Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014

Γιάννης Εξαδάκτυλος – Δεν είναι αυτή η επανάσταση





Δεν είναι αυτή η επανάσταση
Από παιδί βλέπεις τους δικούς σου να λιώνουν για το μεροκάματο, τους φίλους σου να μην έχουν στον ήλιο μοίρα, το μέλλον να πεθαίνει πριν ακόμα γεννηθεί. Σχολείο, στρατός, δουλειά, γάμος, δάνειο, παιδιά, γηρατειά, θάνατος. Την έχεις δει τη ρημάδα την ταινία, με πρωταγωνιστές φίλους, γνωστούς και συγγενείς, ξανά και ξανά και ξανά. Και δεν θέλεις να την ξαναδείς – πόσο μάλλον να παίξεις σε αυτή. Διαβάζεις, ακούς, μιλάν, μαθαίνεις και έχεις πια πειστεί πως τίποτα δεν θα αλλάξει με την καλή τη θέληση και την κουβέντα. Και όσο περνάει ο καιρός, χειρότερα…
Από μικρός στην αντίδραση και στο διάβασμα και στην κόντρα – με το σπίτι, με τους δασκάλους, με τους φίλους και με τον περίγυρο. Και βέβαια βγήκες σε πορείες. Στην αρχή δεν ήξερες με ποιους να πας και ποιοι είναι οι «δικοί σου». Άλλοι σε διώξανε, άλλοι δεν σε ξέρανε, ούτε σε εμπιστεύονταν, μόνοι δικοί σου τα «φρικιά», οι «ανάρχες», οι «μαύροι». Μόνο αυτοί σε βοηθήσανε όταν σας κυνηγούσαν οι μπάτσοι, μόνο αυτοί κάθισαν και μίλησαν μαζί σου, μόνο αυτοί σε άκουσαν.
Προφανώς και πέρασες και από τις γειτονιές και τα στέκια τα γνωστά. Και σίγουρα με τον καιρό έμπλεξες ή ξέμπλεξες, οι μπάτσοι σε πιάσανε ή τους ξέφυγες. Και τελικά βρήκες τους συντρόφους σου, γιατί αυτά που σε καίγανε έκαιγαν και άλλους. Και οι απαντήσεις τους, αλλά και οι ερωτήσεις τους, σου ταίριαζαν. Είδες πως δεν είσαι μόνος. Είδες πως και άλλοι ενοχλούνται, σκέφτονται, πονάνε σαν κι εσένα. Και τι άλλο μπορεί να είναι εκτός από σύντροφοί σου; Αφού την ίδια γλώσσα μιλάτε. Πορείες μαζί, ξύλο μαζί, «βία στη βία της εξουσίας» μαζί, «η βία είναι το θηλυκό του βίου» μαζί.
Τον τελευταίο καιρό, τα πράγματα έχουν χειροτερέψει. Είναι καιρός τώρα που κουράστηκες ν’ ανέχεσαι. Αυτοί να μιλάνε και εσύ να σωπαίνεις. Αυτοί να βαράνε και εσύ να τις τρως. Αυτοί να βρίζουνε και εσύ να κρύβεσαι. Αυτοί να διατάζουν και εσύ όλο και να καμπουριάζεις τη ράχη. Αρκετά δεν είναι μέχρι εδώ; Δεν βαρέθηκες να είσαι το θύμα, δεν κουράστηκες να σε πατάνε, δεν σε νοιάζει που αυτοί κάνουν ό,τι θέλουν στη ράχη μας επάνω; Και αφού αυτοί έχουν δικά τους τα κόζα, τις πλάτες, τις γνωριμίες, τα κολλητηλίκια, εσένα τι σου μένει τελικά;
Τίποτα… να τι σου μένει…
Οι γονείς σου, κι αυτοί ξέχασαν, άλλαξαν, γέρασαν. Άρχισαν να λένε πως τα παιδιά τους δεν έχουν τις ευκαιρίες που μέχρι και οι ξένοι έχουν πια στην πατρίδα (τους). Τα αδέλφια σου σού λένε πως με τις ιδέες που έχεις θα δυστυχήσεις και να κόψεις τις μαλακίες. Οι φίλοι που δεν ανήκουν στο χώρο σου λένε πως είναι καιρός να σοβαρευτείς, γιατί έχεις πια οικογένεια – ή ίσως να πρέπει να κάνεις οικογένεια.
Και η επανάσταση που κίνησε για να ’ρθει; Και ο καλύτερος κόσμος που ευαγγελίζεσαι για τα παιδιά σου; Και η ταπείνωση που νιώθεις για ό,τι ακούς, για ό,τι ανέχεσαι, για ό,τι βλέπεις να κάνουν και να λένε αυτοί που διαφεντεύουν τη δουλειά, τη ζωή, το μέλλον όλων μας;
Σε αυτό το σταυροδρόμι, σε μια πορεία, σε κάποια αψιμαχία με τους φασίστες βρίσκεσαι να σε βαράνε και να βαράς. Σηκώσαν χέρι πάνω σας, πάνω στους φίλους σου, πάνω στους συντρόφους σου, οι αλήτες, τα δειλά καθάρματα, τα ναζιστικά σκουλήκια, οι δούλοι του κρατισμού.
Τον αποφεύγεις τον κοντοκουρεμένο με το ξύλο που θέλει να σου ανοίξει το κεφάλι, και τον χτυπάς εσύ…
Και πέφτει κάτω…
Και όπως τον κλωτσάς –εκείνος θα σε μαχαίρωνε, το ξέρεις καλά– τον ακούς…
Βογγάει…
­—Ωχ, μάνα μου…!
Πες μου πώς ένιωσες. Ανατρίχιασες ή κάβλωσες;
Αν κάβλωσες, αν το φχαριστήθηκες, αν ένιωσες σπουδαίος πολεμιστής και επαναστάτης, αν πιστεύεις πως έφερες ένα βήμα πιο κοντά την επανάσταση και έδωσες ένα χτύπημα στον φασισμό, μετά λύπης μου σού δηλώνω πως γελάστηκες. Ακριβώς το αντίθετο έκανες. Αναπαρήγαγες τον φασισμό, χάρηκες με την επιβολή του δυνατού πάνω στον πιο αδύναμο. Κι αν ακόμα κέρδισες τη σημερινή μάχη, έχασες κατά κράτος τον πόλεμο. Σε νίκησε ο φασίστας, ο πεσμένος στα πόδια σου. Θα γυρίσεις σπίτι σου φαινομενικά νικητής, τροπαιούχος και τροπαιοφόρος, ήρωας των μαζών και πολεμιστής του προλεταριάτου, και…;
Αργά η γρήγορα, όταν ή αυτός θα έχει φάει εσένα ή εσύ αυτόν, τα πράγματα θα είναι τα ίδια όπως και πριν. Ο ένας φασισμός θα έχει αντικαταστήσει τον άλλο.
Αν πάλι ανατρίχιασες, τότε κάπου, κάποτε, ένιωσες σαν κι εμένα. Πιθανόν να ένιωσες πως κάπου λοξοδρόμησες και έχασες το δρόμο σου. Ίσως ένιωσες πως αυτός που έκανε λάθος στις επιλογές του, αυτός που είναι εχθρός σου, αυτός που θα χαρεί τελικά να σου κάνει κακό, δεν ήρθε στον κόσμο με άλλο τρόπο από αυτόν που ήρθες κι εσύ. Πως όσο και να σας χωρίζουν στολές, ιδεολογίες, πολιτικές, εσύ –επειδή ακριβώς ξέρεις ποιος είναι ο δρόμος ο σωστός– πρέπει να τον δείξεις και σε αυτόν, επειδή εκείνος δεν τον έχει ούτε καν φανταστεί. Πως δεν είναι αυτή η επανάσταση και πως τον κόσμο πρέπει να τον κάνεις καλύτερο, αν έχεις τσίπα και πιστεύεις σε όσα λες.
Και ναι, δεν θα σε ακούσει. Και όχι, δεν θα σε ακολουθήσει. Και θα προσπαθήσει να σε σκοτώσει και την επόμενη φορά που θα συναντηθείτε.
Αλλά έτσι είναι…
Πρώτα αδιαφορούν για ’σένα. Μετά γελάνε μαζί σου. Μετά σε πολεμάν. Μετά νικάς. – Μαχάτμα Γκάντι
Γ.Ε. – Ιούνιος 2010

Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2014

Άκου ανθρωπάκο μια καταπληκτική εικονογράφηση

Μια καταπληκτική εικονογράφηση στο " Άκου ανθρωπάκο"

anthropako1
http://antikleidi.com/2014/11/10/akou-anthropako/Ο καλός γιατρός μας ζητά να κοιτάξουμε με ειλικρίνεια τους εαυτούς μας και να αναλάβουμε την ευθύνη για τις ζωές μας και για το μεγάλο ανεκμετάλλευτο δυναμικό που βρίσκεται στο βάθος της ανθρώπινης φύσης .
Ο εικονογράφος William Steig στην έκδοση του 1974, του  βιβλίου "Άκου ανθρωπάκο", του Βίλχελμ Ράιχ, το διάνθισε με καταπληκτικές εικόνες. Εμείς βρήκαμε τα αποσπάσματα από την αντίστοιχη έκδοση στα στα ελληνικά και σας τις παρουσιάζουμε.
----------------
anthropako---------------- anthropako22
----------------
anthropako21
----------------
anthropako20
----------------

anthropako19

----------------

anthropako18
----------------
anthropakos17
----------------
anthropako16
----------------
anthropako15
----------------
antropako2
----------------
anthropako14
----------------
anthropakos13

anthropako12
----------------
anthropako11
----------------
anthropako10
----------------
anthropako9
----------------
anthropako8
----------------
anthropako7
----------------
anthropako6
----------------
antrhopako5
----------------
anthropako3
----------------
anthropako4
----------------------
Τα  αποσπάσματα είναι από το βιβλίο "Άκου ανθρωπάκο" του Βίλχελμ Ράιχ ενώ τα σκίτσα του εικονογράφου William Steig της έκδοσης του 1974

Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014

Αγαπητέ γονέα

Η συγκλονιστική «εξομολόγηση» μιας δασκάλας, για τα «επιθετικά» παιδιά...

http://goutzidim.blogspot.gr/2014/11/blog-post_24.html                       Αγαπητέ γονέα,


Το ξέρω. Ανησυχείς. Κάθε μέρα, το παιδί σου έρχεται στο σπίτι με μια ιστορία γι ΑΥΤΟ το παιδί. Αυτό που πάντα χτυπά, σπρώχνει, τσιμπάει, ξύνει, ίσως ακόμα και δαγκώνει τα άλλα παιδιά. Το παιδί που πρέπει πάντα να κρατάει το χέρι μου στο διάδρομο. Αυτό που έχει μια ιδιαίτερη θέση στο χαλί και που τις περισσότερες φορές κάθεται σε μια καρέκλα κι όχι στο πάτωμα. Το παιδί που σκαρφάλωσε πάνω από το φράχτη της παιδικής χαράς, ακριβώς τη στιγμή που της έλεγα να σταματήσει. Το παιδί που έχυσε το γάλα του γείτονά του στο πάτωμα σε μια έκρηξη θυμού. Επίτηδες. Ενώ έβλεπα. Και τότε, όταν του ζήτησα να το καθαρίσει, πέταξε όλο το χαρτί υγείας στο πάτωμα. Επίτηδες. Ενώ έβλεπα.

 Ανησυχείς πως ΑΥΤΟ το παιδί, μπλοκάρει τη διαδικασία της μάθησης για το δικό σου το παιδί. Ανησυχείς πως παίρνει πάρα πολύ απ' το χρόνο και την ενέργειά μου κι ότι στερεί το "μερίδιο" που αναλογεί στο δικό σου παιδί. Ανησυχείς πως κάποια μέρα θα βλάψει κάποιον. Ανησυχείς πως αυτό ο "κάποιος" ίσως είναι το δικό σου παιδί. Ανησυχείς πως και το παιδί σου θ' αρχίσει να χρησιμοποιεί την επιθετικότητα για να πάρει αυτό που θέλει. Ανησυχείς πως το παιδί σου θα μείνει πίσω ακαδημαϊκά, επειδή παλεύει ακόμα και για να κρατήσει ένα μολύβι. Το ξέρω.

            Το παιδί σου, αυτό το έτος, σε αυτή την τάξη, σε αυτή την ηλικία, δεν είναι ΑΥΤΟ το παιδί. Το παιδί σου δεν είναι τέλειο, αλλά γενικά ακολουθεί τους κανόνες. Είναι σε θέση να μοιράζεται τα παιχνίδια του με ειρηνικό τρόπο. Δεν πετά κάτω τα έπιπλα. Σηκώνει το χέρι του για να μιλήσει. Εργάζεται όταν έρχεται η ώρα για να εργαστούμε και παίζει όταν έρχεται η ώρα του παιχνιδιού. Μπορείς να το εμπιστευτείς πως θα πάει κατ 'ευθείαν στο μπάνιο και θα επιστρέψει κατ' ευθείαν πίσω, χωρίς να κάνει ανοησίες. 

Το ξέρω. Κι εγώ ανησυχώ επίσης. 

Βλέπετε, εγώ ανησυχώ όλη την ώρα. Σχετικά με ΟΛΑ αυτά. Ανησυχώ για το πιάσιμο του μολυβιού απ' το παιδί σας και για το πως προφέρει τα γράμματα ένα άλλο παιδί. Ανησυχώ για τη συστολή ενός μικρού παιδιού και για το μονίμως άδειο ταπεράκι ενός άλλου. Ανησυχώ πως το μπουφάν του Γκάβιν δεν είναι αρκετά ζεστό και πως ο μπαμπάς της Ταλίθα της φωνάζει γιατί γράφει ανάποδα το γράμμα "Β". Οι περισσότερες βόλτες με το αυτοκίνητο μου, ακόμα και οι στιγμές στο ντους μου, είναι γεμάτες από ανησυχία.

Αλλά ξέρω, θέλετε να μιλήσουμε γι ΑΥΤΟ το παιδί. Επειδή τα ανάποδα "Β"  της Ταλίθα δεν πρόκειται να προκαλέσουν πρόβλημα στο δικό σας παιδί.

Θέλω κι εγώ να μιλήσω γι’  ΑΥΤΟ το παιδί, αλλά υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που δεν μπορώ να σας πω.

·                     Δεν μπορώ να σας πω πως την υιοθέτησαν από ένα ορφανοτροφείο σε ηλικία 18 μηνών.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι βρίσκεται σε αυστηρή δίαιτα, για πιθανές τροφικές αλλεργίες και πως γι αυτό, είναι πεινασμένος. ΟΛΗ ΤΗΝ ΩΡΑ.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι οι γονείς της είναι στη μέση ενός φρικτού διαζυγίου και πως μένει με τη γιαγιά της. 

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι έχω αρχίσει ν' ανησυχώ πως η γιαγιά της πίνει. 

·                     Δεν μπορώ να σας πω πως η φαρμακευτική αγωγή του για το άσθμα, τον ταράζει. 

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι η μαμά της είναι μονογονέας κι έτσι (το παιδί) είναι στο σχολείο πριν καν ανοίξουμε, μέχρι τη στιγμή που η ώρα φύλαξης λήγει και πως η διαδρομή με το αυτοκίνητο μεταξύ σπιτιού και σχολείου διαρκεί 40 λεπτά και έτσι (το παιδί) κοιμάται λιγότερο κι απ' τις ώρες που κοιμούνται οι περισσότεροι ενήλικες.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι υπήρξε μάρτυρας ενδοοικογενειακής βίας.

Εντάξει, θα πείτε. Καταλαβαίνετε ότι δεν μπορώ να μοιραστώ προσωπικές ή οικογενειακές πληροφορίες. Απλά θέλετε να γνωρίζετε ΤΙ ΚΑΝΩ ΕΓΩ, για τη συμπεριφορά ΑΥΤΟΥ του παιδιού.

Θα ήθελα πολύ να σας πω. Αλλά δεν μπορώ.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι κάνει λογοθεραπείες, ότι η αξιολόγηση έδειξε σοβαρή διαταραχή και καθυστέρηση στη γλώσσα κι ότι ο θεραπευτής έχει εντοπίσει πως η επιθετικότητα συνδέεται με την απογοήτευση για την αδυναμία επικοινωνίας.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι συναντώ του γονείς του ΚΑΘΕ ΕΒΔΟΜΑΔΑ και πως και οι δύο συνήθως κλαίνε σε αυτές τις συναντήσεις.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι το παιδί κι εγώ έχουμε ένα μυστικό σήμα που κάνουμε με το χέρι μας, για να είναι σε θέση να μου πει πότε χρειάζεται να κάτσει μόνη της για λίγο.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι περνά το χρόνο της ανάπαυσης κουλουριασμένη στα πόδια μου, επειδή... "Με κάνει να νιώθω καλύτερα ο χτύπος της καρδιά σας, Κυρία".

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι παρακολουθώ σχολαστικά τα περιστατικά των επιθέσεων τους τελευταίους τρείς μήνες και πως από πέντε περιστατικά την ημέρα, έχουμε πέσει σε πέντε την εβδομάδα.

·                     Δεν μπορώ να σας πω πως η γραμματέας του σχολείου έχει συμφωνήσει να τον στέλνω στο γραφείο της για  "βοήθεια", όταν κρίνω πως χρειάζεται αλλαγή σκηνικού.

·                     Δεν μπορώ να σας πω πως "εναντιώθηκα" σε μια συνάντηση με το προσωπικό και πως με δάκρυα στα μάτια, ΙΚΕΤΕΥΣΑ τους συναδέλφους μου να την παρακολουθούν πιο στενά, να είναι ευγενικοί μαζί της τη στιγμή που εξοργίζονται επειδή χτύπησε κάποιον ΠΑΛΙ και αυτή τη φορά, μπροστά στο δάσκαλο.

·                     Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που δεν μπορώ να σας πω γι ΑΥΤΟ το παιδί. Δεν μπορώ να σας πω ακόμα και τα καλά πράγματα.

·                     Δεν μπορώ να σας πω πως η δουλειά του στην τάξη, είναι να ποτίζει τα φυτά και πως έκλαιγε με σπαραγμό όταν ένα από τα φυτά ξεράθηκε κατά τη διάρκεια των χειμερινών διακοπών απ' το σχολείο.

·                     Δεν μπορώ να σας πω πως φιλά τη μικρή της αδελφή κάθε πρωί και πως της ψιθυρίζει "Είσαι η ηλιαχτίδα μου" προτού η μαμά σπρώξει το καροτσάκι και φύγουν.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι ξέρει περισσότερα για τις καταιγίδες απ' όσα γνωρίζουν οι περισσότεροι μετεωρολόγοι.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι συχνά ζητά να σας βοηθήσει στο ξύσιμο των μολυβιών και μάλιστα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι χαϊδεύει τα μαλλιά του καλύτερού της φίλου, κατά το χρόνο της ανάπαυσης.

·                     Δεν μπορώ να σας πω ότι όταν ένας συμμαθητής του κλαίει, ορμά πάνω του με το αγαπημένο παραμύθι απ' τη γωνιά της ανάγνωσης.

Βλέπετε,  αγαπητοί γονείς,  μπορώ να σας μιλήσω μόνο για το παιδί σας. Έτσι, αυτό που μπορώ να σας πω είναι το εξής:

Αν ποτέ, σε οποιοδήποτε σημείο, το παιδί σας ή κάποιο από τα παιδιά σας, γίνει ΑΥΤΟ το παιδί...

·                     Δεν θα μοιραστώ ποτέ την οικογενειακή σας ιστορία με άλλους γονείς απ' την τάξη.

·                     Θα επικοινωνώ μαζί σας συχνά, ξεκάθαρα κι ευγενικά.

·                     Θα βεβαιωθώ πως υπάρχουν χαρτομάντηλα στις συναντήσεις μας κι αν μου το επιτρέψετε, θα σας κρατώ το χέρι όταν κλαίτε.

·                     Θα υποστηρίζω το παιδί και την οικογένειά σας, για να λάβετε την υψηλότερη ποιότητα των εξειδικευμένων υπηρεσιών και θα συνεργαστώ με τους απαραίτητους επαγγελματίες στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

·                     Θα βεβαιωθώ ότι το παιδί σας λαμβάνει επιπλέον αγάπη και στοργή όταν τη χρειάζεται περισσότερο.

·                     Θα είμαι η φωνή για το παιδί σας στη σχολική μας κοινότητα.

·                     Θα συνεχίζω -ό,τι κι αν συμβεί- ν' αναζητώ τα καλά, καταπληκτικά, ειδικά, θαυμάσια χαρακτηριστικά του παιδιού σας. 

·                     Θα του υπενθυμίζω και σ' εκείνο και σ' ΕΣΑΣ, αυτά τα καλά, καταπληκτικά, ειδικά, θαυμάσια χαρακτηριστικά, ξανά και ξανά.

·                     Κι όταν κάποιος άλλος γονέας θα έρθει σε μένα, με ανησυχίες για το παιδί ΣΑΣ...

Θα του πω όλα αυτά, πάλι από την αρχή.

 Με τόση πολύ αγάπη,

Μια δασκάλα... 

 Το άρθρο δημοσιεύει στο http://missnightmutters.com/ η εκπαιδευτικός Amy Murray 

Μετάφραση-Επιμέλεια: Αθανασία Ανεζάκη

Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2014

Χρήστος Μπράβος

Χρήστος Μπράβος, Εις μνήμη, 20 χρόνια μετά (επιλογή: Σπύρος Αραβανής, επίμετρο: Θανάσης Μαρκόπουλός (αναδημοσίευση))

oreino.jpg
Οικογενειακό νεκροταφείο
Μην περπατήσεις
τούτα τα βουνά

η μάνα λέει
δεν κάνει να πατάμε
τους πεθαμένους

Γενέθλιος τόπος
Πατρίδα των απόντων.
Οι φράχτες
κ’ οι φωλιές των βράχων
κρατούν ακόμα βογγητά.
Ο χρόνος μετριέται
με Ψυχοσάββατα.
Μήκος χρόνου
Στον Μιχάλη Γκανά
Θα είναι νύχτα και θα ουρλιάζουν τα βατράχια
και τα σκυλιά θα σεργιανούν στην αγορά
και εσύ μ’ ένα μαχαίρι στα νεφρά
θα συντροφεύεις τα φαντάσματα στα βράχια.
Εκείνος θα ‘ρχεται απ΄’ τ’ ανέμου τον κρυψώνα
-ξύλινα πόδια που κοντεύουν την οργιά-
και συ με τον ανάπηρο σουγιά
θα σκάβεις πάλι τ’ όνομά του στον αιώνα.
Σε κούφια μέρα θα γλιστράς τυφλός σακάτης
θα ν’όλος αίμα του σκυλιού σου ο ζουρνάς
κι αν φύγεις όλο πίσω θα γυρνάς
στα μαυρολίθαρα δεμένος απελάτης

Άστρα
Καπνίζουν κ’ οι άγγελοι, είπε.
Άμα σηκώσετε τη νύχτα
το κεφάλι σας θα τις ιδείτε
τις κάφτρες των τσιγάρων τους.

Τι καφενείο τι ουρανός
ντουμάνι και φτυσιές
κι αέρας σάπιος

(κι ο κάτω κόσμος
στάχτες κι αποτσίγαρα).

(Από την ποιητική του συλλογή “Ορεινό καταφύγιο', Τυπογραφείο “Κείμενα', Αθήνα 1983)
fantasmata.jpg
Νανούρισμα
Μες στου νεκρού το μάτι
κοιμούνται δέντρα και πουλιά.
Βγαίνουν με το φεγγάρι
τα παιδιά, λεν για τους ζωντανούς
μετρούν τα χρόνια·
φύλλα μασούν της λησμονιάς
και τραγουδάνε.
Τ’ ακούνε οι όμορφες, ξυπνούν
τ’ ακούνε οι κολασμένες, βγαίνουν κρυφά
στη μαύρη χλόη απάνω
τα κοιμούνται.
Μα οι μάνες που μαραίνονται
για τις χαρές δεν ξέρουν
του άλλου κόσμου.
Του λυπημένου
Σε φράχτη θα το δείτε το κεφάλι μου.
Σε καθαρή πετσέτα να το βάλετε
και να το πάτε.
Στάχτη και πριονίδι μη σκορπίσετε–
πίνουν το αίμα όχι τη φωνή του.
Δέστε το μαύρο άλογο που τρέχει
δέστε τ’ άσπρα φτερά του που χτυπούν·
κι ανοίξτε στη γριά με τ’ άγρια
δάχτυλα να μπήξει στο σανίδι
το καρφί της.
(Από την ποιητική του συλλογή “Με των αλόγων τα φαντάσματα, Τυπογραφείο “Κείμενα', Αθήνα 1985)
Ήμερος ύπνος
Προοίμιο: Μέσα στου νεκρού το μάτι
δέντρα βλέπω και πουλιά

Χιόνι σεντόνι τρυφερό για του φιδιού τον ύπνο,
χιόνι και πένθιμο σκυλί, βραχνός προφήτης.

Κι όμως το πιο γλυκό βιολί
το παίζει ο θάνατος

Κοιτάς απ΄ το παράθυρο, καπνίζουν τα πηγάδια.
Χιόνι κι ανάψαν τη φωτιά στον κάτω κόσμο.

Ο κυνηγός στο πέρασμα το σπίρτο πίνει.
Τον λύκο που εχύμηξε πίσω του δεν τον βλέπει.

Α. Μάνθος
Όπου, στα 1923 ο επικυρηγμένος Θωμάς Γκαντάρας
ο ληστής, αποφασίζει να φωτογραφηθεί…'
Ο φωτογράφος των Τρικάλων Α. Μάνθος
έπαιρνε νύχτα τα στενά γυρνώντας σπίτι του
τους γάμους θα σκεφτότανε αλλά και τους θανάτους
που εκράτησε παντοτινά στο ακριβό χαρτί
Μα πιο πολύ θυμότανε το βράδυ του Αυγούστου
που πόρτες έκλεισε βαριά, έλυσε τα σκυλιά
κλέφτης μην έρθει κι έπεσε για του δικαίου τον ύπνο
κλέφτης μην έρθει κι έπεσε όπως κάθε φορά
Μήτε που άκουσε σκυλί, θυρόφυλο να τρίζει
και απ’ το φεγγίτη της σκεπής τον είδε να γλυστρά
από την άκρη Άγγελος, στα δόντια το μαχαίρι
Άγγελος, Εξάγγελος, μας ήρθε από μακριά
(Από το δίσκο του Θανάση Παπακωνσταντίνου (διασκευή-μελοποίηση), “Βραχνός προφήτης', Lyra, 2000)
Πένα που ξύνει το χαρτί
όσο το άσπρο σουρουπώνει.
Αλλά το Πάσχα πρώιμο
η νύχτα στο γλυκύ μου έαρ
κι ένα τραγούδι σιγανό με λιβανίζει.
Πραματευτής κατέβαινε μεσ’ από την Αυλώνα
σέρνει μουλάρια δώδεκα και μούλες δεκαπέντε

φέρνει το Χρήστο-Χρήστο μου!με πλάκα και κοντύλι.
Με το κοντύλι έγραφε κι η πλάκα μαρτυρούσε
αργά πολύ συλλαβιστά με κεφαλαία ΜΝΗ-ΜΗ
Αντιλαλώ σαν τρικλιτη βασιλική
από φωνές πολλών κεκοιμημένων.
Το πιο γλυκό βιολί το παίζει ο θάνατος-θυμάμαι-
και τότε ξεχωρίζω τη δική του
(Από την ποιητική συλλογη του Μιχάλη Γκανά, “Παραλογή', εκδ. Καστανιώτη, 1993)

ΜΝΗΜΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΠΡΑΒΟΥ
Η ποίηση είναι γερόντισσα της υπαίθρου.
Έχει ρυτιδωμένο, μελανιασμένο δέρμα
Και πεντακάθαρα σπλάχνα. Το μικρό της
Κεφάλι ξεπροβάλλει μες από το δάσος:
Πεύκα, κυπαρίσσια, κλαδάκια φορτωμένα με χιόνι.
Μας φέρνει ένα δεμάτι ξύλα.
Λίγοι την βλέπουν κι αυτοί πάλι δεν ξέρουν
Σε ποιανού την πολυκατοικία θα ‘ρθει να τ’ αποθέσει.

(Από την ποιητική συλλογή του Σωτήρη Παστάκα, “Η μάθηση της αναπνοής…σε τρεις κινήσεις', εκδόσεις Μελάνι, 2006)

Ο Χρήστος Μπράβος γεννήθηκε το 1948 στη Δεσκάτη, αλλά από τα δεκαοχτώ του χρόνια έζησε στην Αθήνα. Σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Πατρών και εργάστηκε στο Υπουργείο Οικονομικών. Ανήκει στη γενιά του 1970, αλλά κυκλοφορεί όψιμα την πρώτη του ποιητική συλλογή Ορεινό καταφύγιο, μόλις το 1983. Δυο χρόνια αργότερα εκδίδει μια δεύτερη, Με των αλόγων τα φαντάσματα, κι ένα μονόφυλλο το 1986 με το ποίημα «Σονέτο του σκοτεινού θανάτου», το οποίο γράφεται με αφορμή τα πενήντα χρόνια από το θάνατο του Λόρκα. Δημοσίευσε άρθρα, χρονογραφήματα και κείμενα κριτικής. Ανάμεσα στα τελευταία, πέντε όλα κι όλα, ενήμερα από βιβλιογραφική άποψη και οξυδερκή από αναγνωστική, ξεχωρίζουν τρία, για το λόγο ότι αναφέρονται στο Μίλτο Σαχτούρη, έναν ποιητή στον οποίο ο Μπράβος μαθήτεψε ιδιαίτερα γόνιμα: «Η κριτική και ο Μίλτος Σαχτούρης. Ένας “περίπατος' από αφορμή την Εισαγωγή στην ποιητική του Μίλτου Σαχτούρη του Γιάννη Δάλλα», περ. Ο Λογοτεχνικός Πολίτης 43 (Ιούνιος 1981) 70-73· «Μίλτου Σαχτούρη Εκτοπλάσματα, σελίδες 21», περ. Το Δέντρο 33-34 (Σεπτέμβριος–Οκτώβριος 1987) 21-23· «Η “αποκριά' του Μίλτου Σαχτούρη: Ξόρκι ή όχημα της φρίκης;», περ. Γράμματα και Τέχνες 16 (Απρίλιος 1983) 24-25. Ο ποιητής ασθένησε σοβαρά και πέθανε στα 39 του χρόνια, στις 20 Απριλίου 1987, δεύτερη μέρα του Πάσχα. Ύστερα από το θάνατό του, το 1996, εκδίδεται η συλλογή Μετά τα μυθικά, με εικόνες του Χρόνη Μπότσογλου, πρόλογο του Μιχάλη Γκανά και επιμέλεια–επίμετρο του Μισέλ Φάις. Η συλλογή, στην οποία 2 εμπεριέχεται και το μονόφυλλο του 1986, μοιράζεται σε δύο ενότητες, «Ξύλινα τείχη» και «Μετά τα μυθικά»,με πέντε και εφτά ποιήματα αντίστοιχα. Τα πρώτα, χρονολογημένα, γράφονται ανάμεσα στις 28-3-1982 και 23-6-1983 (ένα στις 9-4-1985), ενώ τα δεύτερα είναι αχρονολόγητα αλλά πάντως γραμμένα μετά τις δύο δημοσιευμένες συλλογές του.Τ.Κ. ΠΑΠΑΤΣΩΝΗΣ                                      

  Ουράνιο ψάρι


.
στον Γιώργο Κακουλίδη

Η σκοτεινή της μήτρα αναδεύει
και σάμπως μπάσταρδο κι απόψε σε ξερνά·
στον κύκνο σου λαιμό θηλιά περνά
το χέρι της Σειρήνας· και σε ζεύει.

Τα πόδια σου πριόνισε η προπέλα
κι όλη τη νύχτα αλυχτάς σκυλί λυτό·
πάλι θα λεν τη μάνα σου Λητώ
και τη σπασμένη κάμα σου Μαρκέλλα.
Σε ποιο λιμάνι τ’ ουρανού να σκάψω τάφο,
νὰ σε ρουφήξει ποια θεόρατη κοιλιά;
Θα πνίγεις στο σκοτάδι τα σκυλιά
κι εγώ απ’ τον πάτο της ζωής μου θα σου γράφω.
Μετά τα μυθικά, 1996

  Ήμερος ύπνος



στον Χρήστο Κεραμίδα
Χιόνι σεντόνι τρυφερό για του φιδιού τον ύπνο.
Χιόνι και πένθιμο σκυλί βραχνός προφήτης.
Με νύχια παγωμένα ο λύκος κρύβεται.
Με φόβο οι ζωντανοί την πόρτα κλείνουν.
Κοιτάς απ’ το παράθυρο: Καπνίζουν τα πηγάδια.
Χιόνι· κι ανάψαν τη φωτιά στον κάτω κόσμο.
Ο κυνηγός στο πέρασμα το σπίρτο πίνει.
Τον λύκο, που εχύμηξε πίσω του, δεν τον βλέπει.
Νύχτα με πένθιμο σκυλί στον σάπιο φράχτη.
Κι οι πεθαμένοι ακούν· και περιμένουν.

Με των αλόγων τα φαντάσματα, 1985

  Μήκος χρόνου


.
Στον Μιχάλη Γκανά
Θα είναι νύχτα και θα ουρλιάζουν τα βατράχια
και τα σκυλιά θα σεργιανούν στην αγορά
και εσύ μ’ ένα μαχαίρι στα νεφρά
θα συντροφεύεις τα φαντάσματα στα βράχια.

Εκείνος θα ’ρχεται απ’ τ’ ανέμου τον κρυψώνα
–ξύλινα πόδια που κοντεύουν την οργιά–
και συ με τον ανάπηρο σουγιά
θα σκάβεις πάλι τ’ όνομά του στον αιώνα.

Σε κούφια μέρα θα γλιστράς τυφλός σακάτης
θα ’ν’ όλος αίμα του σκυλιού σου ο ζουρνάς
κι αν φύγεις όλο πίσω θα γυρνάς
στα μαυρολίθαρα δεμένος απελάτης.

Ορεινό καταφύγιο, 1983



.
Της νύχτας και του ανέμου Federico
Garcia Lorca, πέφτει πέντε η ώρα.
Τ’ άλογο πάει μιαν άδεια νεκροφόρα·
στ’ αλώνι πολεμά ταύρος με λύκο.
Σε παίρνει η δημοσιά, για να σε βγάλει
κει που η αστραπή κλωσάει την αστραπή της.
Του φεγγαριού το πέταλο, μαγνήτης,
σέρνει το ματωμένο σου κεφάλι
κουρέλια φασκιωμένο της παντιέρας.
Φυσάει σκοτεινού θανάτου αέρας –
και πού να είν’ εκείνο τ’ άσπρο σάλι
που σου ’ριξε, όταν σ’ έπαιρναν, η νύφη;
Σκυλί τρελό τα κόκαλά του γλείφει
και σ’ άλλον κόσμο αρχίζει καρναβάλι.

Μετά τα μυθικά, 1996
(πρώτη δημοσίευση σε μόνοφυλλο, 1986)
Πρώτη βροχή ή Αντιπερισπασμός



.
Όταν χτυπά η βροχή στους τσίγκους
και σε τραβούν του ύπνου τα τελώνια
γλιστρούν στ” άδειο πλακόστρωτο οι ίσκιοι
βρεμένοι ώς το κόκκαλο. Επιστρέφουν.
Τρυπώνουν στα ραγίσματα των τοίχων
ύστερα στα θεμέλια κατεβαίνουν·
βυθίζονται στου κόκορα το αίμα.
Όταν χτυπά η βροχή στους τσίγκους
και σε τραβούν του ύπνου τα τελώνια
έρχονται πίσω των σπιτιών οι πεθαμένοι·
σε γνώριμους βυθούς να ξεχειμάσουν.

Με των αλόγων τα φαντάσματα, 1985


268

Στον Μιχάλη Μπράβο
Τα μάτια σου θα σβήσει κιμωλία
ή κάρβουνο – ό,τι βρεθεί μπροστά του.
Θ” ανυψωθείς με χάρη αεροστάτου
για ν” ανταμώσεις τ” άλλα ουράνια πλοία
με τα πανιά τα μαύρα. Και τα λεία
μαλλιά σου με το κόκκινο της βάτου
ένα θα γίνουν – φίδι και τ” αυγά του.
Το χέρι που θα βάλει την τελεία
βγαίνει σφιχτά κρατώντας την ομπρέλα
που αρπάζεις και πηδάς έξω απ” τον χρόνο
εδώ που είμ” εγώ και σ” αμπαρώνω
και μεσ” από σωλήνες κι από φίλτρα
στη σκοτεινή σε σπρώχνω πάλι μήτρα
που θα γεννήσει θάνατο και τρέλα.

                                                                                         

Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2014

Εξημέρωσέ με!


Εξημέρωσέ με!
Την ιστορία μας στέλνει το Πράσινο Ανθρωπάκι
«Τότε είναι που παρουσιάστηκε η αλεπού.
«Καλημέρα», είπε η αλεπού.
«Καλημέρα», απάντησε ευγενικά ο μικρός πρίγκιπας, που στράφηκε μα δεν είδε τίποτα. «Εδώ είμαι», είπε η φωνή «κάτω από τη μηλιά…».
«Ποια είσαι;» είπε ο μικρός πρίγκιπας.
«Είσαι πολύ όμορφη…».
«Είμαι μια αλεπού», είπε η αλεπού.
«Έλα να παίξεις μαζί μου», της πρότεινε ο μικρός πρίγκιπας.
«Είμαι τόσο λυπημένος…».
«Δεν μπορώ να παίξω μαζί σου», είπε η αλεπού.
«Δεν είμαι εξημερωμένη».
«Α! συγγνώμη» έκανε ο μικρός πρίγκιπας . Αλλά μετά από σκέψη πρόσθεσε:
«Τι σημαίνει εξημερώνω;»…
«Είναι κάτι πολύ ξεχασμένο», είπε η αλεπού.
«Σημαίνει δημιουργώ δεσμούς».
«Δημιουργώ δεσμούς;» «
Βέβαια» είπε η αλεπού.
«Για μένα ακόμα δεν είσαι παρά ένα αγοράκι εντελώς όμοιο με εκατό χιλιάδες άλλα αγοράκια. Και δεν σ’ έχω ανάγκη. Και δεν μ’ έχεις ανάγκη ούτε κι εσύ. Για σένα, δεν είμαι παρά μια αλεπού όμοια με εκατό χιλιάδες αλεπούδες. Όμως αν μ’ εξημερώσεις θα έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλο. Θα’ σαι για μένα μοναδικός στον κόσμο, θα’ μαι για σένα μοναδική στον κόσμο…».
«Αρχίζω να καταλαβαίνω είπε ο μικρός πρίγκιπας».
Η Αλεπού κοίταξε το Μικρό Πρίγκιπα, για πολύ ώρα.
“Σε παρακαλώ εξημέρωσέ με!” είπε.
“Το θέλω πάρα πολύ” απάντησε ο Μικρός Πρίγκιπας. “Αλλά δεν έχω πολύ χρόνο. Ψάχνω για φίλους και θέλω να γνωρίσω πολλά πράγματα.”
“Γνωρίζουμε μόνο τα πράγματα που εξημερώνουμε”, είπε η Αλεπού. “Οι άνθρωποι δεν έχουν χρόνο να γνωρίσουν το οτιδήποτε. Αγοράζουν τα έτοιμα πράγματα από τα καταστήματα. Αλλά δεν υπάρχει κανένα κατάστημα στο κόσμο από το οποίο να μπορούν να αγοράζουν φίλους και έτσι οι άνθρωποι δεν έχουν πια κανένα φίλο. Εάν θες ένα φίλο, εξημέρωσέ με…”
“Τι πρέπει να κάνω για να σε εξημερώσω;” ρώτησε ο Μικρός Πρίγκιπας.
“Πρέπει να είσαι πολύ υπομονετικός” απάντησε η Αλεπού. “Πρώτα θα καθίσεις στο γρασίδι κάπως μακριά μου, όπως τώρα. Θα σε βλέπω με την άκρη του ματιού μου και δεν θα λες τίποτα. Οι λέξεις είναι αιτία παρεξηγήσεων. Μέρα με τη μέρα θα έρχεσαι πιο κοντά μου…”
Την επόμενη ημέρα ο Μικρός Πρίγκιπας επέστρεψε.
“Θα ήταν καλύτερα να έρχεσαι πάντα την ίδια ώρα” είπε η Αλεπού. “Για παράδειγμα, αν έρχεσαι στις τέσσερις η ώρα το απόγευμα, τότε γύρω στις τρεις η ώρα θα αρχίσω να νιώθω ευτυχισμένη. Όσο περνάει η ώρα θα νιώθω όλο και πιο ευτυχισμένη. Στις τέσσερις η ώρα, θα είμαι ανήσυχη και σχεδόν θα χοροπηδώ από ευτυχία. Θα σου δείχνω πόσο ευτυχισμένη είμαι. Αλλά αν δεν έρχεσαι συγκεκριμένη ώρα, δεν θα ξέρω πότε θα πρέπει να φορέσει η καρδιά μου τα καλά της για να σε υποδεχθεί… Πρέπει να τηρούμε τις ιεροτελεστίες…”
“Τι θα πει ιεροτελεστία;” ρώτησε ο Μικρός Πρίγκιπας.
“Και οι ιεροτελεστίες είναι πράξεις που οι άνθρωποι παραμελούν συχνά” είπε η Αλεπού. “Είναι αυτό που κάνει τη μια ημέρα να διαφέρει από τις άλλες ημέρες, την μια ώρα από τις άλλες ώρες. Για παράδειγμα, οι κυνηγοί έχουν μια ιεροτελεστία. Κάθε Πέμπτη χορεύουν με τα κορίτσια του χωριού. Έτσι η Πέμπτη είναι μια θαυμάσια ημέρα για μένα! Μπορώ να κάνω ένα περίπατο στους αμπελώνες. Αλλά αν οι κυνηγοί χόρευαν οποτεδήποτε, κάθε ημέρα θα ήταν όπως κάθε άλλη ημέρα, και δεν θα μπορούσα ποτέ να έχω καθόλου διακοπές.”
Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ

Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2014

Μπλε γραμμή – Στέργια Κάββαλου

Μπλε γραμμή – Στέργια Κάββαλου

jnk2007
Δεκάξι Αυγούστου θα κάνουμε γάμο. Καπάκι θα πάνε οι εορτασμοί. Κλείσαμε την εκκλησία, καπάκι και τον παπά. Αγρότης ήταν που του κόψανε την επιδότηση και κάτι έπρεπε να λέει πως κάνει. Ποτέ δεν έπιαναν τα χέρια του, λίγο δημοτικό το πήγε, τραγούδαγε και στο μπάνιο και η αλλαγή καριέρας έγινε τόσο smoothly όσο smooth είναι κι η άμμος που τώρα πατώ.
Για τη μυλοποταμίτικη νεολαία, ο Πάνορμος είναι μια γκαζιά δρόμος. Δείγμα από τουρίστριες έτσι για την αλλαγή της παράστασης, γουλιές κακοφτιαγμένου μοχίτο από το κάτι σαν μπαρ της παραλίας, μυρωδιά αντηλιακού αντί προβάτων με το συνδυασμό μαγιό-στιβάνι να αποτελεί την πρώτη και τελευταία λέξη της μόδας.
Η γύμνια μας ξεκινά από τα πόδια. Τα γυναικεία μάτια παινεύουν τα όμορφα δάχτυλα, τα έχωσα πιο βαθιά στην καυτή. Ένα καπάκι μπίρας μου έγδαρε την πατούσα μα κατάπια τον πόνο με το σάλιο μου γιατί «είναι γενναίοι οι άνθρωποι των ορέων». Να χαρώ εγώ αρετή!
Κάπνισα το μισό Marlboro μέχρι να βγάλω το παντελόνι. Με την άκρη του ματιού μου παρακαλούσα το ακριβοφόρετο μπανιερό μου να στρώσει στα σημεία που πρέπει. Με την άλλη άκρη, έβλεπα τον θαλασσινό ορίζοντα. «Έτσι θα είναι η αγάπη» σκέφτηκα. Αξεχώριστο μπλε. Ρομαντζάδες θα πεις και θα έχεις δίκιο.
Βλέπω τις καμένες ξενικές πλάτες να φουσκαλίζουν στην κάψα, τα μικρά κορδονάκια που συγκρατούν στήθη, τις σελίδες μεγάλων βιβλίων να γεμίζουν άμμουδες και αποφασίζω πως είναι ώρα να βγάλω το μαύρο μου πουκάμισο και να κολυμπήσω στα ρηχά.
Το σώμα μου αντιδρά στο αλμυρό νερό. Είναι άσπρο, ορεινοφτιαγμένο και με ντροπιάζει. Δεν κάνω μακροβούτια, δεν πάω στα άπατα. Δεν ξέρω πώς να αποφύγω τα φύκια. Δεν ξέρω καν αν τσιμπάνε. Μοιάζουν με όφιδες που γιαγέρνουν στις πέτρες όταν μαζεύω τις ελιές. Και πίστεψέ με, έχω μαζέψει τόνους.
Πέντε λεπτά κράτησε το μπάνιο μου. Πάγωσα, δροσίστηκα, έκανα πως χάρηκα. Μα κυρίως έκανα το χατίρι της παρέας που ήθελε να με πάρει μια ολιά από το μιτάτο Αύγουστο μήνα να κάμω κι εγώ διακοπές που λένε, να γνωρίσω καμιά κοπελιά, να περάσω καλά βρε παιδί μου, έτσι ελεύθερος όσες μέρες μου πομένουν.
Μα η παρέα δεν ήξερε πως εγώ στη θάλασσα δεν είχα μπει ποτέ μου, πως διακοπές καθόλου δεν μου χρειάζονται γιατί η ζωή που κάνω μου αρέσει κάθε μέρα και καθόλου δεν θέλω να τη σταματήσω, πως μόνο στο στρατό έβγανα τα ρούχα μου κι εκεί με μπόλικο ζόρε, πως λεύτερος είμαι και στο χωριό με τη Ζαφειρώ στην αγκαλιά μου. Ή μάλλον, πως λεύτερος είμαι μόνο εκεί.
Όλη τη μέρα μιλούσαμε για τους χωριανούς, τον τρύγο, το τυρί και τα κοπελάκια μας. Μόνο που αντί για ελληνικό, κούπες και ρακάκια πίναμε φρέντο, κοκτέιλ και πώς διάολο τις λένε, μαργαρίτες.
Έμαθα να κάθομαι στην ξαπλώστρα και να χάνομαι ακίνητος στον μπλε ορίζοντα που πίστεψα πως ήταν βαλτός να μου δείχνει το μέλλον με την κερά μου.
Το βράδυ έπεσα πιο κουρασμένος από ποτέ στο ντιβάνι της κουζίνας. Η μάνα του Θέμη είχε κάνει καλή δουλειά με το εξοχικό τους. Έτσι της άρεσε να το λέει.
Δυο μέρες βράχηκα μέχρι την αμασχάλη πορπατώντας από τον έναν βράχο στον άλλο. Τη δεύτερη απαλλάχτηκα από τα ρούχα μου πιο γρήγορα.
Βιαζόμουν να τελειώσει το σαββατοκύριακο να γυρίσω. Σιγά την επιστροφή θα μου πεις. Μισή ώρα στροφές και έφτανες σπίτι. Αλλά η μάνα μου μ’ έμαθε το λόγο μου να τον τηρώ. Δεν θα την άφηνα την παρέα.
Μπαίνοντας στο χωριό, βράδυ Κυριακής, κατάλαβα πως αυτές ήταν  πρώτες, στα δεκαοχτώ χρόνια ζωής, διακοπές μου. Μάλλον κι οι τελευταίες. Καμία όρεξη δεν έχω να γυμνώνομαι μπροστά σε ξένους αθρώπους, να με θωρούν τόσα μάθια και να φοβούμαι κι από πάνω να μην πνιγώ.
Ευτυχώς που η Ζαφείρα δεν ξέρει μπάνιο και θα αργήσει να ζητήσει θάλασσες. Μετά τα στέφανα όμως, θα την επάω.
Θα της κάμω έκπληξη μόνο και μόνο για να της δείξω εκείνη τη μπλε γραμμή, την ευθεία και ήσυχη μπλε γραμμή που φτάνει χιλιόμετρα πέρα, τη γραμμή που φιλιώνει τον ουρανό με τη θάλασσα. Θα την αγκαλιάσω και θα της υποσχεθώ πως θα γινόμαστε έτσι ένα, χειμώνα καλοκαίρι.
Και τώρα δουλειά. Γιατί φτάσαμε δυο μέρες πριν τον δεκαπεντάρη κι το κριάς για το γλέντι ακόμα να το ξεδιαλέξουμε.

Δευτέρα 10 Νοεμβρίου 2014

Αποανάπτυξη, Άμεση Δημοκρατία, Αυτοδιαχείριση

Επανιδρύοντας την κοινωνία: Αποανάπτυξη, Άμεση Δημοκρατία, Αυτοδιαχείριση




4
Αποσπάσματα από την ομιλία του Σερζ Λατούς στη Θεσσαλονίκη (via: Blackuroi)
Tι είναι η αποανάπτυξη; Ποιο κομβικό ρόλο παίζει στην άμεση δημοκρατία; Πώς σχετίζεται με το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη; Σ’ αυτά τα ερωτήματα απάντησε ο ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου Paris-Sud και θεωρητικός του ρεύματος της αποανάπτυξης, Serge Latouche, στην ομιλία του με θέμα “Επανιδρύοντας την κοινωνία: Αποανάπτυξη, άμεση δημοκρατία, αυτοδιαχείριση”. Ακολουθούν μερικά αποσπάσματα.
Αυτονομία, Ετερονομία και Αποανάπτυξη:
Η αποανάπτυξη σχετίζεται άμεσα με την αυτονομία, στο βαθμό που η οικονομία της μεγέθυνσης σχετίζεται άμεσα με την ετερονομία. “Ο Καστοριάδης αντιπαραβάλλει στην αυτονομία την ετερονομία, βασίζοντας τη δεύτερη στην παράδοση. Σκοπός της αποανάπτυξης είναι ακριβώς η άρνηση της παράδοσης. Το σχέδιο της αποανάπτυξης είναι η έξοδος από την οικονομία σε ανάπτυξη. Περισσότερο είναι η άρνηση της ανάπτυξης για την ανάπτυξη κι ακόμα περισσότερο η άρνηση της ανάπτυξης με στόχο τη μεγέθυνση”.
Για τον Λατούς, ο αυτοπεριορισμός του ατόμου και ο έλεγχος της υπέρμετρης παραγωγής και κατανάλωσης συνιστά στοιχείο χειραφέτησης. Στην οικονομία της αποανάπτυξης έχουμε να κάνουμε με το σταμάτημα της ακραίας παραγωγής και κατανάλωσης, την καταστροφή των πόρων για χάρη του κέρδους. Αυτή η οικονομία που βασίζεται στην άμετρη ανάπτυξη δεν είναι επιθυμητή, είναι καταστροφική. Γιατί αυτή η άμετρη ανάπτυξη καταστρέφει τη βιόσφαιρα, καταστρέφει την ίδια την ανθρωπότητα. Ουσιαστικά, αυτη η άμετρη ανάπτυξη επιφέρει πάρα πολλές ανισότητες. Η ανάγκη για αυτοπεριορισμό είναι αυτό που μπορεί να εγγυηθεί τη συνέχιση της ανθρωπότητας.
Μιλάμε για μια κοινωνία που γίνεται όλο και πιο ετερόνομη και βασίζεται όλο και περισσότερο στους νόμους της αγοράς. Είναι απαραίτητο να δούμε ποιες είναι οι νέες αξίες, ουσιαστικά για να καταπολεμήσουμε αυτή την κοινωνία που γίνεται όλο και πιο ετερόνομη. Eδώ μιλάμε για την ιδέα μιας πολιτικής και οικονομικής ενότητας. Αυτή είναι η βιοπεριοχή βιόσφαιρα (bioregión) – και είναι αυτόνομη, έχει δικούς της “κανόνες” και τρόπους ρύθμισης. Εδώ μιλάμε για την ιδέα μιας κοινωνίας αυτοκυβερνούμενης (είτε είναι αστική είτε αγροτική). Στο επίπεδο της μεγαλούπολης, αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί σε écoquartier (οικολογικοί δήμοι). Μιλάμε για μια πυραμιδική κατασκευή που βγάζει τους αντιπροσώπους της και μπορεί να φτάσει στο επίπεδο της παγκόσμιας συνομοσπονδίας. Ωστόσο αυτό το σχέδιο είναι ρεφορμιστικό ή επαναστατικό;”
Ρεφορμισμός ή Επανάσταση;
Μια από τις κριτικές που θα μπορούσε να δεχτεί η θεωρία της αποανάπτυξης, είναι ότι δεν επιθυμεί να αποδομήσει ριζικά το υπάρχον σύστημα, θέλει απλώς να το μετακινήσει προς μια πιο αμεσοδημοκρατική κατέυθυνση και, άρα, δεν είναι αρκετά επαναστατική. Ωστόσο για τον Latouche – αλλά και για τον Καστοριάδη – ο ριζοσπαστισμός μιας επανάστασης δεν κρίνεται με βάση το πόσο έτοιμη είναι να καταλάβει την εξουσία, αλλά με βάση το πόσο συνειδητά την αρνείται.
“Αναρωτιόμαστε αν προκειται για μια πραγματικά ριζοσπαστική δημοκρατία ή για μια δημοκρατία ρεφορμιστικού τύπου. Για τον Καστοριάδη, αυτό είναι μια επανάσταση, μια ριζική τομή. Μια τέτοια επανάσταση, ωστόσο, δεν στοχεύει στην κατάληψη της εξουσίας – όπως, για παράδειγμα, η Οκτωβριανή Επανάσταση. Κατά τον Καστοριάδη, μια κατάληψη της εξουσίας τέτοιου τύπου θα είχε ως αποτέλεσμα απλώς την κατασκευή ενός νέου γραφειοκρατικού μηχανισμού. Άρα, το ερώτημα είναι ποιο θα ήταν το υποκείμενο σε μια τέτοια επανάσταση. Ποιο είναι τελικά το κύριο υποκείμενο της ιστορίας. Η απάντηση του Καστοριάδη είναι πως είμαστε όλοι, είμαστε το 99% όπως λέγανε και στο Occupy WallStreet”.
Περί Δημοκρατίας:
“Έχουμε έναν άξονα: από τη μία η έννοια της ριζοσπαστικής δημοκρατίας (κατά τον Καστοριάδη) κι από την άλλη η έννοια της σχετικής δημοκρατίας (κατά πολλούς ρεφορμιστικής) του Jean Baechcler. Για τον Baechler, από την προϊστορία ακόμα κύρια σκέψη των ανθρώπων ήταν η δημοκρατία και όχι η δικτατορία. Για τον Καστοριάδη, ωστόσο, η δημοκρατία υπάρχει ουσιαστικά σε δύο ιστορικές περιόδους. Μιλάμε για την Αθήνα του 4ου αιώνα και για τις κομμούνες στο τέλος του Μεσαίωνα. Για τον Colin Crouch, ζούμε σε ένα καθεστώς μετα-δημοκρατικό, το οποίο ελέγχεται από λόμπι και μικρές ομάδες. Για τον Λεουϊ δε ζούμε παρά στιγμές δημοκρατίας, κι όχι ένα σύστημα καθ’ όλα δημοκρατικό. Για τον Λεουϊ πρόκειται για ένα σύστημα πάρα πολύ εύθραυστο και συνοψίζεται ας πούμε στις κοινότητες στη Γερμανία (με τον Τόμας Μούντσερ), στην Κομμούνα του Παρισιού, στους πρώτους μήνες της Οκτωβριανής Επανάστασης, στην Ισπανία του ’36, στη Βουδαπέστη κτλ.
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη υπήρχε πάντα μια διαδοχή δικτατοριών και δημοκρατιών. Ο Σλάβοι Σίζεκ μιλά για démocrature (démocratie + dictature), κάτι ανάμεσα σε δημοκρατία και δικτατορία. Για τον Καστοριάδη η δημοκρατία είναι το να μορφώνεσαι πώς να είσαι πολίτης, το να μορφώνεσαι πώς να ζεις σε ένα σύστημα πιο δημοκρατικό. Πέρα από πολιτικός φιλόσοφος ήταν και ψυχαναλυτής. Έτσι, ασχολήθηκε και με το άτομο, με το πώς ένα άτομο μπορεί να γίνει πολίτης, ποια είναι τα στάδια που πρέπει να περάσει.
Άμεση Δημοκρατία και Εξουσία:
“Σκεφτόμαστε την άμεση δημοκρατία σαν ένα σκοπό, χωρίς να ξέρουμε/ να μαστε σίγουροι για το τι θα γίνει την επόμενη μέρα. Δεν πρόκειται να καταλάβουμε την εξουσία βάσει ενός συγκεκριμένου σχεδίου, αλλά ουσιαστικά να την πιέσουμε να κινηθεί σε πιο αμεσοδημοκρατικά πλαίσια. Στο βαθμό που ζούμε σε συστήματα που είναι σχετικά κλειστά, μπορούμε να μπολιάσουμε την ίδια την εξουσία προς μια τέτοια κατεύθυνση. Εδώ μιλάμε για το θεσμό της εκλογής ανθρώπων, οι οποίοι δε θα χουνε (όπως σήμερα) τη δυνατότητα να κάνουν ό,τι θέλουνε και η θέση τους θα είναι άμεσα ανακλητή εφόσον αποφασιστεί και εφόσον χρειαστέι. Το παράδειγμα των Τσιάπας, οι νεοζαπατίστικες περιοχές. Άλλο παράδειγμα άμεσης δημοκρατίας: οι κοοπερατίβες”.
Για τον Latouche, η κατάληψη της εξουσίας δεν θα πρεπε να είναι το ζητούμενο, ούτε και το αποτέλεσμα μια επαναστατικής διαδικασίας που θέτει ως πρόταγμα την άμεση δημοκρατία. Η εξουσία διαφθείρει και φέρνει αποτελέσματα αντίθετα απ’ αυτά που επιδίωκε εξ αρχής. Θεωρεί, λοιπόν, ότι ο στόχος θα πρεπε να είναι η άσκηση πίεσης από τα κάτω, προκειμένου να αλλάξουν τα πράγματα και να υιοθετηθεί ένα αμεσοδημοκρατικό πρόγραμμα από όλους.
(* Η αποανάπτυξη είναι πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό ρεύμα, το οποίο έχει ως βάση τον αντικαταναλωτισμό και τον αντικαπιταλισμό. Οι εκφραστές του κινήματος αυτού έρχονται σε ρήξη με την υπέρμετρη παραγωγή και κατανάλωση, τονίζονταις τις καταστροφικές συνέπειες που έχουν αυτά στο περιβάλλον και την κοινωνία. Ο ίδιος ο Latouche ασχολείται εντατικά με το ρεύμα αυτό ήδη από το 2002).
(*Η ομιλία του Latouche πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 14 Οκτώβρη στη Θεσσαλονίκη και συνδιοργανώθηκε από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες, τον Ελεύθερο Κοινωνικό Χώρο ΜΙΚΡΟΠΟΛΙΣ, την Εφημερίδα των Συντακτών, το Συν Άλλοις και τις Εκδόσεις των Συναδέλφων. Επόμενη ομιλία του Latouche την Παρασκευή 17 Οκτώβρη στη Νομική -Αθήνα.)
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Αναγνώστες