήμουν κι εγώ σε κάποιες απ’ αυτές τις θλιβερές ουρές). Κι από τη Δευτέρα η κύρτωση του αυχένα και της πλάτης σαν να αυξήθηκε, κι ας λιγόστεψαν τα χαρτονομίσματα που μπορούν να αποσπάσουν απ’ το μηχάνημα. Ίσως δεν ξέρουν, τουλάχιστον όχι όλοι, ότι κάθε ημερήσια επίσκεψή τους στο ATM μετριέται live στις τερματικές οθόνες της ΕΚΤ, στη Φρανκφούρτη. Κάθε ανάληψη του πολυπόθητου πενηντάρικου καταγράφεται σαν μια μικρή κατάθεση της ψυχής τους. Οι άρχοντες του ευρώ μετρούν όλες αυτές τις μικρές καταθέσεις σαν προκαταβολή της μεγάλης, ολόσωμης και ολόψυχης κατάθεσης που θέλουν να εξασφαλίσουν στην Κυριακή της κάλπης. Θέλουν ένα λιπόψυχο, ηττημένο, ταπεινωμένο, φοβισμένο, αγωνιώδες, ένα σκυμμένο, ει δυνατόν και έρπον «ναι» από τα εκατομμύρια των Ελλήνων ψηφοφόρων. Γι’ αυτό και έχουν φορτώσει στην πλάτη του καθενός ένα χρέος 40.000 ευρώ. Να ’χουν να πορεύονται σκυφτοί, στα τέσσερα, έρπην. Χέστηκαν αν αυτό το χρέος θα πληρωθεί ποτέ- το ξέρουν ότι δεν πρόκειται αυτό να συμβεί-. Αρκεί να το ’χει στην πλάτη του κάθε υποζύγιο εφ’ όρου ζωής (κάπως έτσι υπολογίζουν τη «βιωσιμότητα» του χρέους: τη μετρούν με κριτήριο την ανοχή μας).

Μ’ αυτό το φόρτωμα στην πλάτη, με τις τράπεζες κλειστές, με τον ΣΕΒ, τη ΓΣΕΕ, τον αρχιεπίσκοπο, τον Άνθιμο, τον επίτιμο, την ΕΣΕΕ, τον Σαμαρά, τον Βενιζέλο, τη Φώφη, τον Σταύρο, τον Ρουβά, τις εργοδοτικές ενώσεις, τους καθωσπρέπει οικονομολόγους, τους τραπεζίτες, τα ΜΜΕ της διαπλοκής, το λόμπι του ευρώ, τους αρχιτέκτονες της ελληνικής χρεοκοπίας, τον Ραχόι, τον Γιούνκερ, τον Σουλτς, τη Μούσχουρη, τον Ράμφο, τον Ψινάκη, όλους τους αστέρες του καθεστωτικού μπλοκ να κραυγάζουν υστερικά «ΝΑΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙ! Ναι σε όλα, ναι σε ό,τι νάναι», πώς θα τα καταφέρεις εσύ να φτάσεις όρθιος και ευθυτενής στην κάλπη; Πώς να αντέξεις να διασώσεις όλα τα «όχι» σου, όλα τα «όχι» που ’χεις μαζεμένα από τότε που στάθηκες όρθιος, βρέφος ενός έτους;

Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, παρά μόνο να σταθείς όρθιος, ενάντια στο ρεύμα. Σκέψου λίγο: αυτό που έχεις στην πλάτη σου δεν είναι δικό σου φορτίο. Είναι φορτίο άλλων. Όλων αυτών που συνωθούνται στον κλαυσίγελω του «ναι», στην ιλαροτραγωδία του «μένουμε Ευρώπη». Αυτών που έκαναν πάρτι με τη φούσκα της ευημερίας. Αυτών που έκαναν πάλι πάρτι με τη φούσκα του ευρώ. Των ίδιων που κάνουν για πολλοστή φορά πάρτι με την τσιχλόφουσκα της χρεοκοπίας. Μένουνε Ευρώπη. Εκ του ασφαλούς, βεβαίως. Γιατί έχουν φύγει από την Ελλάδα. Όχι ακριβώς οι ίδιοι. Αλλά τα 110 δισ. των καταθέσεων που έχουν φυγαδεύσει στο Λουξεμβούργο, στο Βερολίνο ή στο Παρίσι. Κι αυτά είναι μόνο αυτά που ξέρουμε, αυτά που παρακολουθεί εδώ και χρόνια ακόμη και ο Ντράγκι online. Για τα άλλα, τα μαύρα κι άραχλα, δεν ξέρω, ρωτήστε τον Γιούνκερ, θα ξέρει καλύτερα.

Πέταξε, λοιπόν, το φορτίο απ’ την πλάτη σου. Φόρτωσέ το στην πλάτη αυτών που τους ανήκει. Στους κατοίκους του «Μενουμευρωπιστάν», αυτής της άγνωστης χώρας που υπερασπίζεται- κατά πως λέει ο Σαμαράς- «σαράντα χρόνια κατακτήσεων». ( Οπ! Για στάκα! Ποιων κατακτήσεων; Αυτών που, κατά την τρόικα, καθιστούν την Ελλάδα failed state και κράτος ανεπίδεκτο 
 μεταρρυθμίσεων; Μενουμευρωπίτες καιμενουμευρωπίτισες! Ξεκαθαρίστε το αυτό, γιατί στην τρόικα δεν αρέσουν οι «κατακτήσεις». Ή η τελευταία 40ετία ήταν το επαίσχυντο άγος της μεταπολίτευσης,της πελατοκρατείας,τηςσυντεχνιοκρατίας, του διεφθαρμένου κράτους και της κλεπτοκρατίας. Ή ήταν μια 40ετία ευρωγκλαμουριάςκαιευρωκατακτήσεων. Τα δυο καλά δεν γίνονται). Εσύ, κάτοικε της No Man’s Land, που ζεις στο υβρίδιο προτεκτοράτου των δανειστών, πολίτη της άλλης, της συντετριμμένης και ταπεινωμένης Ευρώπης, παρία της Γιουρολάνδης, πήγαινε στην κάλπη ανάλαφρος, χωρίς το φορτίο που σε γονάτιζε. Να θυμάσαι πάντα πως η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο. Μην το υπερβάλουμε, άλλωστε. Οι γονείς μας, οι παππούδες και οι προπαππούδες μας υπήρξαν διαδοχικά θύματα της ίδιας αλαζονικής Δύσης. Μόνο που δεν είχαν απέναντί τους ELA, capital controls και άδεια ATM’s, αλλά κανόνια, σφαίρες, ερπύστριες, ναπάλμ και πείνα. Αληθινή πείνα. Αλλά, στάθηκαν όρθιοι. Με τα μεγάλα «όχι» τους, τα «ναι μεν, αλλά…» τους, τις μεγάλες, αιματηρές τους απώλειες. Αλλά όρθιοι. Γιατί η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο.

Μάζεψε όλα τα «όχι» σου και στάσου όρθιος. Όχι στο ψέμα, όχι στην τρομοκρατία, όχι στον πανικό, όχι στη λιτότητα, όχι στην ευρωυστερία, όχι στην ευρωκρατία, όχι στην ευρωυποκρισία, όχι στις κότες, όχι στους ξενέρωτους, όχι στους χέστηδες, όχι στην εθελοδουλεία, όχι στις κωλοτούμπες (τις παρελθούσες και τις επερχόμενες), όχι στο παράνομο χρέος, όχι στην τοκογλυφία των δανειστών, όχι στους ραντιέρηδες, όχι στο ευρώ των τραπεζών, όχι στη χούντα της ΟΝΕ, όχι στην εξόντωση των ηλικιωμένων, όχι στον ευνουχισμό των ωρίμων, όχι στον εξανδραποδισμό των νέων, όχι στις ομιλούσες κεφαλές της διαπλοκής, όχι σε νέο μνημόνιο, όχι στην τρομοκρατία των εργοδοτών, όχι στον φασισμό των αγορών, όχι στην παράδοση της κρατικής κυριαρχίας, όχι στον εκβιασμό της λαϊκής κυριαρχίας, όλα τα όχι του κόσμου συμπυκνωμένα σε ένα και μόνο όρθιο «ΟΧΙ». (Μ’ αρέσει που το «όχι» της Κυριακής είναι τόσο πλουραλιστικό, ο καθένας θα εισφέρει τη δική του σύνθεση από «όχι». Είναι «όχι» πατριωτικό, αλλά είναι και διεθνιστικό, είναι ευρωσκεπτικιστικό, αλλά είναι και ευρωπαϊκό, είναι φιλοκυβερνητικό, αλλά είναι και αντικυβερνητικό, είναι «όχι» θυμωμένο, αλλά είναι και ψύχραιμο, είναι ρομαντικό, αλλά είναι και ρεαλιστικό, είναι και «όχι» αναδρομικό, όλα τα «όχι» που δεν εκστομίστηκαν από το 2010 και μετά από «ναιναίδες» και «νενέκους». Ενώ το «ναι» τους είναι απλώς ένα μονολιθικό, μονόχρωμο, δογματικό, λιπόψυχο «ναι», μια υπογραφή σε λευκή επιταγή με το πιστόλι στον κρόταφο).


Οφείλουμε στους εαυτούς μας ένα όρθιο, καθαρό «όχι». Η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο. Με την οσφυαλγία δεν ξέρω τι παίζει, αλλά θα τ’ αντέξουμε.

Πέμπτη 2 Ιουλίου 2015

Για το δημοψήφισμα, τον τηλεοπτικό λαό και το κίνημα των ΑΤΜ

Για το δημοψήφισμα, τον τηλεοπτικό λαό και το κίνημα των ΑΤΜ

Γράφουν οι Αθανάσιος Γεωργιλάς και Νικόλας Γκίμπης
Το ρολόι της πολιτικής δεν κυλά ποτέ με τον ίδιο χρόνο. Άλλοτε οι δείκτες του γυρνάνε τόσο αργά ώστε δίνουν την αίσθηση μιας ανυπόφορης στασιμότητας. Άλλοτε γυρνάνε πίσω και τότε είναι που η ιστορία γράφει τις πιο βάρβαρες σελίδες της και άλλοτε, όπως τώρα, τα γεγονότα χλευάζουν οποιαδήποτε προσπάθεια επιχειρεί να τα δαμάσει και να τα αναλύσει.
Το τι, ποιος και γιατί το έκανε θα αφήσουμε τον χρόνο να το αποκαλύψει. Επειδή όμως οι εξελίξεις απαιτούν από όλους μας να αναλάβουμε δράση και καθαρή στάση απέναντι τους, γράφουμε γιατί θέλουμε να επισημάνουμε πως από εδώ και πέρα οφείλουμε όλοι να κατανοήσουμε αυτό που έφτασε στο τέλος του και το νέο που πρέπει να αναδυθεί.

sculpture-18142_1920
§
Δεν είναι το δημοψήφισμα που προκαλεί πτωχευτικό γεγονός στη χώρα, αλλά είναι η πτώχευση που έφερε ante portas το δημοψήφισμα ως έξοδο διαφυγής από τις ευθύνες της κυβέρνησης.
§
Επί της αρχής, τα δημοψηφίσματα είναι σημαντικά εργαλεία άμεσης δημοκρατίας και ως τέτοια τα αντιλαμβανόμαστε. Όμως, αναγνωρίζουμε πως μπορούν κάλλιστα από μοχλοί κρίσης και υπέρβασης του αντιπροσωπευτικού κοινοβουλευτισμού να μετατραπούν σε σωτήρες του, όταν τα πράγματα φτάσουν σε αδιέξοδο για τον πρώτο. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου τα δημοψηφίσματα χρησιμοποιούνται ως θεραπευτικές οδοί για ένα αναίμακτο coup d’état της εξουσίας. Όπως και στη συγκεκριμένη περίπτωση όπου ο κος Τσίπρας παίζει τη λύρα του όχι για να χορέψει πεντοζάλη τις αγορές αλλά την ελληνική κοινωνία.
§
Τα δημοψηφίσματα προϋποθέτουν πολιτικά σώματα τα οποία αποφασίζουν και υλοποιούν τα ίδια τις αποφάσεις τους. Το παρόν δημοψήφισμα είναι μέχρι στιγμής δεσμευτικού χαρακτήρα μόνο στη μισή του περίπτωση («ΝΑΙ»), στην άλλη περίπτωση («ΟΧΙ») καλύπτεται από ένα πέπλο «δημιουργικής ασάφειας». Με πυθικούς χρησμούς όμως είναι αδύνατο να συγκροτηθεί μια, έστω και εφήμερη, δημόσια σφαίρα διαβούλευσης. Η ασάφεια αυτή μοναδικό σκοπό έχει να υφαρπάξει την δίκαιη και συναισθηματική απόρριψη του «ΝΑΙ» από το πολιτικό σώμα σε ένα «ΟΧΙ» που ερμηνεύει κατά όπως την βολεύει η κυβέρνηση.
§
Το συγκεκριμένο δημοψήφισμα διαφημίζεται γενικώς και αορίστως ως δυνατότητα να ανοίξει το πεδίο του δημοσίου διαλόγου και της πραγματικής πολιτικής. Πιθανολογούμε πως η έκβασή του μάλλον το ακριβώς αντίθετο θα σημάνει. Σε περίπτωση επικράτησης του «ΝΑΙ», οι Θεσμοί επιτέλους θα βρουν σ’ αυτό το δημοψήφισμα ένα ισχυρό όπλο λαϊκής νομιμοποίησης που τόσο καιρό τους έλειπε ώστε να δικαιολογήσουν την ατζέντα τους, θα πάψουν να είναι διορισμένοι τεχνοκράτες και ο ίδιος ο λαός μέσω της ψήφου του θα τους κηρύξει επίσημους πολιτικούς εκπροσώπους της διαχείρισης του ΑΕΠ και της πολιτικής των μεταρρυθμίσεων. Στην περίπτωση δε του «ΟΧΙ» δίνεται επίσης λευκή επιταγή στην κυβέρνηση να συνεχίσει τους παρασκηνιακούς ερασιτεχνισμούς και ό,τι δεν κατάφερε να της δώσει επί 4 μήνες η λαϊκή εντολή των εκλογών για την έκβαση των διαπραγματεύσεων, ως δια μαγείας θα της το δώσει η λαϊκή εντολή του δημοψηφίσματος.
§
Κατανοούμε γιατί η κυβέρνηση επιλέγει να μεταθέσει την ευθύνη των δικών της διπλωματικών και πολιτικών αποτυχιών στον λαό. Δεν καταλαβαίνουμε γιατί η ΕΕ επιθυμεί την αυτόδιάλυση της. Αν μία χώρα εντός ευρωζώνης πτωχεύσει, αυτό ισοδυναμεί και με την αποτυχία του οράματος της νομισματικής και οικονομικής ένωσης. Και η βαρβαρότητα ενός πιθανολογούμενου περάσματος από την ομοσπονδιακή ενοποίηση της ΕΕ στον κατακερματισμό και την τόνωση του διακρατικού μίσους, κυρίως θα οφείλεται στην υπεροψία των ισχυρών κρατών-μελών και θα επιβεβαιώσει τη διπλοπροσωπία τους.
§
Ο μόνος λόγος που εξηγεί με κάποια λογική βάση αυτήν την αδιαλλαξία δεν είναι οι τεχνο-οικονομικές διαφοροποιήσεις που προέκυψαν στις διαπραγματεύσεις, αλλά το ιδεολογηπτικό σύμπλεγμα του «όλα ή τίποτα». Υπ’ αυτό το πρίσμα ακόμα και μια σοσιαλδημοκρατική μεταρρύθμιση της οικονομίας φαντάζει αδιανόητη. Μπροστά στην αριθμητική ορθοδοξία και τον πραγματίστικο αντικειμενισμό καμιά εναλλακτική ηθικο-πολιτική πρόταση δεν είναι ανεκτή. Η ΕΕ τρίζει τα δόντια του ολοκληρωτισμού στα μούτρα της Ελλάδας.
§
Όσο δε για την ελληνική κοινωνία, αυτή η μονομαχία μεταξύ hard αντικειμενισμού εναντίον light σοσιαλδημοκρατίας την αφορά όσο αφορά και το πρόβατο αναφορικά με το αν θα το κατασπαράξει ο λύκος ή αν θα το σφάξει ο χασάπης.
§
Το ίδιο ακριβώς συμπέρασμα αποπνέει και το δίλημμα του δημοψηφίσματος. Το μπρος γκρεμός («ΝΑΙ») και πίσω ρέμα («ΟΧΙ») καταλήγουν εξίσου στο ίδιο χαντάκι την χώρα.
§
Η ένδεια, η σαστιμάρα και η, για ακόμη μια φορά, κριτική υποστήριξη με τις οποίες αντιμετωπίζουν το αποπλανητικό δημοψήφισμα η Αριστερά και η μαρξιστική διανόηση δείχνουν το πόσο πατούσε στην πραγματικότητα και ο προηγούμενος ριζοσπαστικός λόγος τους. Στην καλύτερη των περιπτώσεων τα αριστερά επιχειρήματα αντιγράφουν τον λόγο του Άδωνη αφού τώρα ανακαλύπτουν πως είναι ανέφικτη η πολιτική και «μένουμε στο ευρώ» και «σκίζουμε τα μνημόνια». Πέρα από ένα αδιανόητο «ΝΑΙ» το οποίο εμπεδώνεται με τη μορφή χωρικής γενοκτονίας, το «ΟΧΙ» επιχειρηματολογεί μεταξύ ενός «διπλωματικού χαρτιού» και «πολιτικού ρίσκου». Τα παραπάνω υποδηλώνουν παντελή απουσία πολιτικής σκέψης και θέλησης για μια οποιαδήποτε πραγματική «αντι – ΝΑΙ» επιλογή.
§
Με λαό θεατή στα γεγονότα το δημοψήφισμα δεν μπορεί παρά να έχει το ειδικό βάρος μιας δημοσκόπησης.
§
Οι μέχρι στιγμής αντιδράσεις του λαού είναι απογοητευτικές και σε κανένα βαθμό δεν μπορούν, ούτε κατά διάνοια, να αντικατοπτρίσουν την πολιτική κρισιμότητα της κατάστασης. Στο ένα άκρο του φάσματος βλέπουμε έναν επικοινωνιακό βομβαρδισμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπέρ της μιας ή της άλλης πρότασης, ο οποίος κορυφώνεται με συλλαλητήρια που περισσότερο θυμίζουν τουριστικές φιέστες σε κάποιο εξωτικό νησί ή πανηγυρισμούς κάποιας νίκης της Εθνικής Ελλάδος, παρά με κοινωνικές δυνάμεις που είναι έτοιμες να επωμιστούν τα βάρη όλων αυτών που ζητούν και διεκδικούν. Στο άλλο άκρο του φάσματος βλέπουμε να επιτελείται ένα άναρχο «από τα κάτω» bank run μέσα στον πανικό, μια ατομικιστική αναδίπλωση δίχως ίχνος πραγματικής αλληλεγγύης του ενός για τον άλλον σε τούτες τις δύσκολες ώρες και ένας διάχυτος αλληλοσπαραγμός.
§
Η κοινωνική σύγχυση, που ευνοείται ακόμη περισσότερο απ’ την queer στάση της κυβέρνησης, δείχνει μια αντίδραση όπου τα θέλουμε όλα χωρίς την παραμικρή θυσία και χωρίς ψεγάδι συνείδησης του ηθικού χρέους που καλούμαστε να αναλάβουμε: και με το ευρώ κάτω απ’ το μαξιλάρι ή σε τραπεζικούς λογαριασμούς του εξωτερικού αλλά και με δυνατό εγχώριο τραπεζικό σύστημα, και στην ευρωζώνη αλλά και χωρίς μνημονιακά μέτρα και δημοσιονομική πειθάρχηση, και αυτοδύναμη εκσυγχρονισμένη ευρωπαϊκή χώρα αλλά και νεοαποικία χρέους, και στο club των δυνατών αλλά και φορολογική κόλαση. Όμως, αργά ή γρήγορα θα πρέπει να κατανοήσουμε πως όλα αυτά μαζί απλά δεν γίνονται και πως πολιτική σημαίνει ακριβώς εκείνες τις κρίσιμες στιγμές που δεν γίνεται να βρεθεί ποσοτική ισοδυναμία για την ανθρώπινη υπόσταση και την ποιότητα της ζωής που διάγουμε, πως, στο τέλος, δεν «είναι όλα σχετικά», αλλά χρειάζεται χωρίς δισταγμούς και αναλογιζόμενοι τη σημασία των αποφάσεών μας να επιλέξουμε κυριολεκτικά μεταξύ «άσπρου» ή «μαύρου».
§
Τα κοινωνικά κινήματα και όλοι όσοι επικαλούνται στα λόγια και στα συνέδρια την υπόθεση της ανθρώπινης χειραφέτησης βρίσκονται στον αυτόματο πιλότο. Ο ακρωτηριασμός της πολιτικής φαντασίας είναι πρόδηλος: likes, tweets, πορείες, συγκεντρώσεις, ανυπόγραφες ανακοινώσεις δίχως πραγματικά κανένα νόημα και δίχως κανέναν πραγματικό αντίκτυπο, μόνο και μόνο για να σέρνουν το πτώμα του παρελθόντος τους και να καλούν την κοινωνία στα μνημόσυνα των επερχόμενων ηττών. Κοινωνικά ιατρεία, φαρμακεία, ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι, αυτοδιαχειριζόμενα μέσα ενημέρωσης, εναλλακτικές πλατφόρμες επικοινωνίας, συλλογικές κουζίνες, αυτοδιευθυνόμενα εργοστάσια και αστικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις παίρνουν τη μορφή του δούρειου ίππου της κυβερνητικής εξουσίας κατά της κοινωνίας αντί να ανοιχτούν στην κοινωνία τώρα που βράζει το σίδερο και κολλάει το ατσάλι, αντί να καλέσουν συνελεύσεις κοινοτήτων και πολιτών για συντονισμό και αντιμετώπιση όλων των έκτακτων ζητημάτων, να καθησυχάσουν και να σταθούν δίπλα σε όλους αυτούς που είναι τα φυσικά πρόσωπα που έχουν κατακρεουργηθεί απ’ την κρίση και όχι κάποιο αφηρημένο επαναστατικό υποκείμενο, να αποδείξουν τις δυνάμεις τους και να νοηματοδοτήσουν με συγκεκριμένο τρόπο το «ΟΧΙ» που ζητούν κατά τ’ άλλα να υπερψηφιστεί.
§
Τα δημοψηφίσματα δεν είναι πανάκεια, ούτε ιερό τοτέμ για να μένουμε προσκολλημένοι λατρευτικά επάνω τους. Αυτό που η χώρα χρειάζεται είναι να αναλάβουμε εμείς οι ίδιοι την αντί-οργάνωση της κοινωνικής ζωής, την επάρκεια στην τοπική οικονομία και τις δικές μας πολιτικές δομές λήψης αποφάσεων. Αυτά δεν αποτελούν πρελούδια ενός επαναστατικού μανιφέστου· είναι οι ελάχιστοι όροι επιβίωσης μιας κοινότητας ανθρώπων και όλα τα ανωτέρω ήταν οι μόνες ικανές και αναγκαίες συνθήκες ώστε να ορίσουνε και το νόημα του «ΝΑΙ» και του «ΟΧΙ» σε αυτό το δημοψήφισμα.
§
Στην παρούσα του μορφή το συγκεκριμένο δημοψήφισμα είναι ένα φιάσκο. Με το «ΝΑΙ» να συμβολίζει μια άνευ όρων παράδοση και την απόλυτη σήψη σε πολιτικό, οικονομικό, ηθικό και ψυχολογικό πεδίο για τις επόμενες δεκαετίες και το «ΟΧΙ» απλώς να επιτείνει το τηλεοπτικό σήριαλ της διαπραγμάτευσης μέχρι να φτάσει η κυβέρνηση σε μια συμφωνία ισοδύναμων εξοντωτικών μέτρων με αυτά που υπερασπίζεται το «ΝΑΙ», η μόνη υπεύθυνη πολιτικά στάση είναι αυτή της αποχής απ’ τις κάλπες. Απονομιμοποιούμε τη διαδικασία του εν λόγω δημοψηφίσματος, απονομιμοποιούμε κατ’ επέκταση την ίδια την ουσία της διαπραγμάτευσης, την καθιστούμε άχρηστη μέσω της αδιαφορίας μας προκειμένου να μπλοκάρουμε οποιονδήποτε διάλογο μεταξύ «Θεσμών» και κυβέρνησης εις το όνομα του ελληνικού λαού. Μόνο μέσω του ξεπεράσματος των υπαρχουσών αντιφάσεων που φέρουν ο τεχνοκρατικός και γραφειοκρατισμός σχεδιασμός των κοινωνικών σχέσεων και η παντελώς αποστασιοποιημένη πολιτική απ’ τις καθημερινές μας αγωνίες θα μπορέσουμε να κοιταχτούμε μεταξύ μας και να δούμε τι θα κάνουμε με τις ζωές μας, στο «εδώ και τώρα» και στο «από εδώ και στο εξής».
http://www.respublica.gr/2015/07/column/%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BB%CE%B1%CF%8C/
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Αναγνώστες