χρόνια πολλά

του Κώστα Καναβούρη

από την Αυγή

Και χρόνια πολλά. Κάτι αλλοπαρμένα χρόνια πολλά που ξέμειναν από τις περσινές γιορτές, από τις προπέρσινες, ίσως και ακόμη πιο παλιά. Κάτι ξεθωριασμένα χρόνια πολλά που τα παρέσυρε από τα παιδικά σου χρόνια μέχρι εδώ ένας καινούργιος άνεμος της λύπης. Δυνατός άνεμος. Με πολλές αλλαγές κατεύθυνσης, έτσι που να μοιάζει ότι έρχεται από παντού. Και μήπως δεν έρχεται από παντού; Κι ούτε που έρχεται. Περισσότερο πηγάζει από παντού, πικρά έρχεται από παντού. Επειδή ακριβώς η λύπη είναι πηγαίο και ειλικρινές αίσθημα. Μόνο να εκπηγάζει μπορεί και να ξεχειλίσει κάποιες φορές για χρόνια πολλά. Κι έτσι να γίνεται δυσδιάκριτη η γραμμή της διεπιφάνειας που χωρίζει την παραδοχή από την ευχή. Δεν ξέρεις, δηλαδή, αν λέγοντας χρόνια πολλά εύχεσαι περισσότερο ή αποδέχεσαι τα χρόνια πολλά που πέρασαν, τα χρόνια πολλά (αιωνιότητες ολόκληρες) που περνούν μέσα σε κάθε στιγμή. Και χάνονται.

Δεν είναι η λύπη της νοσταλγίας, καθόλου δεν είναι, γιατί η νοσταλγία παρηγορεί με τον δικό της τρόπο. Για άλλη λύπη μιλάμε εδώ. Για τα χρόνια πολλά των ελλείψεων που δεν πρόκειται από τώρα και ύστερα (το ξέρεις καλά), δεν πρόκειται παρηγορητικά να καλυφθούν. Μήτε και οι καίριες βλάβες μέσα στον χρόνο που είναι χαμένος και κερδισμένος ταυτόχρονα. Όσο κι αν εύχεσαι "χρόνια πολλά", ο εαυτός σου, ο ίδιος σου ο οργανισμός το γνωρίζει: όσο πολλά κι αν είναι τα "χρόνια πολλά", θα είναι χρόνια με τις ίδιες ελλείψεις και τις ίδιες βλάβες.

Φυσικά αποτελεί ύβρι μπροστά στην ανείπωτη εκατόμβη των αναίτιων θανάτων όπου γης το να μην εύχεσαι με όλη σου την καρδιά, μήκος μεγάλο του χρόνου σε όλους. Αλίμονο αν δεν συμβαίνει έτσι. Τούτο θα σήμαινε ότι δεν μας απέμεινε τίποτα και ξεμείναμε ως σκέλεθρα μέσα στον χρόνο, ως κελύφη χωρίς νόημα, χωρίς εκείνο το κύριο γεγονός που δεν είναι το σχήμα τους, αλλά το διαυγές παυσίλυπο κενό που περιέχει και που περιμένει και είναι διαθέσιμο να γεμίσει από τη ζώσα ύλη του ονείρου. Ακόμα και του ματαιωμένου. 

Ή ίσως ακριβώς του ματαιωμένου, γιατί αυτός ήταν ο δρόμος που μας έφερε μέχρι εδώ. Ένας δρόμος από ματαίωση σε ματαίωση, αλλά μας έφερε. Ένας δρόμος -σ' αυτά τα χρόνια πολλά που πέρασαν- όπου φυσούσε πάντοτε ο επικερδής άνεμος της απώλειας που στις στιγμές της ανάπαυλας, ανάμεσα σε δύο μάχες που ξέραμε ότι θα χάσουμε, τον ονομάζαμε λύπη για να μπορέσουμε να συμμαζέψουμε τις σκέψεις μας, να συντάξουμε τις πράξεις μας και να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε. Και είμαστε εδώ. Με όλα τα χρόνια πολλά της ευχής που σκοντάφτει διαρκώς αλλά επιμένει και, με τα χρόνια πολλά που πέρασαν και είναι σκευή καθρέφτη, σκοτεινού μερικές φορές, αλλά πάντως καθρέφτη.

Τα χρόνια πολλά, λοιπόν, είναι ο καθρέφτης σου. Κυρίως αυτό είναι που δεν αντανακλά, αφού ο βαθύς καθρέφτης που σέβεται την υπόστασή του δεν αντανακλά την ασήμαντη επιφάνεια των πραγμάτων, αλλά την τυφλότητα του άγνωστου που προκύπτει από τον ήχο του εκκρεμούς καθώς μετράει τις ώρες όπου έμαθες κι εσύ να τις μετράς, όπου έμαθε και η μητέρα σου να τις μετράει , όπου έμαθε και η μητέρα της μητέρας σου να τις μετράει (που χρόνια πολλά είναι μονάχα μνήμη). 

Τον ήχο αντανακλά ο καθρέφτης. Τον ήχο του χρόνου. Κι ας έχει σταματήσει εδώ και χρόνια πολλά το εκκρεμές στο πατρικό σου σπίτι να μετράει τις ώρες. Δεν έχει σημασία. Ο μεγάλος καθρέφτης αντανακλά τον ήχο που νιώθεις. Όχι εκείνον που ακούς, αλλά εκείνον που είσαι. Ακόμη δηλαδή πιο βαθιά από το απρόσωπο "είναι" του χρόνου. Ο μεγάλος καθρέφτης αντανακλά τον ρυθμικό ήχο του ρολογιού. Με άλλα λόγια ό,τι φαίνεται μέσα σ' αυτόν δεν είναι τίποτε άλλο παρά η συσσωμάτωση του άπειρου χρόνου μέσα στο πεπερασμένο του καιρού. Μέσα στο γενεσιουργό υλικό της λύπης που είναι ο ρυθμός. Ο ρυθμός που δεν σταματάει ποτέ είτε προλαβαίνεις να συγχρονιστείς, είτε ξεχνιέσαι, καθυστερείς, προτρέχεις ή αδιαφορείς και δεν προλαβαίνεις. 

Ο ρυθμός όμως δεν σταματάει ποτέ. Μετράει. Τι μετράει; Το μεγάλο άγνωστο που είναι εδώ. Κάθε στιγμή είναι εδώ. Μετράει αδιάλειπτα το θαυμάσιο, μάταιο, ανεξήγητο και πάνω απ' όλα απαραίτητο χάος. Μετράει το άχρονο που δεν θα το φτάσει κανείς ποτέ, γιατί σε φτάνει εκείνο διαρκώς. Πράγμα που σημαίνει ότι μετράει την αρμονία του σύμπαντος κόσμου. Αυτό το βίωμα είναι που αντανακλά ο ήχος που αντανακλά ο μεγάλος καθρέφτης που σε περιέχει επειδή τον περιέχεις ακόμα και πριν από τη γέννησή σου (εσένα που είσαι ο "Θεάνθρωπος" της ζωής σου) ακόμη και μετά τον θάνατό σου (εσένα που είσαι ένας γενναιότατος "εσταυρωμένος" αφού δεν έχει ελπίδα ανάστασης).
Συνεπώς κάθε φορά που εύχεσαι "χρόνια πολλά" σημαίνει τα διαρκή χρόνια πολλά μέσα στην κάθε ελάχιστη ικμάδα του χρόνου, μέσα στο κάθε ίχνος του ρυθμού που είναι πραγματικά συμπαγής και πραγματικά ανύπαρκτος ταυτοχρόνως. Χρόνια πολλά, λοιπόν. Που εντέλει δεν είναι ευχή, είναι ευθύνη αν θέλουμε να κοιτάξουμε βαθιά μέσα στον μεγάλο καθρέφτη. Είναι η ευθύνη απέναντι στην ανεξήγητη και αναίτια μυστηριακή εκκρεμότητα που αφήνει πίσω του ο ήχος του εκκρεμούς ρολογιού. Χρόνια πολλά σ' εμάς και στα παιδιά μας και χρόνια πολλά σε όλους τους νεκρούς μας.