Οι τεχνικές της εξουσίας

Περικλής Κοροβέσης -www.efsyn.g

Η πολιτική είναι η τέχνη του να εμποδίζεις τους ανθρώπους να ασχοληθούν με αυτά που τους αφορούν 

Υποστηρίζει ο Πολ Βαλερί. Πράγματι, από τότε που επινοήθηκε η εξουσία, συχνά «ελέω Θεού» και ως εκ τούτου κάτοχος και διαχειριστής της μίας και μοναδικής αλήθειας δεν αφήνει σχεδόν κανένα περιθώριο αμφισβήτησης.
Και όποιος το τολμήσει, κακό του κεφαλιού του. Η μόνη περίπτωση που μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση μια εξουσία είναι μόνο αν ανατραπεί από μια άλλη ανερχόμενη εξουσία.
Τώρα αν αυτό συνοδεύεται από μια μικρή ή μεγάλη σφαγή και κάποια κομμένα κεφάλια σε δημόσια θέα, είναι λεπτομέρεια για την εξουσία. Η ίδια ανανεώθηκε, άσχετα αν την επόμενη μέρα στράφηκε εναντίον αυτών που την υποστήριξαν και είδαν να διαψεύδονται όλες οι προσδοκίες τους.
Η εξουσία, με όποια μορφή και αν παρουσιάζεται και άσχετα ποια είναι η ιδεολογική ή θρησκευτική αναφορά της, λειτουργεί πάντοτε για τον εαυτό της και για τα δικά της συμφέροντα (οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά, ιδεολογικά και θρησκευτικά) και τα προορίζει για μια όσο γίνεται μικρότερη μερίδα της κοινωνίας.
Για να γίνει αυτό, πρέπει να αποκλειστεί σχεδόν το σύνολο της κοινωνίας από καθετί που την αφορά. Και εδώ έρχονται οι τεχνικές της εξουσίας που λειτουργούν στο όνομα της πολιτικής και η συσσωρευμένη εμπειρία αιώνων, με πάνω-κάτω τα ίδια επιχειρήματα.
Το πρώτο είναι η εμπέδωση της ανισότητας σαν θέλημα Θεού και μοναδική τάξη πραγμάτων στον κόσμο. Λες και είναι νόμος της φύσης. Δεν είναι το ίδιο ένας αυτοκράτορας, ένας δεσπότης (είναι τυχαίο πως ακόμα χρησιμοποιούμε αυτό τον όρο για τους ιεράρχες;) ή ένας στρατηγός με έναν αγρότη, τεχνίτη ή στρατιώτη.
Πρέπει όλοι αυτοί οι «κατώτεροι» να δεχτούν τη μοίρα τους και να παραδεχτούν πως «τίποτα δεν γίνεται » ή «τίποτα δεν μπορούμε να κάνουμε». Και νομίζω πως αυτές οι αντιλήψεις δεν θα είναι άγνωστες στους φίλους αυτής της εφημερίδας, που κάπου θα τις έχουν ακούσει.
Αυτό έχει και μια άλλη προέκταση: στις ανώτερες και τις κατώτερες φυλές, θεωρητικό θεμέλιο της αποικιοκρατίας, όπου οι πολιτισμένοι Ευρωπαίοι εξαφάνιζαν ολόκληρους λαούς στις χώρες που κατακτούσαν για να τους εκπολιτίσουν. Και αυτό έχει επιζήσει ώς τις μέρες μας με την τραγωδία των προσφύγων. Είναι τυχαίο πως όλοι οι πρόσφυγες που φτάνουν στην Ευρώπη προέρχονται από τις πρώην αποικίες της; Αλλά δεν είναι άνθρωποι για να βρουν μια στέγη...
Σήμερα πια δεν ζούμε σε μοναρχίες, αλλά σε δημοκρατίες δυτικού τύπου, όπου εκλέγουμε τις κυβερνήσεις μας και έχουμε όλοι ανθρώπινα δικαιώματα. Η ουσία όμως της εξουσίας έχει αλλάξει ή έχει προσαρμοστεί στα σημερινά δεδομένα; Ποια είναι αυτά; Από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης μπήκε ένας νέος προσανατολισμός. Το τρίπτυχο: Ισότητα, Αλληλεγγύη, Ελευθερία στάθηκε ο πυρήνας κάθε επαναστατικής θεωρίας ή κινημάτων για τους αιώνες που ακολούθησαν.
Οπου το κίνημα ήταν δυνατό και απειλούσε πραγματικά την εξουσία γίνονταν παραχωρήσεις. Και μια σειρά από κατακτήσεις που μέχρι πρόσφατα φαίνονταν φυσιολογικές (οκτάωρο, συλλογικές συμβάσεις, κοινωνική πρόνοια κ.λπ.) σήμερα θεωρούνται αρχαϊκές και καταργούνται επειδή ακριβώς δεν υπάρχει κίνημα.
Είναι αυτό που λέμε σε απλά νεοελληνικά: «Και ο άγιος φοβέρα θέλει». Αν και η εξουσία ζει πάντοτε με τον φόβο της ανατροπής της. Αν δεν αισθανθεί την καυτή ανάσα της οργής ενός λαού στον σβέρκο της, δεν κάνει παραχωρήσεις. Και δίνει λίγα για να σώσει τα περισσότερα. Και πάντα με την προοπτική να τα πάρει πίσω με την πρώτη ευκαιρία.
Αν και έχουν συμβεί θαυμαστά πράγματα στην Ιστορία της ανθρωπότητας που θα μπορούσαν να μας εμπνεύσουν για μια άλλη ζωή, που θα ξεπερνούσε την καθημερινή μας μιζέρια, προτιμάμε να μας απασχολεί ό,τι πιο ασήμαντο υπάρχει και έχει να κάνει με την καταναλωτική μας συνείδηση.
Παραιτηθήκαμε από την αναζήτηση του εαυτού μας και πιστέψαμε πως μια γεμάτη σακούλα σούπερ μάρκετ μας δίνει την ψευδαίσθηση της ευημερίας και η νέα μας τηλεόραση μαζί με το έξυπνο κινητό μας, το internet και το αγαπημένο μας σίριαλ, μας κάνουν μέλη της κοινωνίας, ενώ στην ουσία μας απομονώνουν.
Και ο απομονωμένος από τα μαλλιά πιάνεται. Και είναι έτοιμος να γίνει θύμα απάτης σε όλα τα επίπεδα. Και το πιο συνηθισμένο φαινόμενο είναι να πιστέψει σε μεσσίες. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ψηφίσει όλα τα κόμματα, συμπεριλαμβανομένης και της Χρυσής Αυγής, και κατέληξαν στον ΣΥΡΙΖΑ.
Αλλά «κάθε θαύμα τρεις ημέρες, το μεγάλο τέσσερις». Οταν ο άνθρωπος είναι αδρανής είναι ο καλύτερος τροφοδότης της εξουσίας. Και ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε για να ανανεώσει την εξουσία σε ένα πολιτικό σύστημα που αποσυντίθεται. Αλλά το πιο πιθανό είναι πως αργά ή γρήγορα θα μοιραστεί τη μοίρα του.
Το ΠΑΣΟΚ ή η Ν.Δ. να είναι το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ; Η εχθρότητα που έχει συγκεντρώσει από τους πρώην ψηφοφόρους του δεν είναι καλός οιωνός. Και ίσως να βρίσκεται πέραν του σημείου επιστροφής.