Σάββατο 29 Μαρτίου 2014

Η Εκπαίδευση, τα Ελευθέρια Επαγγέλματα, και ένας Άθλιος Συμβιβασμός

Η Εκπαίδευση, τα Ελευθέρια Επαγγέλματα, και ένας Άθλιος Συμβιβασμός





Διαδήλωση πανηγυρισμού
για την επιτυχή ολοκλήρωση
της εκστρατείας αλφαβητισμού
στην Κούβα, 1961.
Οι διαδηλωτές κρατούν
γιγαντιαία μολύβια.


του James Robb
 



Το αρχαιότερο επάγγελμα στον κόσμο είναι – παρά τη γνωστή λαϊκή ρήση – αυτό του γραφέα. Ο γραφέας εμφανίστηκε στην αρχαιότητα μαζί με τη γραπτή γλώσσα και τους αριθμούς, καθώς η ανάγνωση, η γραφή και η καταμέτρηση είχαν τέτοιες δύσκολες και απαιτούσαν περίπλοκες δεξιότητες, ώστε χρειαζόταν μια ολόκληρη ζωή αφιερωμένη στη μάθηση για να τις κατέχεις . Προφανώς, δεν μπορούσαν όλα τα μέλη της κοινωνίας να περνούν τη ζωή τους με τέτοιες απασχολήσεις - κάποιος έπρεπε ακόμα να κάνει την συγκομιδή των καλλιεργειών, και το άρμεγμα των αγελάδων - και έτσι οι μορφωμένοι γραφείς απέσπασαν μια ξεχωριστή θέση στην εξελισσόμενη κοινωνική ιεραρχία.
 
Οι επαγγελματίες γραφείς, απαλλασσόμενοι από την υποχρέωση για χειρωνακτική εργασία, βρέθηκαν στην πλεονεκτική θέση της αυθεντίας επί του γραπτού λόγου και του μονοπωλίου της, ώστε διαφύλαξαν σθεναρά τις πύλες του επαγγέλματός τους. Ως θεματοφύλακες και ερμηνευτές των νόμων και της γραπτής γνώσης, από όπου εξαρτάται η μοίρα της κοινωνίας, οι γραφείς που μιλούσαν με βασιλιάδες και γαιοκτήμονες τραβήχτηκαν με το μέρος τους, και, αν κρίνουμε από τη Βίβλο, έπεσαν στην πιο βαθιά απέχθεια του παραγωγικού πληθυσμού. (Σύμφωνα με τον Κάουτσκι , ήταν επίσης έμπειροι παραχαράκτες .)

Καλό είναι να το θυμόμαστε αυτό όταν εξετάζουμε τη σημερινή θέση της εκπαίδευσης. Ο Πολιτισμός -.το άθροισμα της ανθρώπινης γνώσης, μάθησης, και κοινής πρακτικής-. είναι τόσο παλιός όσο η ίδια η ανθρωπότητα. Η Εκπαίδευση, από την άλλη πλευρά, ξεκίνησε μόνο με την ταξική κοινωνία, πριν από περίπου δέκα χιλιάδες χρόνια, όταν η παραγωγικότητα της εργασίας αναπτύχθηκε σε τέτοιο σημείο ώστε να μπορεί να στηρίξει μη παραγωγικές τάξεις, και η ισότητα στη φτώχεια, χαρακτηριστικό του πρωτόγονου κομμουνισμού, έφτασε στο τέλος της.



Η εκπαίδευση είναι, από την αυγή της ταξικής κοινωνίας, άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη και τη συντήρηση των λεγόμενων ελευθερίων επαγγελμάτων, των λογίων ειδικών. Πολλά από τα σημερινά ελευθέρια επαγγέλματα έχουν μια αξιοσημείωτη σταθερότητα για χιλιάδες χρόνια - οι γιατροί, οι δάσκαλοι, οι δικηγόροι, οι ιερείς, οι λογιστές, και οι στρατιωτικοί αξιωματούχοι. Το περιεχόμενο των γνώσεών τους έχει αλλάξει με την ανάπτυξη της τεχνολογίας (λιγότερο πάντως για το ιερατείο), αλλά οι κοινωνικοί ρόλοι που επιτελούν είναι ουσιωδώς αμετάβλητοι.


Τα ελευθέρια επαγγέλματα διαφέρουν από τα ειδικευμένα τεχνικά επιτηδεύματα , όχι μόνο ως προς το βαθμό των προνομίων τους, αλλά και κατά το γεγονός ότι δεν επιτελούν καμία παραγωγική εργασία. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποτελούν άχρηστα παράσιτα για την κοινωνία, απεναντίας. Αν επρόκειτο για κάτι τέτοιο, θα είχαν εξαφανιστεί αιώνες πριν. Τη γνώση που ενσωματώνουν την χρειάζεται το σύνολο της κοινωνίας˙ είναι απαραίτητοι - ή τουλάχιστον, ήταν μέχρι τώρα.


Τα ελευθέρια επαγγέλματα ήταν ανέκαθεν αποκλειστικά. Η βάση της αυθεντίας και των προνομίων τους ήταν πάντα το ότι κρατούν για τον εαυτό τους γνώση, που η υπόλοιπη κοινωνία χρειάζεται και στερείται. Δομούν συστήματα ρύθμισης για να εξασφαλίσουν ότι οι γνώσεις και οι ικανότητές τους παρέχονται πάντοτε εν ελλείψει . Τα εκπαιδευτικά συστήματα εξυπηρετώντας την ταξική κοινωνία έχουν χτιστεί γύρω από αυτή τη λειτουργία: εκπαίδευση για λίγους προνομιούχους, όχι εκπαίδευση για τη μεγάλη πλειοψηφία. Ακόμα μέχρι σήμερα η λειτουργία της εκπαίδευσης στην ταξική κοινωνία είναι ο διαχωρισμός του πληθυσμού σε ένα μικρό στρώμα σκεπτόμενων που δεν εργάζονται, και σε μια ευρύτερη μάζα εργαζομένων που δεν σκέφτεται.



Σήμερα, βέβαια, η πρόσβαση στην εκπαίδευση δεν είναι τόσο αποκλεισμένη, όπως ήταν κάποτε. Ως συνέπεια τόσο των τεχνολογικών εξελίξεων όσο και της ταξικής πάλης, έχουν πρόσβαση στη μάθηση ευρύτερα κοινωνικά στρώματα από ό,τι κατά την αρχαιότητα. Με την εφεύρεση της τυπογραφίας και την ευρύτερη λαϊκή πρόσβαση στο γραπτό λόγο, το ελευθέριο επάγγελμα του γραφέα, που είχε βέβαια ήδη εν μέρει συγχωνευθεί με τους δικηγόρους και το ιερατείο, εξαφανίστηκε. Τέτοιες τεχνολογικές εξελίξεις συνεχίζουν να διαβρώνουν το μονοπώλιο της γνώσης στο οποίο στηρίζονται τα ελευθέρια επαγγέλματα. Απολαμβάνω να τσιγκλίζω το γιατρό μου, λέγοντάς του ότι έχω ήδη ψάξει τα συμπτώματα μου στο διαδίκτυο, και ξέρω τι τα προκαλεί. Αν θέλω πραγματικά να τον εξοργίσω του λέω ποιο ακριβώς φάρμακο θέλω να συνταγογραφήσει.

Η μεγαλύτερη διεύρυνση της πρόσβασης στην εκπαίδευση συνέβη κατά τα τελευταία εκατό χρόνια, όχι από την τεχνολογική πρόοδο per se, αλλά ως αποτέλεσμα της πάλης της εργατικής τάξης. Στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα, το Κομμουνιστικό Μανιφέστο έγραψε στο λάβαρό του το δικαίωμα στη δωρεάν εκπαίδευση για όλα τα παιδιά σε δημόσια σχολεία. Εκπαίδευση που χρειάζεται τόσο να είναι ελεύθερη, για να ξεπεραστεί το κύριο μέσο αποκλεισμού, το απαγορευτικό κόστος αγοράς της εκπαίδευσης, όσο και υποχρεωτική, διότι αλλιώς οι οικονομικοί νόμοι της καπιταλιστικής κοινωνίας θα μπορούσαν να λειτουργήσουν έτσι ώστε ακριβώς να εξασφαλίσουν τον αποκλεισμό των παιδιών των εργατών.



Ο αγώνας της εργατικής τάξης για δωρεάν εκπαίδευση για όλους ήταν μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης πάλης για την πλήρη χειραφέτηση της τάξης. Με το άνοιγμα της εκπαίδευσης σε όλους, η εργατική τάξη στόχευσε να καταργήσει το μονοπώλιο στη μάθηση που κατείχε η άρχουσα τάξη και οι «επαγγελματίες» αυλικοί της, και για να σπάσει περαιτέρω το διαχωρισμό της πνευματικής από την χειρωνακτική εργασία, τον οποίο ο Τρότσκι αποκαλεί την κύρια κατάρα της καπιταλιστικής κοινωνίας, και ο οποίος παραλύει εξίσου τη δημιουργικότητα των εργαζομένων και των μη εργαζομένων.
Αυτό που στην πραγματικότητα κερδήθηκε τα επόμενα 150 χρόνια υπολείπονταν κατά πολύ του στόχου της χειραφέτησης. Τα μεγαλύτερα οφέλη επιτεύχθηκαν εκεί όπου οι επαναστατικοί αγώνες προχώρησαν βαθύτερα: τα κέρδη σε μαζικό αλφαβητισμό επιτεύχθηκαν με τη ρωσική επανάσταση του 1917, την κινεζική επανάσταση του 1949, και με το λαμπρό παράδειγμα της κουβανικής επανάστασης του 1959. Σε μικρότερο βαθμό, κέρδη αλφαβητισμού επίσης καταγράφηκαν από τους αντι-αποικιακούς αγώνες σε όλη την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική.


Αλλού, οι αγώνες της εργατικής τάξης σε όλο το δέκατο ένατο και τον εικοστό αιώνα (και το φάντασμα της Ρωσικής επανάστασης) πέτυχαν να αποσπάσουν από την άρχουσα τάξη ένα συμβιβασμό: ιδρύθηκαν δημόσια σχολεία, χρηματοδοτούμενα από το κράτος στη μία ή την άλλη μορφή, σε όλες τις ιμπεριαλιστικές χώρες - αν και κάτω από παραχωρήσεις, με κάθε τρόπο, προς τα θρησκευτικά ιδρύματα. Η δωρεάν, υποχρεωτική εκπαίδευση για όλα τα παιδιά, κερδήθηκε πάντως περισσότερο ή λιγότερο. Οι πύλες των πανεπιστημίων άνοιξαν επίσης λίγο περισσότερο, αλλά η τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αποκλειστική (με την μερική εξαίρεση της Κούβας).
 
Με λίγα λόγια, η πρόσβαση στην εκπαίδευση διευρύνθηκε σημαντικά, αλλά ο ταξικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης συνεχίστηκε. Τα ελευθέρια επαγγέλματα κράτησαν τα εδάφη τους, με ελαφρώς μειωμένα προνόμια. Ο διαχωρισμός της πνευματικής από τη χειρωνακτική εργασία συνέχισε να διευρύνεται. Αντί να στραφεί ενάντια στα θεμέλια της ταξικής κοινωνίας, η «εκπαίδευση για όλους» περιορίστηκε σε μια μικρή αλλαγή˙ σε μια οδό διαφυγής από τις γραμμές της εργατικής τάξης για λίγους τυχερούς, τίποτα περισσότερο.
 
Με την επιταχυνόμενη παρακμή της καπιταλιστικής κοινωνίας σε αυτόν τον αιώνα, αυτός ο συμβιβασμός, όπως και οι άλλοι μεγάλοι συμβιβασμοί που σημάδεψαν το δεύτερο ήμισυ του εικοστού αιώνα - ο Ψυχρός Πόλεμος, η κοινωνική ασφάλιση, η επιδοτούμενη ιατρική περίθαλψη και στέγαση - εξεμέτρησε πια τη χρησιμότητά του και για στις δύο πλευρές. Η δημόσια εκπαίδευση είναι πλέον υπό διαρκή επίθεση, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι επιθέσεις είναι φτάνουν επίσης και στη Νέα Ζηλανδία.



Η επίθεση έχει ήδη περάσει από διάφορες φάσεις διεθνώς, με διαφορετικούς ρυθμούς σε διάφορες χώρες.
 
Τα σχολεία έχουν γίνει ολοένα και πιο υποχρεωτικά και ολοένα λιγότερο δωρεάν. Σε ένα σχολείο της Αγγλίας όπου δίδαξα, είχε συρματοπλέγματα σε όλη την περίμετρο, που δεν βρισκόταν εκεί για να κρατήσουν τους εισβολείς. Εκείνοι οι γονείς που κατά κανόνα δεν κατάφερναν να επιβάλουν στα παιδιά τους να παρακολουθούν τα μαθήματα, διώχθηκαν δικαστικά. Στην αρχή κάθε σχολικού έτους στη Νέα Ζηλανδία εγείρονται συζητήσεις για «δωρεάν» σχολεία που ταπεινώνουν ή αρνούνται την πλήρη συμμετοχή μαθητών που δεν έχουν πληρώσει την απαιτούμενη «δωρεά».
Σε διάφορες μορφές, έχει συσταθεί μια ελεύθερη αγορά ανταγωνιστικών σχολείων, που απαιτεί τα σχολεία να αφιερώσουν το λιγοστό τους χρόνο και τους λιγοστούς τους πόρους για την εμπορική τους προώθηση, για να κλέψουν μαθητές από γειτονικά σχολεία, και για να φουσκώσουν τις στατιστικές των ακαδημαϊκών τους επιτευγμάτων. Νικητές και ηττημένοι σε αυτό τον ανταγωνισμό καθορίζονται όλο και περισσότερο από τις επιδόσεις στις νέες επιβεβλημένες από την κυβέρνηση συνταγές τυποποιημένων εξετάσεων. Η συνέπεια αυτού είναι μια ασφυκτική συρρίκνωση του προγράμματος σπουδών στον εγγραμματισμό και στα μαθηματικά, επειδή μόνο αυτοί οι τομείς μάθησης ελέγχονται στις εξετάσεις, καθώς και μια τεράστια ανακατανομή του χρόνου μάθησης των μαθητών προς την «προετοιμασία για τις εξετάσεις». Το καταπιεστικό καθεστώς των εξετάσεων έχει φτάσει σε τέτοια δυσθεώρητα ύψη στις ΗΠΑ ώστε πολλοί το αποκαλούν μια μορφή παιδικής κακοποίησης.
 
Τα πανεπιστήμια έχουν μετατραπεί σε βιομηχανίες υπηρεσιών, με την αύξηση των εγγραφών, σαρώνοντας δίδακτρα και πουλώντας διπλώματα και πτυχία. Ενώ στο παρελθόν αυτά τα πτυχία παρείχαν εξασφαλισμένη είσοδο σε ένα επάγγελμα, η ίδια η επέκταση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης το κατέστησε αυτό αδύνατο, και έτσι τα πτυχία και οι τίτλοι που διατίθενται στην αγορά έχουν γίνει κομμάτια χαρτιού άκρως αμφιβόλου αξίας. Οι «Βραδιές καριέρας» σε γυμνάσια αυτές τις μέρες μοιάζουν με εμποροπανηγύρεις, όπου δεσπόζουν οι πωλητές από τα πανεπιστήμια (καθώς και μια πληθώρα ανταγωνιστικών επιχειρήσεων που αυτοαποκαλούνται «πάροχοι τριτοβάθμιας») που μαζεύουν ανυπόμονα πελάτες - χωρίς ίχνος μελλοντικού εργοδότη εν όψει, κι ας αφήσουμε κατά μέρος την «καριέρα».
 
Το επάγγελμα που βρίσκεται στο κέντρο της εκπαίδευσης, οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, δέχεται το ίδιο επίθεση, και εξωθείται προς τα κάτω, στο επίπεδο των εργατών. Οι εκπαιδευτικοί, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν εξαναγκαστεί στις πιο ταπεινωτικές μορφές ανταγωνισμού μεταξύ τους, καθώς οι μισθοί τους και η εργασιακή τους ασφάλεια βασίζονται στις επιδόσεις των μαθητών τους στις εξετάσεις. Οι πανεπιστημιακοί όπως και οι εκπαιδευτικοί του σχολείου υποφέρουν όλο και περισσότερο από την ίδια ιδιοτροπία και ανασφάλεια της ορισμένου χρόνου απασχόλησης ως απλοί εργάτες.
 
Η τρέχουσα φάση που ξεδιπλώνεται είναι η ιδιωτικοποίηση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πενόμενα, υποστελεχωμένα και γραφειοκρατικά στραγγαλισμένα δημόσια σχολεία στις ΗΠΑ αίφνης βλέπουν μέρος των εγκαταστάσεών τους να παραδίνονται σε γενναιόδωρα προικισμένες, μη εποπτευόμενες, χρηματοδοτούμενες από το κράτος κερδοσκοπικές επιχειρήσεις τα λεγόμενα Charter Schools, τα οποία πρέπει να ανταγωνιστούν. Το ίδιο πράγμα ακούει στο όνομα academy schools στο Ηνωμένο Βασίλειο και partneship schools στη Νέα Ζηλανδία.. Όσο ανοίγουν charter school, τόσο κλείνουν δημόσια σχολεία.
 
Και οι καπιταλιστές των Charter School δεν είναι οι μόνοι επιχειρηματίες που ρίχνουν το άπληστο βλέμμα τους στα κρατικά κονδύλια που διατίθενται για την εκπαίδευση. Κατασκευαστές υπολογιστών, εταιρίες λογισμικού, εκδότες βιβλίων, έμποροι προσωπικών δεδομένων των μαθητών και άλλοι, συνωστίζονται για να προωθήσουν τα κερδοσκοπικά τους συμφέροντα μέσω των μεταρρυθμίσεων της εκπαίδευσης, ως προμηθευτές του «ενός tablet για κάθε μαθητή», ως εκδότες των τυποποιημένων εξετάσεων, ή του λογισμικό που απαιτείται για τη διαχείριση αυτών των εξετάσεων. Βλέπουν μια μεγάλη αγελάδα μετρητών που χρειάζεται άρμεγμα.
 
Μερικοί έντιμοι εκπαιδευτικοί έχουν ρητά εκφραστεί εναντίον της διάλυσης της δημόσιας εκπαίδευσης, παρουσιάζοντας σαφείς αποδείξεις για τη ζημία που αυτές οι «μεταρρυθμίσεις» προκαλούν στα παιδιά, ξεμπροστιάζοντας τις πολιτικές δικαιολογίες και τις επιλεκτικές «αποδείξεις» που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξή τους. Μια τέτοια φωνή είναι εκείνη της Diane Ravitch, της οποίας το πρόσφατο βιβλίο Reign of Error και το συναφές του blog έχουν γίνει πόλος αντιπολίτευσης στις εκπαιδευτικές «μεταρρυθμίσεις» στις ΗΠΑ. Η Ravitch είναι μια ενδιαφέρουσα περίπτωση: ήταν κάποτε μια υψηλόβαθμη αξιωματούχος στη διοίκηση της εκπαίδευσης στην κυβέρνηση Ρέιγκαν, και πρώιμη υπέρμαχος των μεταρρυθμίσεων αυτών. Χρειάστηκε να υποβληθεί σε μια βαθιά εσωτερική πάλη για να σχηματίσει τις τωρινές της πεποιθήσεις, για να μην αναφέρουμε τη ρήξη με φίλους και συναδέλφους από το παρελθόν της. Το βιβλίο της κομίζει, κατά συνέπεια, μια ισχυρή πεποίθηση.
Η καλύτερη κριτική της γλώσσας και των πολιτικών δικαιολογήσεων αυτής της επίθεσης, στο πλαίσιο της Νέας Ζηλανδίας που έχω διαβάσει είναι αυτό το blog από την Jolisa Gracewood.
 
Η γενική γραμμή αυτών των κριτικών είναι ότι σε αντίθεση με την προπαγάνδα των «μεταρρυθμιστών» της εκπαίδευσης, που εμπορεύεται τον πανικό ισχυριζόμενη ότι υπάρχει κρίση στον τομέα της εκπαίδευσης, τα σχολεία στην πραγματικότητα κάνουν καλύτερη δουλειά από ποτέ, και οι «μεταρρυθμίσεις» πρόκειται μόνο να προκαλέσουν ζημιά σε αυτό κατά βάση υγιές σύστημα. Η Diane Ravitch υποστηρίζει με πολύ πειστικό τρόπο αυτή τη θέση, επειδή υπάρχει στις ΗΠΑ ένα ασυνήθιστα αντικειμενικό μέτρο το οποίο έχει απεικονίσει τις επιδόσεις των μαθητών σε ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, και είναι σχετικά ανεπηρέαστο από την «αποβλάκωση» των προτύπων, τη μεροληπτική επιλογή, και άλλους παράγοντες που καθιστούν τόσο αμφιλεγόμενα τα περισσότερα εκπαιδευτικά δεδομένα. Όχι μόνο ο μέσος όρος των επιδόσεων των μαθητών έχει ανέβει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά υπήρξε επίσης ουσιαστική πρόοδος, πιο πρόσφατα, στη μείωση των φυλετικών ανισοτήτων του παρελθόντος.
 
Ωστόσο, η υπεράσπιση του συμβιβασμού του εικοστού αιώνα δεν είναι μια ισχυρή θέση. Υπάρχει μια κρίση στην εκπαίδευση. Δεν είναι τόσο μια κρίση εκείνου το οποίο κάνουν τα σχολεία, αλλά μια κρίση της ταξικής κοινωνίας την οποία υπηρετεί το εκπαιδευτικό σύστημα. Η καπιταλιστική τάξη δεν είχε ποτέ καμία ανάγκη για καθολική εκπαίδευση. Με κέρδη τους υπό πίεση, και τώρα που οι οργανώσεις της εργατικής τάξης έχουν απωθηθεί και οπισθοχωρήσει αρκετά, δεν βλέπουν κανένα λόγο για να συνεχίσουν να ξοδεύουν χρήματα για την καθολική εκπαίδευση. Έχουν με σαφήνεια επισημάνει ότι στο εξής, θα εξασφαλίσουν ότι τα δικά τους παιδιά θα λαμβάνουν μια εκπαίδευση, μαζί και τα παιδιά οποιουδήποτε άλλου αντέχει να πληρώσει, και αυτό είναι όλο.
Τα ελευθέρια επαγγέλματα, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών, θα είναι ανίσχυρα να προβάλουν οποιαδήποτε σοβαρή αντίσταση σε αυτή την επίθεση στη δημόσια εκπαίδευση, επειδή το είδος της εκπαίδευσης που υπερασπίζονται, και πάνω στην οποία στηρίζονται τα επαγγέλματά τους, είναι ακριβώς η ταξική εκπαίδευση που αποκλείει τη συντριπτική πλειοψηφία των εργατών. Έτσι, όταν δημαγωγικά οι «μεταρρυθμιστές» της εκπαίδευσης ισχυρίζονται, ότι «τα σχολεία κάνουν τα παιδιά σας να αποτυγχάνουν. Κάτι πρέπει να γίνει!» και οι υπερασπιστές της δημόσιας εκπαίδευσης απαντούν, «Όχι, τα σχολεία τα πάνε μια χαρά», είναι οι μεταρρυθμιστές εκείνοι που τείνουν να αποκτούν ακροατήριο μέσα στην εργατική τάξη. Επειδή όσο καλύτερα κι αν είναι τα σχολεία που έχουμε - και αποδέχομαι τις αποδείξεις της Diane Ravitch στο σημείο αυτό – το αστικό εκπαιδευτικό σύστημα πράγματι οδηγεί στην αποτυχία την εργατική τάξη και το ίδιο έκανε πάντα.
Η εργατική τάξη εξακολουθεί να απορροφά αυτό το τεράστιο πλήγμα στην εκπαίδευση. Η φωνή της δεν έχει ακόμη ακουστεί σε αυτή τη συζήτηση. Όταν παρεμβαίνει στον αγώνα για την εκπαίδευση, δεν το κάνει για να υπερασπιστεί τα διεφθαρμένα πανεπιστήμια, ή τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων τους, ούτε θα το κάνει για να προσπαθήσει να μπαλώσει τον άθλιο συμβιβασμό του εικοστού αιώνα. 

Θα είναι ένας αγώνας για την επανίδρυση της εκπαίδευσης για όλους, ας είναι σίγουρο, αλλά θα είναι επίσης ένας αγώνας για την ανατροπή της ταξικής κοινωνίας και του όλου εκπαιδευτικού συστήματος, που ενισχύει αυτή την κοινωνία. Θα αγωνιστεί για μία δια βίου εκπαίδευση, και για το συνδυασμό της εκπαίδευσης με τη βιομηχανική παραγωγή (το άλλο μεγάλο μέτρο του Κομμουνιστικού Μανιφέστου, αλλά σχεδόν ξεχασμένο -. αν εξαιρέσει κανείς τις τερατώδεις καρικατούρες που επέβαλαν τα σταλινικά καθεστώτα του περασμένου αιώνα) Όταν η εργατική τάξη μπει στον αγώνα πάνω σε αυτές τις γραμμές, είναι σίγουρο στοίχημα ότι οι καλύτεροι εκπαιδευτικοί και άλλοι ελευθεροεπαγγελματίες θα αγωνίζονται στο πλευρό της. http://red-traverso.blogspot.gr/2014/03/blog-post_29.html

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

Καλή Αναστά(τω)ση


375045_308390515961103_559288532_n
Ακόμα και το πιο καλοκάγαθο αστείο είναι ικανό να τινάξει στον αέρα το μυαλό του θρησκευόμενου ανθρώπου. Για παράδειγμα, η αμφισβήτηση ακόμα και των πιο γελοίων χριστιανικών μύθων, η παραμικρή βλαστήμια, η διακωμώδηση και των πιο σχιζοφρενικόμορφων θρησκευτικών παραδοχών, είναι ικανή να προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων. Αρχίζουν οι τσιρίδες του είδους «να σέβεσαι τα πιστεύω μου αν θες να μην είσαι δογματικός, αλλά ένας πραγματικός αναρχικός». Διάφορα τέτοια ξεστομίζουν γεμάτοι ικανοποίηση για την εξυπνάδα τους και την πιστοποιημένη δημοκρατικότητά τους οι διάφοροι πασιφιστές. Βλέπετε, το να ζητήσει κάποιος σεβασμό για τα «Πιστεύω» του, υπονοεί ότι και αυτός σέβεται τα δικά σου γιατί «η ελευθερία σου τελειώνει εκεί που αρχίζει η δική μου»… Στο συγκεκριμένο ζήτημα απαντάω ξεκάθαρα και χωρίς αναστολές: Αρχίδια!
Γιατί, αντίθετα με τη δική τους, η δική μου ελευθερία αρχίζει εκεί που αρχίζει και η δική τους. Επίσης, αν η δική τους ελευθερία σημαίνει την δική μου καταπίεση, η δική μου ελευθερία σημαίνει την αντίδραση στην καταπίεση αυτή: Έχω κάθε δικαίωμα να βρίζω και να ειρωνεύομαι όποια θρησκεία θέλω και κάθε πιστό, όπως και ο ίδιος ο πιστός θα στραφεί εναντίον μου όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Πότε, αλήθεια, με σεβάστηκε εμένα το χριστιανικό σινάφι; Όταν με βάφτισαν ενώ όλη μου η οικογένεια σιχτίριζε, προκειμένου να μην με αντιμετωπίζουν διαφορετικά στο σχολείο; Όταν πέρασα ατελείωτες ώρες στα μαθητικά μου χρόνια, να πρέπει να διαβάζω τις πιο εξωφρενικές (για το δικό μου μυαλό), σεξιστικές ανοησίες που εμπεριέχονταν στα βιβλία θρησκευτικών; Στο στρατό; στη φυλακή; στο δικαστήριο; Όταν κατάκοπος ή άρρωστος ή απλώς άκεφος, είμαι υποχρεωμένος να ακούω τις σιχαμερές καμπάνες και τις φάλτσες ψαλμωδίες κάθε Κυριακή πρωί; Όταν συναντάω σε μέσα μεταφοράς επιγραφές όπως «ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟC», που στην ουσία πρόκειται για μηδενικό σεβασμό ακόμη και στο αναντίρρητο δικαίωμα της ανεξιθρησκείας, αν όχι προτροπή σε μαζική βία; Πότε αναγνώρισε τις δικές μου ελευθερίες το βρωμερό σινάφι της (Β)οθροδοξίας κι ο όχλος που την υποστηρίζει, όταν κατά τη διάρκεια της μεγάλης εβδομάδας μ’ εξαναγκάζει να πέσω σε κατάθλιψη λόγω των «παθών του θεανθρώπου» και μου περιορίζει τη δημόσια συμπεριφορά έτσι ώστε να μην «προκαλώ τα θεία»; Η απάντηση είναι απλή: Ποτέ! Γιατί να τους σεβαστώ εγώ; Όσοι επιβάλλονται με τις πλάτες του Κράτους και της παρ’ αυτώ Εκκλησίας (1.700 χρόνια παράλληλης εξουσίας και διαπλοκής μεταξύ κοσμικών και επουράνιων αφεντάδων δεν είναι και λίγα) είναι τελείως τρελό να έχουν την απαίτηση από εμένα να κάνω αυτό που υποτίθεται ότι έκανε ο μυθικός τους ήρωας (αγάπη και κατανόηση για όλους και για όλα), ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που έκαναν και αυτοί και ο συμβολικός τους Κύριος Υμών Ιησούς Χριστός, ήταν να μου κάθονται στο σβέρκο, άμεσα ή έμμεσα, κάθε στιγμή της ζωής μου. Μην μιλήσω για την φοροδιαφυγή: τη στιγμή που ολόκληρη η κοινωνία αγκομαχά, η αριστοκρατία της (Β)οθρόδοξης Εκκλησίας αρνείται να πληρώσει δεκάρα για το δημόσιο ταμείο (όπως και ποτέ της δεν πλήρωσε) ενώ εγώ έχω υποστεί δραματικές μειώσεις στις αποδοχές μου (στους μισθωτούς οι μειώσεις αυτές φτάνουν μέχρι και στο 50%) και φορολογούμαι ακόμα και όταν αναπνέω.
Υπάρχουν όμως κι άλλοι, που εγώ τους θεωρώ πιο «επικίνδυνους». Κι αυτό όχι γιατί είναι «χειρότεροι» άνθρωποι στην καθημερινότητα, όχι γιατί είναι ελληνορθόδοξοι φασίστες ή γιατί ανήκουν στον χριστιανικό σκοταδιστικό όχλο, αλλά γιατί, αντίθετα, ενώ (αυτο)παρουσιάζονται ως πολιτικοί σύμμαχοι ή ακόμα και ως «σύντροφοι», γίνονται φορείς της πιο μεγάλης σύγχυσης και πλάνης, την οποία, συνειδητά ή ασυνείδητα μεταφέρουν στην πολιτική. «Αναρχο»χριστιανοί, ή άλλοι τύποι που μέσα στη θολούρα, τη σύγχυση και το κομφούζιο της εποχής, υποστηρίζουν απόψεις καταφανώς ανισόρροπες, ιστορικά αδικαίωτες, λογικά αλυσιτελείς: «Ο Χριστός ήταν ο πρώτος Αναρχικός», «Σε μια εποχή σκοταδισμού Αυτός διατύπωσε τις πρώτες αναρχικές ιδέες», «ο Χριστός είπε σωστά πράγματα – άλλο αν μετά τα εκμεταλλεύτηκαν για να βγάλουν λεφτά», ή «Σαν αναρχικός είμαι ελεύθερος να πιστεύω όπου και ό,τι θέλω» κ.α. που κινούνται σ’ αυτό το πνεύμα. Ρωτάμε, λοιπόν, (οι άθεοι): πότε έγραψε βιβλίο ο Ιησούς και δεν το ξέρουμε εμείς; Ποιοί και πότε έγραψαν αυτά που υποτίθεται ότι είπε; Ποιές αξιόπιστες μαρτυρίες υπάρχουν για την ύπαρξη ενός ιστορικού προσώπου με τα εντελώς συγκεκριμένα χαρακτηριστικά; Πόσοι εκατοντάδες άνθρωποι δεν εξέφρασαν παρόμοιες αρχές πριν από αυτόν, στην κλασσική Ελλάδα ή και αλλού; Και τόσες ανοησίες που είπε, παράλληλα με τις «αναρχικές» δηλώσεις του (γύρνα και το άλλο μάγουλο, ακολούθησέ με και θα σωθείς, εγώ είμαι το φως κλπ.), πώς θα πρέπει να τις αξιολογήσουμε;
Επίσης, αναρχία δεν σημαίνει ότι αυθαίρετα μπορώ να πιστεύω ό,τι θέλω! Με αυτή τη λογική και ο αυτοαποκαλούμενος αναρχικός που πιστεύει παράλληλα στον καπιταλισμό («αναρχο»καπιταλιστής), ή στην αξία του έθνους («αναρχο»εθνικιστής), ή που υποστηρίζει με τυφλό μένος τον Ισλαμικό φονταμενταλισμό μόνο και μόνο επειδή φέρει την ταμπέλα του «αντι-ιμπεριαλισμού» είναι μια χαρά αναρχικός και δεν πειράζει που έχει αναιρέσει όλες τις βασικές αναρχικές παραδοχές. Δηλαδή, αν η πρόταση «αναρχικός είμαι – έχω ελευθερία να πιστεύω ό,τι θέλω» ίσχυε, θα έπρεπε ταυτόχρονα να ισχύει και η «αναρχικός είμαι αλλά είμαι και πατριώτης», η «αναρχικός είμαι αλλά είμαι και οπαδός της οικονομικής ελευθερίας και της ατομικής ιδιοκτησίας», η «αναρχικός είμαι αλλά οι μετανάστες μου την δίνουν», η «αναρχικός είμαι αλλά πιστεύω σε μία υπερβατική τάξη πραγμάτων την οποία δεν μπορώ να εξηγήσω και την δέχομαι αξιωματικά», καταλήγοντας στο «αναρχικός είμαι αλλά υπάρχει μια επουράνια, αόριστη, ανεξήγητη εξουσία που αποδέχομαι», δηλαδή στο «αναρχικός είμαι αλλά δέχομαι να έχω κάποιο αφεντικό». Όχι! Ο «αναρχο»χριστιανός δεν είναι αναρχικός. Είναι μόνο χριστιανός. Έτοιμος να υιοθετήσει τις πιο αλλόκοτες πολιτικές και ιστορικές ερμηνείες, επιρρεπής σε θεωρίες συνωμοσίας και αναλύσεις της συμφοράς όπως οι παραληρηματικές θεωρίες περί κυβερνώσας (σατανικών προθέσεων) Ν.Τ.Π, για τις προφητείες περί σωτηρίας της (β)ρωμιοσύνης, όπως έλεγε και ο Γέροντας Παστίτσιος κλπ. Ο «αναρχικός» όμως, που σκέφτεται όπως ο ψηφοφόρος των ΑΝ.ΕΛ. (για να μην ειπωθεί τίποτα χειρότερο) απλώς δεν είναι αναρχικός, ακόμα κι αν κατ’ αρχήν έχει καλές προθέσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εχθρός, κακός, κατάπτυστος κλπ. Σημαίνει αυτό που σημαίνει: δεν είναι αναρχικός, δεν προσπαθεί να χειραφετηθεί και, φυσικά, ούτε πρόκειται να χειραφετηθεί ποτέ, εκτός αν αφήσει κατά μέρους τις μεταφυσικές του ανησυχίες, μακριά από τα δημόσια ζητήματα, μακριά από τα εγκόσμια, όπως την κοινωνική επανάσταση που (υποτίθεται ;) ότι επιθυμεί. Μόνο αν πάψει να ετεροκαθορίζεται (όντας παραδομένος στο φόβο αναζητά επουράνιες λύσεις για βασικά προβλήματα που αφορούν τον ίδιο και την κοινωνία), μόνο αν πάψει να πορεύεται με βάση ένα ηθικό σύστημα που του επιβλήθηκε ασυναίσθητα και, κατά κάποιο τρόπο, ερήμην του – το οποίο ως ουρανοκατέβατο, είναι ανέλεγκτο ακόμα και από τον ίδιο, και συνεπώς η υιοθέτησή του είναι τελείως άγνωστο πού θα μπορούσε να οδηγήσει. Γιατί η αποδοχή της ύπαρξης ανώτερων δυνάμεων, η αποδοχή άνωθεν ηθικών συστημάτων, η ανοχή της ετερονομίας, ταυτίζεται με την εκούσια απεμπόληση κάθε πιθανότητας για ελεύθερη σκέψη και κοινωνική, ηθική, και ατομική χειραφέτηση.
Προσωπικά δεν έχω εμπιστοσύνη ούτε στον πασιφιστή «σύντροφο» αλλά ούτε και στον άλλο που, για παράδειγμα, σε μια σύγκρουση με την Αστυνομία θα πιστεύει ότι είναι ο στρατιώτης του Καλού, ένας άγγελος, που πολεμάει το μπάτσο-όργανο του Σατανά (κυκλοφορούν και σχετικά αφισάκια που παρουσιάζουν τον αναρχικό σαν τον Γαβριήλ και τον μπάτσο σαν τον Μαμμωνά…). Αυτό το σκεπτικό λοιπόν, δεν είναι πολιτικό, δεν είναι ούτε καν συναισθηματικό, αλλά πρόκειται για ένα είδος τυφλού, προσωπικού ανομολόγητου ναρκισσιστικού φόβου και μιας άρνησης αντιμετώπισης της πραγματικότητας με πραγματικά ριζοσπαστικούς κι επαναστατικούς όρους. Όχι, τέτοιοι άνθρωποι δεν έχουν εναλλακτικά προτάγματα. Έχουν αδυναμία ερμηνείας του κόσμου και των πραγμάτων και άρα, δεν είναι, δεν μπορεί να είναι πολιτικά/κινηματικά έμπιστοι. Ετεροκαθορίζονται και αυτοί, όπως ακριβώς και το Χριστεπώνυμο πλήθος, από κάποιου είδους φετίχ, από κάποια τζιχάντ ενάντια σε κάτι που δεν έχουν προσπαθήσει ίσως ποτέ να το καταλάβουν, πέρα από τις κατωτάτου επιπέδου μπροσούρες του Περισσού που διάβαζαν πριν απογαλακτιστούν από το Σταλινικό σύνδρομο της εφηβείας. Ούτε είναι δυνατόν να ισχύει μια κατάσταση κατά την οποία ο θρησκευόμενος έχει την πίστη του αλλά κοινωνικά λειτουργεί ανεξάρτητα από αυτήν. Ως κοινωνικό ον, ο θρησκευόμενος διαχέει την υπερφυσική κακομοιριά του παντού. Αν ζούσε απομονωμένος, κάθε πίστη θα ήταν όντως, προσωπική υπόθεση, μη επιδεκτική κριτικής, ακριβώς όμως (και μόνο) επειδή η θρησκευτικότητα δεν θα μπορούσε να αποκτήσει κοινωνική διάσταση.
Θα ρωτήσουν κάποιοι: δηλαδή η αναρχία είναι ένα κλειστό σύστημα, που δεν εξελίσσεται, δεν ανέχεται την διαφορετικότητα, απορρίπτει όσους έχουν μεταφυσικούς καημούς, είναι μια σέκτα άθεων; Όχι βέβαια! Δεν υπάρχει αναρχόμετρο ούτε «αντικειμενικά κριτήρια αναρχικότητας». Αναρχία σημαίνει το αντίθετο: ελευθερία σκέψης και προσπάθεια για ατομική και κοινωνική χειραφέτηση με σκοπό μια αυτοθεσμιζόμενη κοινωνία ισότητας, ελευθερίας, αλληλεγγύης. Υπάρχουν όμως κάποια μέτρα και κάποια σταθμά! Σε αυτό τον κόσμο δεν είναι όλα υποκειμενικά. Η επιδίωξη της αναρχίας όπως ορίστηκε παραπάνω, με μεθόδους που ως πρώτη παραδοχή έχουν την μη χειραφετημένη (την μεταφυσική, άνωθεν εκπορευόμενη, δοτή) σκέψη, είναι καταδικασμένη σε παταγώδη αποτυχία. Και κάθε πολιτικό ρεύμα, ιδεολογία, κοσμοθεωρία που ιεροποιείται και συνεπώς, στατικοποιείται, μεταμορφωνόμενο σε θρησκεία, είναι εξίσου φορέας συντήρησης και αποβλάκωσης όπως και οι κλασσικές θρησκείες. Η μη αποδοχή λοιπόν της μεταφυσικής διάστασης της ζωής δεν σημαίνει σεχταρισμό, αλλά απεναντίας, εγρήγορση και υπεράσπιση της δυνατότητας για συνεχή αυτοκριτική, αυτοέλεγχο, αυτοθέσμιση. Μεταφυσικές τάσεις, οργανωμένες θρησκείες και Αναρχία είναι έννοιες εντελώς και οριστικά ασυμβίβαστες.
Συμπερασματικά: Το κύριο πρόβλημα δεν είναι οι θεσμισμένες θρησκείες. Ούτε η διαφθορά των εκκλησιών. Ούτε η βλακεία ή η απατεωνιά (αναλόγως την περίπτωση) των παπάδων. Ούτε η αναντιστοιχία μεταξύ έργων και λόγων των θρησκευόμενων. Το πρόβλημα είναι η θρησκευτικότητα καθεαυτή ή, οι αιτίες που σπρώχνουν τον άνθρωπο να υιοθετήσει μια θρησκευτική ταυτότητα, δηλαδή ο φόβος και η αβεβαιότητα για το τί επικρατεί μετά το θάνατο, τα αναπάντητα ερωτήματα όπως: γιατί η ζωή είναι τόσο μικρή; Η πίστη στο υπερβατικό. Οι μεταφυσικές ανησυχίες. Ο προκατασκευασμένος «Θεός» ο ίδιος, ως έννοια και ως σύμβολο• ως ένα εγκεφαλικό παράσιτο που τρώει το μυαλό, που καταστρέφει την δημιουργική φαντασία, την χαρά, το χιούμορ, την διεισδυτική σκέψη, την πιθανότητα για προσωπική (επομένως και για συλλογική) χειραφέτηση.
Τέλος, υπάρχουν και κάποιοι που αναφερόμενοι στον αθεϊσμό κάνουν λόγο για την «αθεϊστική θρησκεία». Το επιχείρημα θα ήταν γελοίο αν δεν ήταν απλώς ανέντιμο και γλοιώδες. Πόσο εύκολο είναι όταν ο πιστός δεν μπορεί να κατανοήσει τον κόσμο παρά μόνο με ξένα (ετεροκαθορισμένα και άρα ελαττωματικά) εργαλεία, να επιχειρήσει να κρίνει τον άλλο με τα δικά του κριτήρια, τα μοναδικά που έχει, δηλαδή ένα – άρα κανένα – συγχέοντας την ελευθερία και ελεύθερη βούληση του άθεου με την κατ’ επίφαση δική του ελευθερία και ελεύθερη βούληση σε ένα αξιακό σύστημα στο οποίο εκ των προτέρων έχει δηλώσει υποταγή, παίζοντας το ρόλο που του επιφύλαξαν σε μια ακαταλαβίστικη υπερβατική τάξη….
Όχι πιστοί! Είμαι άθεος σημαίνει είμαι άθεος και δεν είμαι θρήσκος. Ούτε με καθιστά θρήσκο, φανατικό ή ζηλωτή το γεγονός ότι για να νιώσετε λιγότερο αβοήθητοι σε αυτόν τον ακατανόητο (για εσάς) κόσμο έχετε την τάση να κατατάσσετε τους πάντες και τα πάντα με βάση την δική σας άλογη θρησκευτική λογική. Γιατί η διαφορά μου είναι ότι εγώ δεν αυτοαναιρούμαι ήδη από το πρώτο συστατικό της προσωπικότητάς μου. Γιατί εγώ μπορώ να εξηγήσω τον πανικό σας και την θανατοφοβία σας (τις δυνάμεις που παρέδωσαν το μυαλό σας στην θρησκευτικότητα και τον ετεροκαθορισμό) κι εγώ γλίτωσα από αυτή την αθλιότητα ή τουλάχιστον προσπαθώ και πιστέψτε με δεν είναι ούτε εύκολο, ούτε ευχάριστο πάντοτε, αλλά τα αποτελέσματα είναι λυτρωτικά, κάτι σαν ψυχανάλυση όπου ο ίδιος ο ψυχαναλυτής είναι ο εαυτός μου, με τον οποίο συμφιλιώνομαι πλήρως όταν έρθει η στιγμή να συλλογιστώ και να βρω απαντήσεις. Ενώ εσείς που με κατηγορείτε ως το μέγα πρόβλημα της κοινωνίας, ως πράκτορα των Εβραίων, του Σόρος, των μασόνων που μας ψεκάζουν, δεν τολμάτε (ή δεν μπορείτε καν) να μιλήσετε για τον δικό σας πανικό και συνεπώς δεν σας ενδιαφέρει να σκεφτείτε και για τα αδύνατα σημεία όσων δεν είναι σαν κι εσάς. Γιατί εγώ μπορώ να πω ότι όχι μόνο ο Θεός (και οι Θεοί), ο Χριστός, ο Πρωθυπουργός, ο Καθοδηγητής του Κόμματος ή ο Μέντορας της αναρχικής συλλογικότητας αλλά και ο πατέρας μου ο ίδιος είναι βαρίδια εξουσίας και στενοχώριας. Και σκατά στο λάκκο τους.
Ενώ όλοι εσείς έχετε ιερά και όσια.
Ο άσωτος υιός μπορεί να ελπίζει πως θα επαναστατήσει και ότι θα χειραφετηθεί, μόνο όσο παραμένει άσωτος.
Ο θρησκευόμενος είναι γέρος από κούνια και πεθαίνει γέρος.
Ο άθεος απλώς πεθαίνει με την ικανοποίηση ότι προσπάθησε να σκεφτεί.
Έτσι κι αλλιώς, δεν μένει τίποτα στο τέλος
http://eagainst.com/articles/nogo/

Τετάρτη 19 Μαρτίου 2014

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΗΣΤΕΙΑ ΣΤΟ ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ Ε.Α.Μ......(Ο ΚΑΡΑΛΙΒΑΝΟΣ)[ΛΗΣΤΑΡΧΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΗΣΤΕΙΑΜέρος Ε΄]

από την κοινωνική ληστεία στο αντάρτικο
Στις αρχές της δεκαετίας του '30, η κοινωνική ληστεία είχε δεχτεί ιδιαίτερα σοβαρά πλήγματα από τους διωκτικούς μηχανισμούς ενός όλο και πιο οργανωμένου κράτους. Οι ελάχιστες εναπομείνουσες ομάδες είναι πλέον ολιγάριθες (από δύο έως δέκα το πολύ άτομα), αφού η μετακίνηση τους γίνεται μια υπόθεση ολοένα και πιο δύσκολη.
Ωστόσο, ενώ η ληστεία είχε περίπου εξαφανιστεί προς τα μέσα της δεκαετίας αυτής, στα χρόνια της Κατοχής αναζωπυρώθηκε ως κοι­νωνική πρακτική. Η σκληρή αντιπαράθεση με τις δυνάμεις κατοχής έσπρωξε αρκετά ανυπότακτα κεφάλια να πάρουν πρώτοι το δρόμο προς το βουνό. Οι πρώτοι αυτοί ένοπλοι ληστές (Κοντολαταίοι, Καραλιβαναίοι, Βελεντζαίοι, Στάθης και Ολγα Τζιβάρα. Πλιάτσικο-λούκας, κ.α.) έδρασαν κυρίως στην ορεινή περιοχή μεταξύ Λαμίας και Αμφισσας. Στην Ιδια περιοχή, λίγο αργότερα, εμφανίστηκαν και οι πρώτες οργανωμένες αντάρτικες δυνάμεις υπό την ηγεσία του Αρη Βελουχιώτη Οι αντάρτες πέρασαν από λαϊκό δικαστήριο τις ληστρικές συμμορίες και όσους προσχώρησαν ο' αυτές (Καραλιβαναίοι, Κο­ντολαταίοι, Πολύχρονοι) τους ενσωμάτωσαν, ενώ όσοι δεν το δέχτηκαν [Στάθης και Όλγα Τζιβάρα. Βλαχόγιαννος, κ.α.) τους εκτέλεσαν.
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η πρώτη συνάντηση του τακτικού αντάρ­τικου με τους ληστές και εξίσου αντάρτες στη συνέχεια Καραλι-βαναίους, όπως την περιγράφει ο Δ,Δημητρίου στο βιβλίο του Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης:
"Πιο μπρος ακόμα, ο ψηλός και πυκνός ελατός. Είχε μέρος καθαρό από κάτω και παχύ ίσκιο. Είδαμε ιότε εκεί, άλλους τέσοερεις-ηέντε νομαιαίους, οι δυο-τρεις κάθονταν σε μεγάλα λιθάρια. Οι Καραλιβαναίοι! Αναπηδήσαμε με δέος. Ήσαν άγριοι και απροσπέλαστοι. Σχεδόν δε γύρισαν ναμσς κοιτάξουν. Κύλη­σαν μόνο αργά ια ασπράδια των ματιών τους απάνω μας. Σου πιανόταν η ανάσα να τους βλέπεις.[στην φωτ/α οι Καραλιβαναίοι]
Ο Καραλίβανος, μαύρος σαν καψαλισμένος, κορμί σαν παλαι­στής, κοντός, το μάτι του έκοβε σαν ατσάλι, τα γένια ίου αριά και δίνανε μια διαβολική έκφραση στο μούτρο του. Τα μαλλιά αριά κι αυτά, μαύρα και ίαια έπεφταν μπροστά στα μούτρα του χωρισμένα στα δυο, σαν να τα είχε ρίξει επίτηδες αν γίνει πιο άγριος, και μας έριξε ένα βλέμμα μέσα ατϊαυτά. Κρατούσε το όπλο του οριζόντιο στο γύναια, φορούσε ντρίλινη καμιζόλα και χακί περιακελίδα, η ποδεσιά ιου τσαρούχι καουτοουκένιο με μια σπονούλσ φούντα μπροστά αριά κι αυτή σαν τα γένια του. Η αρματωσιά του, ούτε και μπορεί να περάσει οπό το νου ανθρώ­που, πόσα αλύσια και πόσα μπιχλιμπίδια, πούλιες και ασήμια είχε αρμάθα απάνω του. Οι φυοιγγοθ;ήκες του βαριές, σταυ­ρωτές, όλο μεράκι. Τρόμαξα με το βλέμμα του. σαν απολειφάδια μας είδεΟ Μπόφας. λίγο πιο πίσω. τελείως αλλιώπκος Καθότανε κι αυτός σ ενα λιθάρι. Πιο λαμπερός. Με πιο γούστο όλα απάνω του. ξανθος στα μαλιά, πυρρός σιο πλοόοια γένια του, καιαγά-λανα οον ουρανός τα ολάνοιχια μάτια του. Αστραφτε πάστρα κι απορούσες, πως μπορούσε να ναι έτσι ίσο κονιιού εδώ πάνω: Καθόταν ποζάτος σα νο' Λεγε. 'Καμαρώστε με' Δεν είμαι σπουδαίος. " Κι αυτό ακριβώς τον χαλούσε, ότι το κανε επίδειξη. Με την πρώτη ματια πάθαινε πανωλεθρία από τον σκυθρωπό Καραλιβανο,

Πιο πέρα ακόμα, πήρε το μάτι μου τον Θεοχαρη. Ένα ξανθό λιγνό παλικάρι, καλαρματωμένος παοτρικοτατος κι αυτός, μυτερό λιγοστό γενάκι έκοβε το γερό σαν γερακίοιο το ασυχαστο μάτι του. Και σβέλ Γος. ολόκληρος σαν γεράκι, έτοιμος να ορμήσει οου' ρχόταν Πήρε το μάτι μου και τον Πλιατσικολούκα. Ήταν ο πιο ογκώδης απ όλους. Σαν βουνό. Καθόταν κατάχαμα, αρματω¬μένος γερά κι αυτός, δεν τον ένοιαζε όμως τόσο η εμφάνιση. Λερός, γήινος.

0 Γιωργος Φουσέκης. σαν μόλις να χε ερθει κοντά και δεν είχε ταιριάξει ακόμα μαζί τους Ενα απλό χωριατόπουλο, όλο ντομπροσυνη και παιδική περιέργεια, -κάλο παλικάρι αυτό1• έλεγες Κι αληθεια. τέλειο κι ατρόμητο παλικάρι βγήκε-Οι ληστ αντάρτες που εντσχτηκαν στις οργανωμενες δυνάμεις του ΕΛΑΣ

'σίγουρα αποτέλεσαν τα στελέχη της μύησης, τους δασκάλους στον κλεφτοπόλεμο Ησαν τα αγρίμια του βουνού, γεννημένοι με σα σπς λαγκαδιές που γι αυτούς η βουνίσια ζωη από παρά¬δοση, ήταν ο τρόπος ζωής τους. Ορμητικοί και ατρόμητοι πολε¬μιστές, χωρίς να λογαριάζουν τον κίνδυνο, έπεσαν σχεδόν όλοι. δίνοντας ηρωικά τη ζωή τους στον αντάρτικο αγώνα". Οι λησταντάρτες αιποί θ' αποτελέσουν λοιπόν τον "συνδετικό κρίκο" μίας μακραίωνης παράδοσης ανταρσίας, της κλέφτικης και κατόπιν ληστρικής καΐ του βραχιβιου σχετικά αντάρτικου, δυο δηλαδη κοινω¬νικών πρακτικών βίαιης αντίθεσης με την αυτοκρατορική ή κρατική εξουσία που σημάδεψαν τα βουνά της ελλαδικής χερσονήσου για αωνες.

Ετσι διαβάζοντας κανείς τη βιβλιογραφία που υπάρχα σχετικά με το ζήτημα της κοτνωνικιΊς ληστείας στον ελλαδικό χώρο κατά τον 19 αιώνα και στις πρώτες τρεις δεκαετίες του εικοστού, σίγουρα θα βρει γραπτά αποσπάσματα, τα οποία θα ιτου φερουν αμέσως στο μυαλό περιστάσεις και γεγονΟτα που προηγήθηκαν ή έγιναν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου Εδώ δε θα επιχειρηθεί μία ταυτηση των δύο αυτών ιστορικών ένοπλων ομόδων, των ληστών που εμφανίστηκαν μετά τον εθνικοαπελευθερωιικό αγώνα του 21 και ίτν ανταρτών που γέμισαν τα βουνά για άλλη Μ»α φορά λίγο καιρό μετά από τη λήξη του εθνι¬κοαπελευθερωτικού αγώνα ίου ΕΑΜ ΕΛΑΣ και τη διάλυση του. Απλά, θα γίνει ένας παραλληλισμός των μορφών δράσης των δύο αυτών ομάδων, αφού και οι δύο. αναπτύσσοντας τη δράση τους στο βουνό, αποτελούν τους κυριότερους ένοπλους γενεσιουργούς μιας ισχυρής παράδοσης ανταρσίας απέναντι στην εγκαθίδρυση και επιβολή του αστικού εθνικού κράτους και τη ολοκληρωτ ική διάλυση των κοινοτικών δομών.

Ασφαλώς δεν υπάρχει μία οχυρή σύνδεση μεταξύ της παράδοσης της κοινωνικής ληστείας και του αντάρτικου ίου εμφυλίου, δίχως αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν ορισμένα παροδείγμαια οικογενειών ή και μεμονωμένων ατόμων που είχανε αναπτύξει ληστρική δράση και στα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου εντάχθηκαν από τους πρώ¬τους κιόλας στις γραμμές του ΕΛΑΣ και του Δημοκρατικού Στρατού αντίστοιχα.

Η δράση των κοινωνικων ληστων απέβλεπε στην προσπάθεια διατηρησης των τοπικών σχέσεων εξουσιοκς που το εθνικο κρατος ερχοταν να διαλύσει και στην αναδιανομή του πλουσίων ή τραπεζών Αντιθέτως, οι επιδιωξεις των ανταρτων του ΔΣΕ βρίσκονταν σε μία τελείως διοφορετικη και κοινωνική βαση. οπου απέβλεπε στην εγκαθιδρυση μιας λαϊκής εξουσίας, θεμελιωμένης στην ισοτητα και την αμεση δημοκρατια
Οπως προαναφέρθηκε, και οι δύο αυτές ένοπλες ομάδες προέκυψαν ύστερα από έναν αιματηρό εθνικοαπελευθερωιικό αγώνα και την επικράτηση ενός κρατικού μηχανισμού που στήθηκε από τη ντόπια ανερχόμενη οστική τάξη με τη στήριξη των εκάστοτε ξένων μεγάλων δυνάμεων. Οπως οι αντάρτες του ΕΛΑΣ υποχρεώθηκαν να παραδώ
σουν τα όπλα μετά την ταπεινιωτικη συμφωνια της Βαρκιζας ετσι κι εκατόν τριάντα περίπου χρόνια πριν, χιλιαδες ατακτοι του εθνικοαπελευθερωτικου αγωνα κληθηκαν να παραδώσουν τα όπλα ενώπ ιον του Βαυαρικου στρατου που είχανε καταφτάσει για την συγροτησουν το νέο κρατος. Διαβάζοντας κανείς το σχετικό απόσπασμα από τα απομνημονευματα του Νέζερ για την παράδοση των οπλων απ τους αγωνιστες της Επανάστασης, του 'ρχονται στο νου τα της παράδοσης των όπλων από τοους Ελλασίτες"Μόλον που η παραδοσις των οπλων τουςί επότισεν ανέκφραστον πικριαν διοτι εχοριζοντο από τας αγαπητας των πανοπλία με τας οποιας ειχον πολεμήσει υπερ της εθνικής των ανεξαρτισια εντουτοις δεν εγινε καμια αταξιακατά την πιαράδοσιν, και μονον συγκινητικές σκηνες ετάραραξαν την καρδίαν μας Ειδωμεν ηλικιωμένουςσχεδόν με λευκός τρίχας να κλαινε ως παιδιά και να χύνουν δακρυα Η παράδοσις των όπλων εφερεν απελπισιαν θέλοντας να παραδόσουν εις ξένας χείρας τον πολύτιμον θησαυρόν των, έρριψαν στους κρημνούς των και τα άλλα όπλα.


Ορισμένοι ήταν ξυπόλυτοι, ενώ άλλοι γύρισαν στον τόπο τους με μαύρο μπαϊράκι. Αλλοι που δεν είχαν ούτε να φανε. αναγκάστηκαν να το πάρουν από τους μεγαλονυκοκυραίους που είχαν μείνει στις περιουσίες τους ακλόνητοι, όπως και επί Τουρκίας, κι ακόμα καλύτεραΙδιαίτερο ενδιαφέρον έδειχναν και οι αντάρτες του ΔΣΕ για τις περιουσίες των πλουσίων, για τις αποθήκες τροφίμων της Διεθνούς βοήθειας (ΟΥΝΡΑ) που ελέγχονταν από τις δυνάμεις της χωροφυλακής και του Εθνικού Στρατού αλλά και για τραπεζικές χρηματαποστολές και καταστήματα. Αυτή η δασταση των συγκροτημένων ενεργειών του ΔΣΕ έχει παραγκωνσιει ιδιαίτερα από το ΚΚΕ. αφού αντιβαίνει καθολικά με την κυρίαρχη αστική νομιμότητα, η οποία σε συντριπτικό βαθμό καθορίζει το σύνολο της μεταπολεμικής δράσης του ΚΚΕ. θα μπορούσαμε εδώ ν αναφέρουμε κόποια σχετικα παραδείγματα.


Ως πρώτο παράδειγμα μπόρα να αναφερθεί η απαλλοτρίωση των χρημάτων που φυλασσόταν στην Αγροτική Τράπεζα και το Ταχύ δρομικό Ταμιευτήριο πις Αμαλιάδας, ύστερα από την επίθεση διακο¬σίων περίπου ανταρτών σης 24 Νοεμβρίου του 47 Ένα άλλο παρά¬δειγμα απαλλοτρίωσης προς επιμελήτειακή εκμετάλλευση ήταν εκείνη του μπλόκου οε αυτοκίνητα στο δρόμο Τρόιολης Καλαμάτας, της κατάσχεσης μεγάλης ποσότητας τσιγάρων του Καρέλια και ι ης παράδοσης τους στο αρχηγείο του ΔΣΕ στο Μαίναλο.

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό γνώρισμα τόσο των ληστών όσο και των ανταρτών του ΔΣΕ ήταν η ιδιαίτερα σκληρή τους στάση απέναντι στους χωροφύλακες διώκτες τους. Και οι δύο αυτές ομάδες ενόπλων συνήθιζαν να εκτελούν επι τόπου άνδρες της χωροφυλακής που έπε¬φταν στα χέρια τους προκειμένου να διασώσουν ή να αναπτύξουν τον• *ζωτικό χώρο μέσο στον οποίον κινούνταν.

Τόσο στις ληστρικές επιχειρήσεις και τις συμπλοκές των ληστών με τη χωροφυλακή όσο και στον ανταρτοπόλεμο του ΔΣΕ. ο αιφνν διασμός αποτελούσε το πιο καθοριστικό για την εππυχή κατάληξη τους. Δεν ε»να-, λίγες οι περιπτώσεις που ληστές μεταμφιέστηκαν σε χωροφύλακες για τις επιχειρησιακές ανάγκες μιας ληστείας η έστηναν ενέδρας στους διώκτες τους.

Ως παράδειγμα πετυχημένου αιφνιδιασμού από την πλευρά του ΔΣΕ μπορεί να θεωρηθεί η επιχείρηση στη βυτίνα ιον Απρίλιο ή -κατ άλλους τον Μάρτιο του '47. Οι αντάριες του Μαινάλου αιχμαλώτισαν τα δυο λεωφορεια της γραμμής και ως επιβατες εφτασαν σ αυτην με τον πιο απρόσμενο τρόπο.Αιφνιδιασαν την φρουρά  και χωρις συγκρουση και θύματα,μπορεσαν να εφοδιαστουν με ειδη που ειχαν ανάγκη
Το φαινόμενο της ληστείας ως  πρακτικη αναδιανομης του πλουτου  αλλά και το αντάρτικο ως μορφή πιά αγώνα διαλύθηκαν στα βουνά, όπως κι οι κοινωνικες δομές που τα στήριζαν. Η συγκέντρωση του πληθυσμου στα αστικα κεντρα σημαινε και την μεταφορα  των δυο αυτών "φαινομένων» στο αστικο περιβάλλον Ωστόσο, στο νέο αυτό περιβάλλον δεν κατάφεραν να αποκτησουν διάσταση μιας διευρυμένης κοινώνικης πρακτικής αλλά περιοριστηκαν  σε πολύ συγκεκριμένους κύκλους.
Η παράδοση ανταρσίας απέναντι στην κυριαρχια του κρατους,οποια μορφή και να πήρε. Οποιαδήποτε κυριαρχα ιδεολογικα γνωρισματα κ αν είχε, έχει ιδιαίτερη σημασία να εξετάζεται, ακριβώς γιατί εκεί αναδει­κνύεται με ξεκάθαρο τρόπο η κάθετη διαφοροποίηση που μπορεί να υπάρχει μεταξύ μιας κοινωνίας κοχ του κρότους. Η διαφοροποίηση αυτή σήμερα είναι ολοένα και πιο δυσανάγνωστη, αφού η έννοια του κοινωνικού ιστού περνάει ίσως την πιο βαθιά της κρίση από τις απαρχές των ανθρώπινων κοινωνιών.

==
"Στην πλατεία της Κουκουβίστας, έκπληκτοι οι κάτοικοι του χωριού παρακολουθούν τον Καραλίβανο, τον Θεοχόρη, τον Μπάφα, τον Πλιατσικολούκα, τον Φυσέκη, τον Σαράντη να ορκίζονται με παπά και με σημαία, και σαν να μην ήταν αρκετό αυτό. ακούνε το θηρίο τον Καραλίβανο να τους ζητάει συγνώμη και να υπόσχεται ότι στο μέλλον δεν πρόκειται να αδικήσει ξανά κανέναν. Πλάι τους ο Αρης παρακολουθεί μειδιών.


Αυτοί οι τρομεροί πολεμιστές ανήκουν πια στον ΕΛΑΣ. και όχι μόνο θα τιμήσουν τον όρκο τους, αλλά και θα αποδειχτούν τιμή για τον στρατό όπου κατετάγησαν, ο μόνιμος αξιωματικός και συμπολεμιστής τους Γ.Κατσίμπας Θα γράφει συνεπαρμένος γι'αυτοΰς: "Δασωτά πουρνάρια τα μαλια. σπιθαμές τα γενιομούστακα. γεμάτοι άγρια μεγαλοπρέπεια. Αϊτοί. Κείνος ο Καραλίβανος έτοιμος για πέταμα.Πρώτη μου φορά έβλεπα άνθρωπο να περπατάει χωρίς ν αγγίζει τη γης. Αστρίτης το μάτι του. Κάθε εκατό χρόνια τα δάσα με τα στοιχειά σκαρώνουν μεσ'τη νύχτα από έναν Καραλίβανο για να τον καμαρώσουν".


Ο Δήμος Καραλίβανος, από τη Σεγδίτσα της Γκιώνας, ήταν κατάδικος οτις φυλακές Κασσάνδρας.Με τη γερμανική εισβολή, οργανώνει στάση, δραπετεύει και φεύγει για τα γνώριμα λημέρια του. Ένας άτυχος δεσμοφύλακας των φυλακών Λάρισας του πέφτει στο δρόμο του. του ξυπνάει άσχημες μνήμες.-Μου πήρε ίο μπιτονι με το λάδι. μου πήρε και τα παπούτσια μου ακόμα, και με ματσοοκώσε κιόλας, έλεγε ο δεσμοφύλακας παραπονούμενος


Τα αποσπασματα της χωροφυλακής τον κυνηγούν χωρίς αποτέλεσμα και ο ίδιος είναι πολυ επιφυλακτικός με όσους προ¬σπαθούν να τον εντάξουν οε αντιστασιακές οργανώσεις, όπως με τον δροστηριο αθηναίο δικηγορο Αλέκο Σεφεριάδη. που είχε εγκατασταθεί στην Κουκουβίστα καί ενεργεί γα λογαριασμό των Αγγλων ή με τον οντιπρόσωπο του ΕΑΜ δικηγόρο Φώτη Τσίγκο. Θα χρειαστεί να του μιλήσει ο Αρης στη γλώσσα του. Χωρίς περιττές θωπείες:, «ναι για την πατρίδα ναι. για την ελευθερία. άλλα τον στριμώχνει κιόλα

-Ντουφέκια έχετε, ντουφέκια έχουμε κι όποιον πάρει ο χάρος, του ξεκαθάρισε.•

ί[από το Άρης. ο αρχηγός των ατακτων- του Δ.Χαριτόπουλου

Τρίτη 18 Μαρτίου 2014

ΛΗΣΤΑΡΧΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΗΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ[1830-1949] Μέρος Δ΄

...Ο ΦΩΤΗΣ ΓΙΑΓΚΟΥΛΑΣ

Ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τον τρόπο που λαμβάνονταν οι αποφάσεις στις συμμορίες αυτές αναφέρει ο Κτενιάδης:
Άρθρον πρώτο του ληστρικού πολιτεύματος ήτο η εν γενική συνέλευση λήψης διαφόρων αποφάσεων Δεν πρέπει δε να θεωρηθεί ως υπερβολική η έκφρασις αυτή δεδομένου ότι οι
συμμορία! της εποχής εκείνης είχαν δύναμιν ολόκληρου λό­χου Εις το πολίτευμα τούτο διαχυτος απαντόται ο κοινοβου­λευτικός χαρακτήρ καθόσον ουδεμία απόφαοις ήτο έγκυρος, εάν δεν έφερε την σφραγίδα της πλειοψηφίας. Από της στιγμής εκείνης, εξουσίαν. καθόσον αυτός πλέον ανελάμβανε την εκτέλεσιν των εγκριθέντων μέτρων αλλά και την εν περιπτώσει αποτυ­χίας, απορρέουσαν ευθύνη.
.Αι μερίδαι του φαγητού ήσαν αϊ αυτοί δια όλους. Και αυτός ακόμη ο αρχιληστης δεν εδίκαιουτο μεγαλύτερος ποσότητος. Ας σημειωθεί και το περίεργον ότι ένας ληστής δεν εδικαιαύτο να μοιραστεί το συσσίτιο του μετ όλλου συντρόφου·*. Ο καπετάνιος της συμμορίας, ο αρχιληστής. έπρεπε να χαρακτη­ρίζεται από ένα πλήθος ικανοτήτων, προκειμένου να εξασφαλίσει την εμπισιοσύνη και τον σεβασμό των συντρόφων του, την επιβίωση της συντροφιάς, την συνεργασία των χωρικών ή τον φόβο του κάθε υποψή­φιου ρουφιάνου, καθώς και την αδιάκοπη δημιουργία σχεδίων προκεί­μενου να αποφευχθεί μία άσχημη συνάντηση με αποσπάσματα της χωροφυλακής ή μονάδες του στρατού. Ο Ννταβέλης. ένας από τους γνωοτότερους λήσταρχους, περιγράφεται ως καστανός, σκουρό­χρωμος, με ύψος μέτριο προς το ψηλό αλλά με λεβέντικο παράστημα, με φωτεινό πρόσωπο, εύστροφος και ευχάριστος Ενας άλλος πάλι σπουδαίος ληστής, ο Βασίλης Καλαμπαλίκης. παρουσιάζεται από σύγχρονους του συγγραφείς, όπως άλλωστε προαναφέρθηκε, ως ευφυέστατος, κρυψίνους, ατρόμητος, στρατηγικός και λιγόλογος
Στους κόλπους των ληστρικών συμμοριών δεν γίνονταν σε γενικές γραμμές αποδεκτοί βιαστές και αν "Οποιες φορές συνέβαινε αυτό. 6
δεν αντιμετωπίζονταν και με ιδιαίτερη εκτίμηση. Επίσης δεν γίνονταν αποδεκτές ούτε οι γυναίκες, αφού όπως χαρακτηριστικά λεγόταν γυ­ναίκα στην χωσιά της συντροφιάς είναι μαγάρα Ωστόσο τα ιστορικά στοιχεία που υπάρχουν αναφέρουν ορισμένο ονόματα γυναικών που συμμετείχαν σε ληστρικές συμμορίες, όπως η Μαρία Πενταγιωτισσα (πραγματικό όνομα Δασκαλοπούλου), η Αγγελω του Παπά. η Ευαγγελία Σειζοπούλου κ α Ορισμένες από  αυτές ακολουθούσαν τις συντ ροφιές των ληστών επειδή σχετίζονταν με τον καπετάνιο, ενώ κάποιες αποτε­λούσαν και μάχιμα μέλη τους
Συνηθισμένη πρακτική στο ληστρικό κύκλωμα ήταν να μην γίνεται κάποιος δεκτός σε μια συμμορία, αν πρώτα δεν έχει διαπράξει κάποιο αδίκημα, αν δεν έχει καταστεί δηλαδή -εν εγκλήματι αδελφός- Ζήτημα αρχής για τις συμμορίες επίσης ήταν η παραδειγματική τιμωρία των προδοτών. Οι τιμωρίες κυμαίνονταν από ακρωτηριασμούς, ζεμαπσμα με καυτό λίπος (το λάδι σπάνιζε στα βουνά), σπάσιμο με πέτρες των αρθρώσεων μέχρι βέβαια και τον θάνατο.
Ο οπλισμός των ληστών περιλάμβανε κουμπούρι, χαρμπί (είδος μαχαιριού), γιαταγάνι (αν και προτιμούσαν όταν το εύρισκαν- σπαθί του ιππικού) και ντουφέκι Ενδειξη οτάτους για τους ληστές ήταν τα όπλα τους να είναι -ασημοκαπνισμένα» Το 1878. ο λήσταρχος Σπανός είχε απαίτησει από κστσάμπαση της Καστοριάς να του στείλει -εκτός των άλλων- και ικανας οκαδας αργύρου καθαρού προς επαργύρωσιν των οπλών των περί αυτόν ανδρών-. Απαραίτητες προμήθειες στο ταγαρι τους ήταν σόλες και τσαγκαρόαουβλα καθώς τα τσαρούχια φθείρονταν από την συνεχή πορεία στα βουνά. Ως στερεά τ

τροφή είχε παντοτε μαζί του ο κάθε ληστής, ποσότητα καλομποκάλευρου και αλάτι με τα οποίο ζύμωναν «σι έψηναν στην θράκα Ενα επίπεδο ψωμι»« Συνή­θως βέβαια προμηθεύονταν κρέατα και τυριά από τούς τσομπάνηδες. Το ψημένο σφαχτό μοιραζόταν με κλήρο και σε ίσα μερίδια στα μέλη της συμμορίας. Μια ενδεικτική περιγραφή του ληστή, κάνει ένας διώ­κτης ίου. ο ταγματάρχης της χωροφυλακής Πλέσσος:
-Εκαστος ληστής είναι εξασκημένος εις απασας τας κακου­χίας του βίου. Τα ψύχη. οι ζεστοί, η πείνα, οι πόνοι, τα βάρη δεν έχουν ουδεμία επφροήν επ' αυτών. Ια σκότη της νύχτας εις καμμίαν περίσταση δεν εμποδίζουν αυτούς ως και οι κακο­καιρία. Η απομόνωοις αυτών προερχόμενη εκ συμπλοκών ή άλλων περιστατικών δεν πρόξενε/ των απομεμονωμένων καμμίαν δυσκολίαν.
Έκαστος ληστής »α« μονός μένων οΐΛονομο άλας εος ανανκας αυτού, δεν τον απελπίζει καμμία δύσκολη και γνωρίζει «ντ τρόπω να οποφεύγτι τας ενέδρας. Ο ικανότερος των ληστών δεν είναι συνήθως ο γενναιότερος, αλλά ο επιτηδΊχότερος. ο νοημονίοτε-ρος και ο αντέχων εις τος κακουχίας. Ο έχων ακριβή του τόπου γνώσιν *ο< σχέσεις, και τούτος λάμβανε} συνήθως την διοίκηση.»
Περπατούσαν πάντα ξέδρομα και όχι δημοσιά. Ούτε οε ξέφωτα αλλά πάντα σε καλυμμένα μέρη που να εξασφαλίζουν ορατότητα και κάλυψη στους ίδιους. Ο Ζαχαρίας, ο Νικοισάρος και άλλοι μεγάλοι κλέφτες, είχαν τέτοια ταχύτητα στις μετακινήσεις τους και με τέτοιο κάλυψη, ώστε όλες οι απόπειρες εναντίον τους είχαν αποτύχει. Πίστευαν ση δεν τους φτάνει το βόλι και γι αυτό μόνο από σύντροφο μπορούσαν να σκοτωθούν (όπως έγινε και γτ' αυτούς κοί γκι πολλούς άλλους καπετάνιους). Ια παλικάρια τα καλά σύντροφοι τα σκα τώνουν'.
Η μακριά φουστανέλα που σκέπαζε το ρασοβρήκι (κοντοβράκι από γιδόμαλλο που φορούσαν κάτω από τη φουστανέλα) χειμώνα καλο­καίρι, σε συνδυασμό με το σελσχι και το γελέκο πανω σπό το υφαντό πουκάμισο, έδινε χάρη και επιβολή στο περπάτημα ή στο χορό Με το ανέμισμα της έκανε τον άνδρα να φαίνεται αϊτός. Γι αυτό στα δημοτικά τραγούδια ο λεβέντης παρομοιάζεται με αϊτό. Ιη φουστανέλα ιην είχαν πάντα λερή δηλαδή καλά αλειμμένη με ξύγκι για πολλούς λόγους:
1) να μην την περνά το κρυο ή η βροχή. Ζ) για να μην ανεβαίνουν σ αυτήν οι ψείρες. 3) για να μη δίνει εύκολα στόχο με το χρώμα που έπαιρνε.Για να σβήνουν τα ίχνη των ποδιών τους. τον λεγόμενο τορό, οι ληστές, ενώ βάδιζαν, έσερναν ξωπίσω τους πυκνά κλαδιά από δέντρα ή θάμνους και έτσι εξαφανίζονταν τα ενοχοποιητικά στοιχεία. Για να αποφεύγουν ης κυκλωπκές κινήσεις των αποσπασμάτων της χωρο¬φυλακής και του στρατού, διένυαν καθημερινά τεράστιες αποστάσεις.



Συχνά οι ληστρικές συμμορίες μεταμφιέζονταν σε χωροφυλακές ή στρατιώτες προκειμένου να πετύχουν έναν άμεσο αιφνιδιασμό. Για παράδειγμα, στις 18 Μαρτίου του 1851, οι λήσταρχοι Καλαμάτας και βλάχος, ντυμένοι με στρατιωτικές στολές στον Αγιο Μερκούριο Αττικής συνέλαβαν δυο χωροφύλακες και αφού τους βασάνισαν τους σκό¬τωσαν.

«...και Θα κατεβούνε στ/ς πόλεις »

Η 21 Σεπτεμβρίου 1925. θα μπορούσε να οριστεί αν όχι ως το ου¬σιαστικό τέλος της κοινωνικής ληστείας στην Ελλάδα έτσι όπως ως τώρα την ορίσαμε, σίγουρα πάντως ως το σαφές σημάδι του επερ¬χόμενου τέλους της. Στα κάγκελα του σιδηροδρομικού σταθμού Κατε¬ρίνης βρίσκονται καρφωμένα τα κομμένα κεφάλια των Γιαγκούλα, Μπαμπάνη και Τσαμήτα. Πρόκειται ίσως για τους τελευταίους μεγά¬λους λήσταρχους που αγαπήθηκαν από τους ορεσίβιους χωρικούς, ως δικοί τους άνθρωποι και ως ντεσπεράντος ενάντια σε μια καταπιε¬στική κεντρική εξουσία. Ως εκπρόσωπος αυτής ακριβώς της εξουσίας θα φτάσει στον σταθμό της Κατερίνης ο τότε δικτάτορας Πάγκαλος για να επιθεωρήσει τα κομμένα κεφάλια και να λάβει μέρος στους θρ<-αμβευηκοϋς εορτασμούς.

Η 21ι Σεπτεμβρίου θα μπορούσε να θεωρηθεί ορόσημο όχι μόνο για τα κομμένα κεφάλια στον σιδηροδρομικό σταθμό αλλά περισ¬σότερο για τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στην ελληνική κοινωνία μετά τους βαλκανικούς πολέμους και ακόμα περισσότερο μετά την μικρασιατική εκστρατεία. Π.χ. μετά την ευρεία ανταλλαγή πληθυσμών αλλά και την συχνά βίαιη εκστρατεία old_photos16.jpgπολιτισμικού εξελληνισμού μειονοτικών ομάδων, μπορούμε για πρώιη φορά να δούμε μια σχετική εθνική ομοιογένεια στο κομμάτι αυτό της βαλκανικής που ορίστηκε ως ελληνικό κράτος. Ακόμα, η στερέωση των θεσμών του συγκεντρω¬τικού κράτους, ο εξορθολογισμός του κατασταλτικού μηχανισμού, η συγκέντρωση μεγάλων πλυθησμιακών ομάδων στα αστικά κέντρα και μια σειρά από οικονομικές και κοινωνικές αναπροσαρμογές που συ¬ντελούνται, επιφέρουν αυτά που ο Φουκώ ορίζει ως «ρήξη στο συνεχές τιον Λαϊκών παρανομιών στην συνενοχή ανάμεσα στον ληστή και σε ευρύτερα λαϊκά στρώματα στο πλαίσιο μιας ενιαίας στην ουσία της αντίληψης δικαίου. Αναφέρομαι δηλαδή στην κοινωνική νομιμοποίηση του ληστή. Πράγματα που ουσιαστικά εκλείπουν στο σύγχρονο ελλη¬νικό κράτος του μεσοπολέμου/Ετσι. στα βουνά παραμένουν μικρές ομάδες δύο, τριών ή τεσσάρων καταδιωκομένων φυγόδικων χωρίς ό¬μως τις δομές και το κύκλωμα που προηγουμένως περιγράψαμε ως χαρακτηριστικά και συστατικά της κοινωνικής ληστείας. Ο ίδιος ο Για-γκούλας εξάλλου είχε προφητέψει: -Οι κλέφτες θα ξοφλήσουν στα βουνό και Θα κατεβούνε στις πόλεις*.

Γιατί αγαπήθηκε ο Γιαγκούλας (και ο κάθε Γιαγκούλας); Ας δούμε την επιστολή του προς αξιωματικό του στρατού που βασάνιζε χωρικούς για να τον καιαδώσουν:

Τι πιέζετε τους εργατικούς ανθρώπους και τους κτηνοτρό¬φους, αφού βρε γαλονάδες, γαμώ τα αστέρια οας και όλη την οικογένεια σας. αφού σας στέλλω είδηση όπου περνώ (...) και δεν έρχεστε να πολεμήσομε. Τι φταίγει ο κόσμος ο εργατικός και τους κακοπιέζεις; (...)

Λοιπόν, τώρα δεν ήθελα να σε σκοτώσω ούτε εσένα ούτε τους τους άλλους κωρωνάδες Από σήμερα και εντεύθεν να ξεύρης εαν κακοποίησης τους ανθρώπους Θα σε κάνωμε στρατοκαρτερια και θα σε πελεκήσωμε με τα σπάθια μας. Τα άντερα σον θα σου τα κάνωμε κοκορέτσι ΚΑΙ θα σου το δώσουμε να τα φας Και αυτή την στιγμή σε καλουμί να έλθης να πολεμήσωμε εδώ πάνω εις τονΠαοφήτηνΗλίαν...• Ο Γιαγκούλας θα συληφθει πρώτη φορά γιο ζωοκλοπή αλλά θα αποδράσει κατά την μεταγωγή του από τηνΚοζάνη στα Τρίκαλα, θα συλληφθει λίγο αργότερα και θα καταδικασθει τον Νοέμβρη του 1920,σε 18 χρονιά, θα γλυτώσει την θανατική ποινή καθώς ο εισαγγελέας θα δηλώσει -Κριμα μια τέτοια ωραία κεφαλή να τρυπηθεί από τις σφαιρες ο Γιαγκούλας φημιζόταν για την ομορφιά του). Μετ άγο¬νος για το Γεντί Κουλί θα πήδηξει με τις χειροπέδες στα απαδράσει. Στην επόμενη πενταετία θα έχει διαπράξει 54 ανθρωποκτονίες.Στα περισσοτερα από τα θύματά του αφηνε πάνω το λεγόμενο «ψυχοχάρτι» που εξηγουσε τους λόγους της εκτέλεσης και ηταν υπογεγραμμένο και σφραγισμένο.Η σφραγίδα του Γιαγκουλα απεικόνιζε ένα σπαθί κι ένα πιστόλι








Η συμμορια του Γιαγκούλα θα γινει ακομα πιο επίφοβη,όταν σ αυτήν προσχώρησε ο δεκαοχτάχρονος Περικλής Παπαγεωργίου,το πρωτοπαλίκαρο του διάσημου λησιαρχου Θωμα Γκαντάρα που σκοτώθηκε τον Αύγουστο του '23 Ο Γκανταρας ειχε σκοτωσει πάνω από 10 χωροφύλακες ενώ παρόμοιο αντιμπατσικο μισος ετρεφε κι ο Παπαγεωργίου Σύμφωνα με την μαρτυρια του Αποστολου Μερτζου σε μια ενέδρα που έστησε δεν αρκέστηκε που σκότωσε τους χωροφύλακες αλλά - κατέβηκε ο ίδιος εκεί και τους έκαμε κομματάκια όλους. Αλλού ποδάρια, αλλού χέρια, αλλού κεφάλια, αλλού ξέρω νω τι. Χίλια δυο πράγματα-

Ως πεδίο δράσης των συμμοριών της εποχής αναφέρεται το τρίγωνο Κοζάνη-Κατερίνη-Λάρισα.



Ο Γκιαγκουλας με τον Παπαγεωργίου θα εκτελέσουν τον πληροφορι¬οδότη της χωροφυλακής Οδυσσέα Νικολαίδη και θο αφαιρέσουν από τον εμπορο πατερα του 23 τενεκεδάκια με λίρες.Μεγάλο πρόβλημα για τους ληστες προεκυψε όταν ο Πάγκαλος,όταν με μια πολύ εξυπνη κίνηση τους ωθησε σε αλληλοεξοντωση.Εξέδωσε νόμο βάση του οποιου οποιος ληστής σκότωνε έναν σύντροφό του,όχι μονον αμνηστευόταν αλλά και εισέπραττε τα μεγάλα ποσά των επικυρήξεων.Δεν ηταν λίγοι λοιπόν αυτοί που δελεάστηκαν.Ακομα χειρότερα επικράτησε μεταξύ των ληστων μια καχυποψια.Ο Γιαγκούλας αποφασίζει να πάρει δραστικά μέτρα ώστε να αντιστρεψει το κλίμα.Στίς 21 Φλεβάρη μπαινειμε τους συντρόφους τους στο χωριό Τσαπουρνιά









¬της Ελασσόνας και μπροστά σε όλους τους κατοίκους εκτελεί τον πρόεδρο ως συνεργάτη της χωροφυλακής- Τα αποσπάσματα βγαίνουν στο κυνήγι του και αφού δεν τον βρίσκουν οι χωροφύλακες, πάει ο ίδιος την επό¬μενη κιόλας μέρα να τους βρει στο χωριό Γκλύκοβο όπου έχουν στρα¬τοπεδεύσει. Κατευθύνεται στο σπίτι όπου έχουν καταλύσει οι αξιω¬ματικοί και αφού αφήνει απ έξω τους συντρόφους του. εισβάλλει μόνος του μέσα. θα αρκεστεί να εκτελέσει μόνο τον επικεφαλής.

«-Ποιος είναι ο Αποστόλου;

-Εγώ είμαι είπε ο δυστυχής

•Εσένα ζητούσα επανέλαβε ο λήσταρχος και επυροβόλησε για να ρίξει άπνουν τον ατυχή αξιωματικόν. Οι δυο συνάδελφοι του φονευθέντος έκρυψαν τότε τα πρόσωπο των με τσς χείρας των αναμένοντες την σειράν των.•» Δεν θα σταματήσει όμως. Μια βδομάδα αργότερα (21 Φλεβάρη) στέλνει ο ίδιος ένα χωρικό δήθεν να μαρτυρήσει ότι κρύβεται στο χωριό ΔρυάνισταΤα αποσπάσματα σπεύδουν. Και πάλι ο Γιαγκούλας θα α¬ρκεστεί να εκτελέσει μόνο τον επικεφαλής ανθυπομοίραρχο Γρηγο-ράτο.

Η πρόκληση κορυφώνεται με την επιστολή που αποστέλλουν προς τον ταγματάρχη Γαβριηλάκη, αστυνομικό διευθυντή Κατερίνης:

-Χθες έλαβε τόλμην ο κύριος ανθυπομοίραρχος Ν. Γρηγο-ρότος να έλθη να ξοντώση τον Γιογκούλον και την παρέαν του (...) Δεν άκογεν τι θα πει Γιογκούλας κοι γω δεν μπορώ να κατα¬λάβω τι κουτός άνθρωπος ήταν ο μακαρίτης. Λοιπόν κ. αστυνόμε της Αικατερίνης πες οε παρακαλώ θερμώς εις τους βγένοντες αποσπαοματαρεους της καταδιώξεος των ληοστών, γαλόνια ο Γιαγκούλας ευκόλως δεν τους δίδη. 'Οταν αυτοί Θέλουν να κολ¬ληθούν πλάκα τα γαλόνια από ειμένα. τους απολύω εγώ σφαίρες πλάκα αντί γαλόνια.

Αυτά έχω μόνο να οας γράψω κ. αστενόμε να σκοτώνω ανθρώ¬πους δεν επιθυμώ ποτές αλλά την στιγμήν όπου θέλουν οι κύριοι γαλονάδες να με σκοτώσουν να πάρουν γαλόνια από ειμένα τους δίνω κι εγώ σφαίρες αντί γαλόνια/...)».

ρέμα το ρέμα ρεματιά, στης Ελασσόνας τα χωριά μιο βοσκοπούλα έπλενε, Φώτη Γιαγκούλα έκραζε.

■Γεια και χαρά σου λυγερή. -Καλώς το Φώτη το ληστή, -

μην εχν' στρατιώτες στο χωριό, μην ειν" και το ευζωνικό;

-Μήτε στρατιώτες στο χωριό, μήτε και το ευζωνικό.
μόν' ένας βλάκας μοίραρχος κι ένας ανθυπομοίραρχος,
λένε θα σε σκοτώσουνε και θα σε βαλαντώαουνε.
•Αν έρθω βράδυ στο χωριό, θα τους σκοτώσω και τους δυο.

Μετά οπό αυτές τις ενέργειες η συμμορία θα αποφασίσει να αποσυρθεί για λίγους μήνες. Ο Παπαγεωργίου θα περάοει για λίγο στην Αλβανία αλλά ΰταν θα επιστρέψει θα σκοτωθεί μετά από προδοσία. Και ο Γιαγκούλας θα πέσει σε ενέδρα χωροφυλάκων στην οποία θα σκοτωθεί ο σύντροφος του Σκοτίδας Μετά από αυτές τις απώλειες, ο ΠαγκΟύλος θα επιδιώξει επαφή με την άλλη πλέον αξιόπιστη συμμορία της εποχής, αυτή του λήσταρχου Πόντου Μπαμπάνη που επίσης είχε να επίδειξε* πλούσια όραση, κυρίως στην περιοχή του Ολύμπου. Η συνάντηση θα γίνει τον Αύγουστο του '25 και πρώτη ενέργεια της συμμορίας θα είναι η απαγωγή των δυο αγοριών της πλούσιας οικογένειας Ράπτη που παραθέριζαν στον Ολυμπο.
Η συμμορία μαζί με τους ομήρους θα καταφύγει σε μια δυσπρόσιτη σπηλιά στην θέση Κόκκαλα και θα ζητήσει τρία εκατομμύρια Το καταφύγιο όμως θα προδοθεί από τον κτηνοτρόφο Γρηγόρη Γκόρτσο και αμέσως θα σχηματιστεί ένα επίλεκτο σώμα από εικοοιεφτά έμπειρους χωροφύλακες. Ολόκληρη την νύχτα της εικοστής Σεπτέμβρη θα αναρριχηθούν στον Ολυμπο και το ξημέρωμα Θα περικυκλώσουν την σπηλιά, θα ανοίξουν πυρ στις εννιά το πρωί όταν η συμμορία θα βγει από την σπηλιά για να φάει Η μάχη θα διαρκέσει για πολλές ώρες. Στις δύο το μεσημέρι ο Γιαγκούλας θα δεχτεί μια σφαίρα στην καρδιά Μια ώρα αργότερα θα χτυπηθεί στο κεφάλι ο Πάνιος Μπαμπάνης. Τελευταίος, στις πέντε το απόγευμα θα απόμεινα ο αδελφός του Λεωνίδας Μπαμπάνης, όπου όταν ιηα δει ότι τα πάντα έχουν τελειώσει, κατά τον νόμο των ληστών θα ειαελέοα τον ένα όμηρο ενώ στην προσπάθεια του να εκτελέσει τον δεύτερο θα συλληφθεί. Σιοεροδέσμιος θα δει τους χωροφύλακες να κόβουν το κεφάλι του αδελφού του και των συντρόφων του για να εισπράξουν ιην επικήρυξη
Με ένα σάλτο θα κυλήσει σιο βάθος της χαράδρας και θα αποδράσει αφήνονιας άναυδους τους διώκτες του. Τρία χρόνια αργότερα στις 15-2-'2Β. μαζί με τους συντρόφους του λήσταρχους Φορφόλια και Τυροδήμο στων οποίων την συμμορία είχε προσχωρήσει δεν θα διστάσει να στήσει μάχη μέσα στην πόλη της Κατερίνης για να εκτελέσει τον Γρηγόρη Γκόρτσο που είχε προδώσει το κρησφύγετο ιους.
Θα έχουν συμπληρωθεί εκατό χρόνια μιας ανταρσίας που ξεκινά με την ίδια την Ιδρυση του ελληνικού κράτους.http://enaasteri.blogspot.gr/2012/03/1830-1949_29.html

Κυριακή 16 Μαρτίου 2014

ΛΗΣΤΑΡΧΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΗΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ[1830-1949] Μέρος Γ΄

...ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΝΤΑΒΕΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ



Αυτό ομως που επαιξε τον καθοριστικότερο ρόλο στην αντιμπώπιση της ληστείας, ηταν η σχετική Ελληνοτουρκικη σύμβαση που υπογραφή κε τον Απρίλιο του 56 και προέβλεπε τον πλήρη συντονισμό και ενημέ ρω ση των διωκτικών αρχών εκατέρωθεν των συνόρων. Επιτρεπόταν μάλιστα στίς διωκτικές ορχές να περνούν ελεύθερα το σύνορα της άλλης χώρος κατά την καταδίωξη ληστών. Ακόμα προβλεπόταν η έκδο­ση κατηγορουμένων αλλά και λιποτακτών από την μία στην άλλη χώρα Η σύμβαση αυτή εντάσεται σε ένα γενικότερο κλίμα Ελληνοτουριακής προσέγγισης (Συνθήκη των Παρισίων) που επιβλήθηκε από Αγγλία και Γαλλία Τέλος, επιβάλλονται ακόμα αυστηρότερα μέτρα για τους νομάδες κτηνοτρόφους στους οποίους θα δίνονται πλέον βοσκοτόπια με πολύ μεγάλη δυσκολία εκτός εάν αποφασίζουν <<μονίμως κατοικήσωσι μετά των ομογενειών των εν πολει  κωμοπόλει ή χωρίον του κράτους».
Την άνοίξη-καλοκαιρι του 56 ξεκινά συντονισμένη αντιληστρικη εκστρατεία που θα αποδώσει καρπούς. Έχοντας χάσει την δυνατότητα εύκολης διαφυγής προς τα τουρκικά εδάφη περισσότεροι από χίλιους ληστές θα σκοτωθούν ή θα συλληφθούν μέσα στην επόμενη διετία Η αντίστροφη μέτρηση ξεκινά για τον Νταβέλη στις 23 Μαΐου όταν με δεκαεφτά συντρόφους του επιχειρούν να σπαγάγουν κάποιο -πρόσω­πον επίσημο στην οδό Αθήνος-Πειραιά. Ο Νταβέλης είχε φτάσει σε άλλη περίπτωση στην διασταύρωση των οδών Πειραιώς και Ερμού (ένα χιλιόμετρο δηλαδή από την Ομόνοια) όπου και σταματησε δέκα διερχόμενες άμαξες ληστεύοντας τους επιβάτες τους. ενώ ως ομήρους πήρε τον γιο του πρύτανη του πανεπιστημίου Αθηνών και τον αδελφό του προέδρου της βουλής. Για της απελευθέρωση τους έλαβε από 15000 δραχμές. Στις 24 Μάη εισβάλουν στα Λιόσια και σκοτώνουν ένα χωροφύλακα Καταδιωκόμενοι κατευθύνονται στο Πόρτο Γερμένο και από εκεί με βάρκες περνούν στην Βοιωτία. Οι μάλλον βάσιμες φήμες της εποχής έλεγαν ότι ο Νταβέλης είχε ερωτικό δεσμό με την δούκισα της Πλακεντίας Λουίζα Μπανκόλι η οποία διατηρούσε το γνω­στό μέγαρο στην περιοχή της Πεντέλης. Πληροφορίες λοιπόν λένε οτι η δούκισα. που εκείνη την εποχή βρισκόταν στην ίταλία. αρχές Ιούνη τον ειδοποίησε ότι του έστελνε ένα πλοίο για να τον φυγαδεύσει μαζί με τους συντρόφους του στην Ιταλία όπου είχε κανονίσει να ενταχτούν στιςς επαναστατικές δυνάμεις του Γκαριμπάλντι. Στο όρος Ελικώνας ενώνονται με τους λήσταρχους Φουντουκη και Μπελούλια Εκτός από τα μεταβατικά αποσπάσματα, επιστρατεύονται και εξοπλί
ζονται πολλοί χωρικοί της περιοχής, ακόμα  και οι καλόγεροι γειτονικής μονής .Στις 5 Ιούνη η εφημερίδα -Αθηνά», δημοσιεύει επιστολή του προς τον μοίραρχο Βακάλογλου όπου τον προκαλεί· <<ρε μοίραρχε, σαν σου βαστά, δεν έρχεσαι να παίξωμε δυο ντουφεκιές;->> Η συμμορία καταδιωκομενη καταφεύγει στον· Παρνασσό, ακολούθως στην Λοκρίδα και τέλος κινείται προς την Λειβαδιά. Η τελική αναμέτρηση θα δοθεί σης 12 Ιουλίου στην θέση Ζεμενό όπου είχαν οχυρωθεί οι ληστές

Μετά από πεντάωρη μάχη και οφού εξάντλησαν το πυρομαχικά τους, θα καταμετρηθούν πέντε αιχμάλωτο» και δεκαοχτώ νεκροί ληστές 0 Μπελοΰλιας θα έχει προλάβει να σκστώσει τον διοικητή του αποσπά­σματος. Το Δημοτικό Συμβούλιο της περιοχής, πανηγυρίζει για την εξόντωση των ληστών που «.. .κατεπίκραναν τας καρδίας της AM. του Βασιλέως, της Σεπτής Ανάαοης. της σεβαστής Κυβερνήσεως και ολοκλήρου του Έθνους-.
Κατακαημένη Αρόχωβα - Νταβέλη, Νιαβέλη-μωρέ Χρήστο Νταβέλη, και Δίστομο και Δαύλεια τους κλέφτες τι τους κάνατε κοι τους καπεταναίους: στο Ζεμένο τους έχουμε, τους πολεμά ο Μέγας
 Μέγα σαν θέλεις πόλεμο και κλέφτικο τουφέκι, έβγα να πολεμήσουμε αν είσαι παληκάρι. Κι ο Μέγας τότε χουγισζε κι τότε ο Μέγας λεει: -Έβγα Χρήστο μ' προσκύνησε, εβγα γιο να προσπέοεις. -Μηγάρις είμαι νιονυφη να βγώ να προσκυνήσω;
Τελευταίος από τους διάσημους λήσταρχους Θα μείνει ο Βασίλης ΚαλαμπαλΙκης. Στις 19-3-58. εκτελεί στο χωριό Κοκκώνια της Θήβας τρεις ανηψιούς του βουλευτή Δημητρίου, Στα πτώματα τους. αφήνει επιστολή ότι τους εκτέλεσε ως πληροφοριοδότες της χωροφυλακής : "δεν είχαν καμία δουλειά να ανακατεύονται στους λογαριασμούς μας με την αρχή».
Ένα μήνα αργότερα, ο Καλαμπαλΐκης με λίγους συντρόφους του εγκλωβίζεται από περίπου διακόσιους χωροφύλακες, στρατιώτες και εθνοφύλακες στην θέση Λάκκο Ο εντοπισμός του οφείλεται στον πρώην ληστή Οδυσσέα Μαυροδήμο που είχε γίνει λοχίας. Σε Βοήθεια του Καλαμπαλίκη σπεύδει ο φίλος του, λήσταρχος Καινούργιος. Ομως. στην θέση Ρεικοβούνι πέφτει σε ενέδρα και αναγκάζεται να υποχω­ρήσει Ο Καλαμπαλίκης θα πεοει νεκρός κλείνοντας την  ηρωική περίοδο της κοινωνικής ληστείας στην Ελλάδα.
Τρεις τουφεκιές του ρίξανε, πίκρες φαρμακωμένες
 η μια τον παίρνει στ άρματα κι η άλλη στο κεφάλι
 η Τρίτη η καλύτερη τον παίρνει μες τα φρύδαι
 το στόμα του αιμα  γιόμωσε. τ αχείλι του φαρμάκι
 Και του Καινούργιου χουγιοξε. και του Καινούργιου λέει:
Που είσαι Καινούργιε αδελφέ, φίλε μ' αγαπημένε
Έλα να μ' πάρεις τα άρματα, να μου πάρεις γο κεφάλι.
να μη τα πάρει παγανια ο σκύλος ο Δυσσεας
 Στα τέλη του '58 θα έχουν απομείνει σιην Στερεά μόλις εφτά με οχ­τώ συμμορίες με πενηντατρείς καταγραμμένους ληστές. Μεταξύ των διασωθέντων και κάποιοι νεαροί ληστές. από τους ανερχόμενους αστέρες της επόμενης δεκαετίας: ο εικοσάχρονος Βαγγέλης Σπανός και ο εικοοτπεντάχρονος Τάκος Αρβανιτάκης με τον μικρότερο αδελφό του Ντίνο, διασωθέντες της συμμορίας Καλαμπαλίκη.
Εκτεταμένα κρούσματα θα αρχίσουν να σημειώνονται πάλι μετά το 1862, μέσα σε μια συγκυρία πολιτικής αστάθειας που δημιουργείται με το κίνημα ανατροπής του 'Οθωνα και το λεγόμενο διάστημα της μεσοβασιλείας, μέχρι δηλαδή την έλευση σιην Ελλάδα της δυναστείας των Γλύζμπουργκ το 1864. Η ενθρόνιση μάλιστα του Γεωργίου Α' θα συνοδευτεί και με την απονομή χάρης σε αρκετούς κατάδικους. Από τον Απρίλη ως τον Αύγουστο του 1865 επικυρήσονται πάνω από σαρά­ντα ληστές. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, οι ετπκυρηγμένοι ανέρχονται σε διακοσιους . Περισσότερη εντύπωση προκαλούν πάλι οι απαγωγες όπως τριών  άγγλων στην Ακαρνανία το 65 ,του βουλευτη και πρωην υπουργού οικονομικών Σωτηρόπουλου το 66 και του βουλευτη Φίλωνος μεσα από το ίδιο του το σπίτι.Ο βουλευτης Σωτηρόπουλος θα απαχθει  από τον Λαφαζάνη και θα παραμεινει αιχμάλωτος επί τριανταεξι ημερες στα Βουνά μέχρι να καταβληθουν τα λυτρα των 60000 δραχμών,παραπο νούμενος επειδή δεν του αρεσε η ψητη γιδα που τρωγαν οι ληστές. Οταν κατά την απαγωγη του αγγλου εμπόρου Σούτερ ο μεσολαβητής έλληνας προξενος της Θεσσαλονικης ζητησε απ τους ληστές την απελευθέρωση του για εθνικους λογους εκείνοι απάντησαν ότι η
πατρίδα τους Ελλάδα κατάντησε χειροτερη από  την Τουρκία και ότι ελληνικό και τουρκικό κράτος τους καταδιώ­κουν εξίσου. Τέλος απάντησαν ότι «...πατρίς αυτών έσεται εφ όρου ζωής η ερημία εις τα όρη-.
Τον Γενάρη του '68. οι Αρβανττάκηδες απήγαγαν ένα ολόκληρο σχολείο (μαθητές και δάσκαλο) στο χωριό Γαρδίκι Σπερχειάδας όπου οι κάτοικοι του συνεργάζονταν με τα καταδιωκτικά αποσπάσματα. ' Εβαλαν τον δάσκαλο να ξεχωρίσει δέκα μαθητές από τις πλουσιότερες οικογένειες και άφησαν ελεύθερους τους υπόλοιπους στέλνοντας την παρακάτω επιστολή:
-Γαρδiκιώτες, πολλές φορές ειπροδώοατε τους συντρόφους μας εις τα αποσπάσματα και χάθηκαν τόσα π αληκάρια στην καρμα­νιόλα, για τούτο σας επήραμε τα παιδιά οας σκλάβους και αν σας αρέσει άλλη φορά ξανακάνετε προδοσία και τότε παθαίνετε χειρότερα. Τα παιδιά σας τα έχουμε εδώ μαζί μας και στείλετε άσο χρήματα παραγγέλουμε εις τον καθένα για να τα πάρετε. Να μην κάνετε αλλιώς γιατί θα σας στείλουμε τα κεφαλια των παιδιών σας να τα κάνετε πατζά·. Η απαγωγή όμως που θα συγκλονίσει την Ελλάδα και όλη την Ευ ρώ-πη, θα συμβεί τον Απρίλιο του 1870. όταν οχτώ δυτικοευρωπαίοι (κυρί­ως άγγλοι) ευγενείς και διπλωμάτες που συνοδεία χωροφυλάκων πηγαίνουν εκδρομή στον Μαραθώνα, συλλαμβάνονται από την συμ­μορία των αδελφών Αρβανιτόκη που αποτελούνταν από εικαοιέναν ληστές. Τους μεταφέρουν σε μια σπηλιά στην βορειοανατολική Πεντέλη και αφήνουν ελεύθερες τις γυναίκες και δύο από τους
χωροφύλακες για να μεταφέρουν τις απαιτήσεις για 25000 χρυσές λίρες και χορήγηση αμνηστίας- Λίγο αργότερα αφήνουν ελεύθερο και τον λόρδο Μουγκάστερ. ο οποίος δεσμεύεται να υπόγραψει τις δια­τακτικές και να τους μεταφέρει τα χρήματα. Η κυβέρνηση όμως δεν υποχωρεί και στέλνει εναντίον τους στρατιωτικές δυνάμεις Μετά από τρίωρη μάχη στον Ωρωπό, οι ληστές υποχωρούν προς το Δήλεσι θα εκτελέσουν τέσσερεις από τους ομήρους προτού επιχειρησούν να διαφύγουν. Κάποιοι από τους ληστές κατάφεραν να περάσουν το σύνορο αλλά τελικά συνελλήφθησαν απ  τους τούρκους στην Θεσσαλία. Η εκτέλεση των συλληφθέντων θα γίνει δημοσια  στό Πεδίο του Αρεως.
  • Σε μερικούς μήνες ψηφίζεται ο ιδιώνυμος νομός -Περί κοταδιωξεως της ληστείας-, ενας νόμος που θα ζήλευαν οι συντάκτες των τρόμο νόμων της εποχής μας. Έτσι. αρκούσε και μόνο η ένωση δύο ή περισ­σοτέρων με σκοπό την ληστεία, για να επιβληθεί η ποινή του θανάτου στον φερόιιενο ως αρχηγό και των ισοβίων στους υπόλοιπους. Και μόνο η συνομιλία με ληστή επέφερε ποινή τουλάχιστον ενός έτους. Γενικεύεται ετσι το μέτρο της εκτόπισης των συγγενών των ληστών (μέχρι και 4" βαθμού συγγενείας) ενώ οι νομάδες κτηνοτρόφοι πριν την εγκατάσταση τους σε κάποιο μέρος, υποχρεώνονταν να καταβάλουν δυσβαοιακτη οικονομική εγγύηση από την οποία αφαιρούνταν το κόστος τυχόν ληστρικών κρουσμάτων. Απο αυτή την διάταξη εξαιρούνταν οσοι αποφάσιζαν να εγκατασταθούν μόνιμα.
-.. «ενας  κόσμος που δεξιώνεται αδιαφόρετα τον φόνο και το κλάμα, το γελίο και την τιμή, την φιλιά και την εχθρα ΓΟν θάνατο και την απόλαυση, το πένθος και τον ύπνο, τινι τροπω θα δεχτεί μια νομοθεσία και μια αξιολογία που για να ιδρυθούν και να αντεξουν.απαιτουν μία ολοσχερή μεταρρύθμιση της ανθρώπινης ψυχής:·>>
 σύσταση συμμορίας
Τα μέλη των συμμοριών κυμαίνονταν από δέκα ως είκοσι και σπανί­ως έφταναν τουςτριάντα καθώς ο αριθμός των μελών μιας συμμορίας ήταν αντίστροφα ανάλογος με την ικανότητα της να κινείται απαρα­τήρητη και ειδικά σε περίπτωση καταδίωξης. Η συμμορία χωριζόταν σε τρεις ιεραρχικές κλίμακες, τις λεγόμενες ■σκάλες-: ο λήσταρχος, το πρωτοπαλίκαρο, οι υπόλοιποι ληστές Από ένα ισόποσο μερίδιο της λείας διανεμόταν σε κάθε –‘σκάλα»- Το ενα τρίτο δηλοδη για τον λήσταρχο το ένα τρίτο για τα ολιγάριθμα πρωτοπαλίκαρα και το ένα τρίτο για τα περισσότερα υπόλοιπα μέλη της συμμορίας Οι παραπάνω ήταν οι λεγόμενοι -συστηματικοί- ληστές, τα μόνιμα μέλη της συμ­μορίας.
Υπήρχαν όμως και οι λεγόμενοι -περιστασιακοί- που συνήθως επι-
.Ί-
οτρατευονταν για τις ανάγκες  συγκεκριμένης επιχειρησης π.χ. απαγωγή) και στην συνεχεία επέστρεφαν στον νόμιμο βίο τους. Αποφεύγουν να δουν οι απαχθενιες  το πρόσωπό τους η να ακούσουν το όνομα τους: οι "συστηματικοί ληστες τους αποκαλούν «βλάμη» η –«πατριώτη»-. Οι περιστασιακοί ληστες προέρχονται από περιγυρο συνεργατών της συμμορίας, συνδεόμενοι με δεσμους συγγένειας η  κουμπαριάς ή της πολύ συνηθισμενης αδερφοποιίας.Ως συνεργατες της συμμορίας χαρακτηρίζονται οι λεγομενοι μεσιτες που διεκπεραίωναν τις διαπραγματευσεις και την παραλαβη λύτρων  στις απαγωγές),
Οσον όμως αφορά την διανομή των λύτρων, μπορούμε να δούμε μια άλλη προσέγγιση ενός γενναιόδωρου προς τα πάληκάρια του λήσταρχου, σε ένα κλέφτικο τραγούδι με μάλλον περιπαικτικη διάθεση:
Τι ειν το κακό που γίνηκε τούτο το καλοκαίρι
 Τρία χωρια μου κλαίγονται τρία κεφαλοχώρια

 Μου κλαίγεται  κι ενας παπάς από τον Αγιο Πετρο
Τι τουκανα του κερατά και κλαίγεται από μένα
Μήνα τα βοδια του σφαξα μηνα τα πρόβατά του
 Την μια του νύφη φίλησα, τις δυο του θυγατέρες

 Τονα παιδι του σκότωσα, το άλλο το πήρα σκλάβο
Και πεντακόσιαδυό φλουριά για ξαγορά του πήρα.
 Όλο λουφέ τα μοίρασα, λουφέ στα παληκάρια κι ατός μου δεν εκράτηαα τίποτα για τα μένα




Συνεχίζεται.....http://enaasteri.blogspot.gr/2012/03/1830-1949_28.html..
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Αναγνώστες