Όχι άλλους τίτλους

Πριν από μερικές μέρες, ο φίλος μου τον οποίο εκτιμώ βαθύτατα γιατί ναι μεν έχει διαφορετικές απόψεις από τις δικές μου αλλά τις στηρίζει με επιχειρήματα, διάβασε σε ένα κείμενό μου ότι αποκαλώ τους περισσότερους Έλληνες, «νεοραγιάδες». Μου σύστησε λοιπόν να μην είμαι τόσο επιθετικός και να κάνω περισσότερη υπομονή. http://eagainst.comΣκέφτηκα, ότι μάλλον έχει δίκιο. Ίσως μερικές φορές να γίνομαι ανυπόμονος και να θέλω να φτάσω στον προορισμό μου αποφεύγοντας το ταξίδι. Ίσως δεν έχω δίκιο που συνεχώς γκρινιάζω για αυτήν την ακινητοποίηση της κοινωνίας απέναντι στα δεινά που της προκαλούν οι κυβερνώντες της. Μήπως τελικά πρέπει να σκεφτώ από την αρχή τί είναι τελικά αυτή η επανάσταση που θέλω; Aν μέσα από τα χρόνια έχει αλλάξει μορφή και δεν το έχω αντιληφθεί;

Πρέπει να παραδεχθώ ότι τις περισσότερες φορές η γκρίνια μου, είναι η γκρίνια ενός ανθρώπου που υποστηρίζει ότι ο,τιδήποτε λιγότερο από την ολοκληρωτική νίκη, είναι αποτυχία. Λάθος. Υποτιμώ συχνά κάποιες νίκες ορισμένων κοινωνικών κινημάτων που τελικά αποδεικνύονται πολύ ουσιαστικές. Σαφώς και δεν μπορούμε να εξαφανίσουμε όλους αυτούς που τρελαίνονται με την εξουσία και τον έλεγχο τον άλλων ανθρώπων, αλλά μπορούμε να τους απονομιμοποιήσουμε, να καταστρέψουμε ίσως τις αιτίες που τους δημιουργούν ή να πριονίσουμε αργά και σταθερά τις καρέκλες-θεσμούς, επάνω στις οποίες κάθονται. Αν κοιτάξουμε πίσω στην ιστορία μας, θα δούμε ότι το 1940 οι αντιστασιακοί δεν έγραφαν στους τοίχους "Κερδίσαμε" που είναι κάτι οριστικό. Έγραφαν "Δώδεκα παρά πέντε", που σήμαινε ότι η νίκη είναι κάτι που δημιουργείται μέρα με τη μέρα, αργά και με υπομονή. Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε μέσα από μία προσπάθεια, δεν πρέπει να αποτελεί τον στόχο αλλά την πυξίδα βάση της οποίας θα κινηθούμε. Η ιστορία μας έδειξε ήδη ότι όταν ο στόχος είναι μία ολοκληρωτική ουτοπία, τότε μόλις φτάσεις πεθαίνεις. Έχει σημασία αν το μέρος που θα πεθάνεις λέγεται Γκούλανγκ ή Άουσβιτς;

Πραγματική επιτυχία δεν αποτελεί το τέλος του ταξιδιού, αλλά η ίδια η προσπάθεια που καταβάλεις προκειμένου όχι μόνο να αρχίσεις το ταξίδι, αλλά να έχεις τη δύναμη να το συνεχίζεις και συνεχώς να αμφισβητείς την πορεία σου. Οι νίκες που καταφέρνει κανείς ενδιάμεσα είναι πολύ πιο σημαντικές από την τελευταία. Αν φτάσεις στο τέλος και το αποδεχθείς ως τέτοιο, τότε υποχρεώνεσαι σε έναν διαρκή συμβιβασμό, σε μία διαρκή συναίνεση. Δεν υπάρχει πλέον αμφισβήτηση. Τι είδος ανθρωπότητα θα ήμασταν όλους αυτούς τους αιώνες, αν οι άνθρωποι έλεγαν πάντοτε ναι σε όλα και συναινούσαν ευθέως με τις πρακτικές της εξουσίας τους;

Οι άνθρωποι που προσκύνησαν βιαστικά και πρόωρα την καταναλωτική κοινωνία και τον νεοφιλελευθερισμό, προσπάθησαν και τελικά κατάφεραν να φτάσουν στο δικό τους τέλος. Έφτιαξαν τις περιοχές πολυτελείας, με τις τεράστιες μεζονέτες, τα γκαράζ για πέντε αυτοκίνητα, τους κήπους με το γκαζόν και τις πισίνες. Έβαλαν συνδρομητική τηλεόραση και απομονώθηκαν από τον ενοχλητικά "υπόλοιπο" κόσμο. Αυτό που στην πραγματικότητα έφτιαξαν δεν είναι τίποτε άλλο από ένα τείχος. Η ανασφάλεια για την ίδια τους την προσωπικότητα και τα ψυχολογικά κενά που δημιουργούνται από την συνεχή κατανάλωση, έφεραν τελικά τη δυστυχία και τον χωρισμό. Τον χωρισμό των ίδιων αυτών ανθρώπων μεταξύ τους. Μένουν απέναντι ο ένας από τον άλλο και δεν γνωρίζουν καν τα ονόματα των γειτόνων τους. Καμιά φορά όχι μόνο δεν γνωρίζουν αλλά ούτε αναγνωρίζουν τα παιδιά τους. Η πλήξη τους είναι τόσο μεγάλη που προσπαθούν να δημιουργήσουν τα αντίστοιχα "ισοδύναμα" προκειμένου να ανταπεξέλθουν. Αυτά τα επιβεβαιώνουν οι ίδιοι καθημερινά με τον τρόπο ζωής τους. Τελικά δεν ξέρω ποιος είναι ο ευτυχισμένος ή αν μπορεί να πραγματωθεί ποτέ ως έννοια η ευτυχία αφού είτε έχεις λεφτά είτε όχι κάποια στιγμή η δυστυχία θα σου χτυπήσει την πόρτα. Βέβαια, ίσως είναι καλύτερα όταν στη χτυπήσει να έχεις έναν καλό λογαριασμό στην τράπεζα, από το να μην έχεις τίποτε.

Αν κάποιος ή κάποιοι μπορέσουν τελικά να δώσουν ζωή σε αυτό που ονειρεύονται, έστω και τοπικά, έστω και για λίγους, σημαίνει ότι σε αυτό που απέβλεπαν, πέτυχαν. Αν καταφέρουν κάποιοι, κάπου, να δημιουργήσουν μία αυτόνομη, δημοκρατική κοινωνία, τότε πέτυχαν. Το σημερινό παράδειγμα είναι οι Ζαπατίστας στα δάση της Λακαντόνα. Αν η κοινωνία που δημιούργησαν είναι δημοκρατική, ειρηνική, επιτρέπει την αμφισβήτηση στο δικό της δημιούργημα, ορίζει την ισότητα και την ελευθερία ως έννοιες αλληλένδετες και αλληλοεξαρτώμενες, τότε σε μία μικρή μεριά του πλανήτη υπάρχει μία αλλαγή. Μία πραγματική αλλαγή. Η επαναστατική διαδικασία δεν πρέπει να χρησιμεύει μόνο ως εργαλείο για πραγμάτωση μιας ιδέας, αλλά και ως παράδειγμα. Μέσα από αυτό το παράδειγμα μπορούμε να δούμε ότι υπάρχει ελπίδα οι άνθρωποι τελικά, σε πείσμα των καιρών, να ζήσουν όχι σε μία, αλλά σε πολλές διαφορετικές κοινωνίες.

Οι αλλαγές σε μια κοινωνία επέρχονται όχι μόνο με την επιβολή αλλά κυρίως με την έμπνευση. Αν θέλουμε να γλυτώσουμε από την εξουσία που κατασκευάζει την κοινωνία της «συναίνεσης στη δυστυχία», πρέπει να παραδεχθούμε ότι δεν μπορούμε να την πολεμήσουμε ως ίσος προς ίσο, γιατί δεν είμαστε ίσοι. Δεν είμαστε ίσοι με την εξουσία που επιβάλει την συναίνεση. Είμαστε όμως, ίσοι με τη δυστυχία. Η δυστυχία δεν κάνει διακρίσεις. Πρέπει να πολεμήσουμε τη δυστυχία, όπου και αν βρίσκεται. Αν για να το ξεκινήσουμε χρειάζεται να καταστρέψουμε τις βεβαιότητες και την τάξη, ας το κάνουμε.

Για να πετύχουμε την αλλαγή πρέπει να παρακάμψουμε την ακίνητη τάξη του παρόντος. Να αρχίσουμε την προσπάθεια παράκαμψης χωρίς αναβολή. Να φτιάξουμε καινούργιους μηχανισμούς δημιουργίας και καταστροφής θεσμών και με εργαλείο αυτούς, να ανοίξουμε μόνοι μας τα μονοπάτια αυτά που θα οδηγούν στην μόνιμα κινούμενη αταξία του μέλλοντος. Μέσα μας υπάρχει η δυνατότητα απαξίωσης όλων των εκφράσεων της υπάρχουσας τάξης (order). Να θεωρούμε πλέον ως απαξιωμένους όλους τους ναούς της, από τα μέγαρα μουσικής της και τα μεγάλα στάδιά της μέχρι το ναό της δημοκρατίας της. Από τους ολυμπιακούς της αγώνες μέχρι την παιδεία και την εργασία της. Από τους στρατευμένους της συνδικαλιστές και πολιτικούς, μέχρι τους προσκυνημένους διανοητές της. «Η νίκη θα ανήκει σε εκείνους που θα σπείρουν την αταξία χωρίς να την αγαπούν» λέει ο Ντεμπόρ. Και έχει δίκιο. Όχι άλλη τάξη, όχι άλλες βεβαιότητες. Η τάξη και οι βεβαιότητες μας οδηγούν κατευθείαν στο μόνο είδος συναίνεσης που όσο και να πολεμήσουμε δεν μπορούμε να αρνηθούμε: το θάνατο. Η εξουσία θέλει να πεθάνουμε ήσυχοι.

Αν θέλουμε πραγματικά να πολεμήσουμε τη δυστυχία πρέπει να επαναϊεραρχήσουμε τις αξίες μας και να πολεμήσουμε πρώτα την εκμετάλλευση. Να φτιάξουμε νέες επιθυμίες που να αφορούν το σήμερα. Όχι άλλο μέλλον. Μέσα στον αγώνα που θα οδηγήσει ο πόλεμος με τους ιδιοκτήτες της κοινωνίας, πρέπει να βρούμε από τώρα τα σχέδια νέων συνθηκών συμπεριφοράς, νέους ρυθμιστικούς κανόνες συμπεριφοράς που να έρχονται σε πλήρη αντίθεση με αυτούς που επιβάλει η εξουσία. Αυτούς τους κανόνες πρέπει να τους κάνουμε προπαγάνδα. Κανόνας πρώτος: η υπακοή πέθανε.

Όχι άλλες πορείες διαμαρτυρίας. Όχι άλλες απεργίες. Όχι άλλη διεκδίκηση οικονομικών κεκτημένων. Όλα αυτά είναι βεβαιότητες. Είναι οι σίγουροι τρόποι αντίδρασης, τους οποίους οι εξουσία με τους μηχανισμούς που διαθέτει, τους παίζει στα δάκτυλα. Οι καινούργιοι τρόποι αντίδρασης θα πρέπει να εμπεριέχουν ένα είδος δημιουργικής σιωπής. Αγνοούμε τις εντολές της εξουσίας και ξεκινάμε το ταξίδι της παράκαμψης. Δεν πηγαίνουμε στη δουλειά μας, αλλά δεν κάνουμε και απεργία. Αντί γι' αυτό είναι προτιμότερο να χτυπήσω την πόρτα του γείτονα και να τον γνωρίσω καλύτερα. Όχι πια μέσα στο σπίτι του, αλλά έξω από αυτό. Βάζω τις καρέκλες και το τραπέζι στο πεζοδρόμιο ή αν το πεζοδρόμιο είναι μικρό, τα βάζω στο δρόμο. Ο δρόμος είναι δικός μας. Με αυτόν τον τρόπο σταματάμε την κυκλοφορία καλώντας όλους όσους θέλουν να πάνε στη δουλειά τους, να καθίσουν και αυτοί μαζί μας να γνωριστούμε. Ίσως από περιέργεια και μόνο να καθίσουν. Να μιλήσουμε επιτέλους πρόσωπο με πρόσωπο και όχι μέσα από τις οθόνες των υπολογιστών. Ας σταματήσουμε να μαθαίνουμε για τον διπλανό μας μόνο μέσα από τις ειδήσεις. Παύουμε να αναγνωρίζουμε τα μεγάλα εμπορικά κέντρα και τα μεγάλα super markets ως τους μόνους τόπους ζωής της κοινωνίας. Ό,τι χρειαστούμε μπορούμε να το αγοράσουμε από το κοντινό μας ψιλικατζίδικο. Ας δημιουργήσουμε νέες πειραματικές καταστάσεις της ζωής μας που να περιλαμβάνουν το σύνολο του βίου. Να καταστρέψουμε, έστω για ένα μικρό χρονικό διάστημα δύο ή τριών ημερών, ο,τιδήποτε δίνει ζωή σε αυτήν εδώ την κοινωνία, κόβοντας το οξυγόνο της: το χρήμα. Κλείνω την τηλεόραση, κλείνω το κινητό, κλείνω το internet. Η απόλυτη σιωπή. Για την εξουσία και την κοινωνία της, δεν υπάρχουμε. Δεν λειτουργεί τίποτε. Η εξουσία τις περισσότερες φορές σε τρομάζει επειδή την ακούς και τη βλέπεις. Αν τίποτε από τα δύο δεν συμβεί, για ένα μικρό χρονικό διάστημα έστω, θα κοιμάσαι ήσυχος αν και όχι ελεύθερος. Μπορείς να πάρεις όσα οικονομικά μέτρα θέλεις. Για τις επόμενες μέρες κανείς δεν θα σου δώσει σημασία. Οι πολίτες σου πλέον ταξιδεύουν. Όταν επιστρέψουν ελπίζουν να έχεις βάλει μυαλό γιατί αλλιώς θα ξαναφύγουν. Τα δακρυγόνα, το ξύλο, τα ΜΑΤ και οι στρατιώτες, είναι πλέον άχρηστα. Δεν μπορούν να με βρουν για να με χτυπήσουν. Και δεν μπορούν να με βρουν επειδή ξέρουν που βρίσκομαι. Είμαι παντού.

Όλα τα παραπάνω, που εγώ τα ονομάζω βιοπολιτική αποχή, μπορεί να μοιάζουν με ηλίθιες λέξεις ενός ονειροπόλου. Έτσι είναι. Ακόμα και εγώ που τα γράφω, τα διαβάζω ξανά και ξανά και αναρωτιέμαι τι είναι αυτά που λέω; Αν κλείστε όμως τα μάτια σας και φανταστείτε μία έρημη από ανθρώπους εξουσία και όχι χώρα, τότε ίσως αναθεωρήσετε την άποψή σας. Η εξουσία το μόνο που πραγματικά φοβάται είναι το κενό. Ας γίνει πρώτα όνειρο και μετά ίσως περάσει στη σφαίρα της πραγματικότητας. Φυσικά, όλες οι ιδέες είναι ευπρόσδεκτες και προφανώς υπάρχουν καλύτερες. Εγώ περιορίζομαι σε αυτές.

Η αντίληψη που έχουμε για την κοινωνία πρέπει να αλλάξει. Να πάψει να περιορίζεται εντός του στενού πλαισίου των θεσμών που η ίδια δημιούργησε, δηλαδή εμείς δημιουργήσαμε. Η κοινωνία είμαστε εμείς και μόνο μέσα από εμάς μπορεί να αλλάξει. Εμείς κάνουμε τους θεσμούς να υπάρχουν και να πραγματώνονται. Χρειάζεται να κατασκευάσουμε καινούργιους θεσμούς που να μην μπορεί να επέμβει η εξουσία και να τους αλλάξει. Η εξουσία δεν σε υποχρεώνει νομικά να δώσεις το παρόν στα μεγάλα εμπορικά κέντρα. Το κάνει μέσω ενός συγκεκριμένου τρόπου κοινωνικοποίησης που χρησιμοποιεί με την δική μας συναίνεση. Η αποχή από κάτι τέτοιο θα ήταν μία μικρή αλλά διόλου ασήμαντη νίκη. Όσο για τους εργαζόμενους σε αυτά, πιστεύω ότι τίποτε δεν θα γίνει αφού η αποχή αυτή δεν θα κρατήσει περισσότερο από τρεις μέρες. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι και οι ίδιοι σε μία τέτοια περίπτωση δεν θα πάνε στη δουλειά τους. Απλά, το εμπορικό κέντρο δεν θα ανοίξει.

Πρέπει να μεταφέρουμε το φόβο στην εξουσία δείχνοντας τί είμαστε ικανοί να πετύχουμε όταν το θέλουμε και το αποφασίσουμε. Έχουμε τη δύναμη. Πρέπει να την προσανατολίσουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο πόλεμος κατά της φτώχειας για παράδειγμα, δεν κερδίζεται με περισσότερες φιλανθρωπίες. Χρειάζεται να πολεμήσεις τα αίτια που την γεννούν. Το βασικότερο αίτιο είναι η ίδια η μορφή αυτού του οικονομικού συστήματος που βασίζεται στην φτώχεια προκειμένου να αναπαραχθεί.

Αυτές οι ιδέες δεν είναι επαναστατικές, ίσως είναι απλά διαφορετικές. Δεν διεκδικώ την πατρότητά τους αφού τις έχω ακούσει από πολλούς να τις συζητούν αλλά πάντα μεταξύ σοβαρού και αστείου. Ας αφήσουμε λοιπόν το σοβαρό και ας πράξουμε το αστείο. Ο στόχος μου είναι να εξωθήσω τους ανθρώπους στην διαφορετική δράση, προκαλώντας τις ικανότητές τους, ώστε να «επαναστατικοποιήσουν» την ίδια τους τη ζωή. Ας δημιουργήσουμε δράσεις που να βιώνονται από τους ίδιους τους δράστες. Ας πάψουμε πια να είμαστε ένα παθητικό πλήθος. Δεν χρειάζεται να μας πει η εξουσία μέσω τον συνδικαλιστών της το πότε θα αγωνιστούμε. Παρακάμψτε τους συνδικαλιστές. Ο ρόλος των ανθρώπων της εξουσίας πρέπει συνεχώς να μικραίνει και την ίδια στιγμή να μεγαλώνει ο ρόλος των δραστών. Ας γίνουμε όλοι δράστες. Όσο περισσότεροι είμαστε, τόσο λιγότερους θα συλλαμβάνουν. Ο φόβος της αποτυχίας θα μεταφερθεί στην ίδια την εξουσία. Ας κάνουμε κατάληψη στους δρόμους και όταν με το καλό έρθει η αστυνομία ας φωνάξουμε όλοι μαζί: Εγώ είμαι ο δράστης. Έλα να με συλλάβεις